हामीकहाँ भ्रष्टाचार किन हुन्छ?

169 Comments

1. भ्रस्टाचार हुनुमा जातीय (सामाजिक) र राजनैतिक कारण को थप उदाहरण : हाम्रै सर्बोच अदालतले गरेको फैसलाको कार्यानवयन मा फरक –

   १. भ्रस्टचारी जे पी गुप्ता बहाल मन्त्रि भएर पनि पुलिसले समाएर जेल हाल्यो (मेरो मतलब सहानुभूति हैन, एकदम कम सजाय भो)
   तर,
   २. ज्यानमारा बाल कृष्ण ढुंगेल हाल सभासद, सर्वस्व हरण सहित जन्म कैद फैसला भएको (मेरो बिचारमा माथिको भन्दा कठोर सजाय फैसला भएको) लाइ खोइ पुलिसले पक्रेर जेल हालेको ????????????

   के यो आफै नैतिक भ्रस्टाचार हैन र प्रसासन र पुलिस को??????
   किन (?) पछिल्लो अपराधी चाही तथाकथित माथिल्लो जात र माओबादी भएर सर्बोच अदालतको फैसलालाइ पनि धोति लगाइदिएको हो ???

2. आजको साझा सवाल मा नेपालको न्यायापलिको बारेमा प्रश्न गरिएको थियो .नेपालमा सधै भ्रस्टाचार थियो ,म आज ५७ बर्से हजुरबुबा हु.तर १९९० पछि भ्रस्टाचार हजार गुना बढेको छ र बढिनै रहन्छ, जब सम्म न्यायाधिस ले न्याय नदिई वकिल ले जस्तै सेतो लाई कालो बनाई ओ.जे.simson जस्ता अपराधी लाई स्वतन्त्र गरेपछि हामीले बुझ्नु पर्योकी ओकिलको काम ‘जसो गरेर भए पनि यो केस हामी प्रति उदारता देखाउनु पर्छ , तर न्यायाधिस नै भ्रस्ट भए पछी ,त्यो देसमा नैतिकता अस्ताउदै गरेको बुझिन्छ.वकिल को मुख्य कार्य आफ्नो ग्राहक लाई फयिदा गराउनु हो तर न्यायाधिस ले कानुन बमोजिम चल्न पर्योनी .जसले भ्रस्टाचार गरेको छ त्यसले त सजाय पाउनु पर्योनी , बिसेस १९९० पछी पहिले कांग्रेस, त्यस पछी एमाले ,मधिसे फोरम त पैसा कमाउन बनाएको पार्टी हो , अबत माओबादी ,बिसेस प्रचंडे पनि भ्रस्टचारी भएपछी नेपाल र नेपालीको कसले मतलब राख्ने ? नेपाल ‘failed state ‘ हुदैछ. जो अगुवा उही बाटो हगुवा भएपछी ,१९९० पछी यी नेता भनौदा हरुले देस र जनताको लागि के गरे ,निल ,खाली आफु र आफ्ना का लागि देसमा भ्रस्टाचार गरि करोडौ चोरे देसको ढुकुटी बाट.यिनी सबै लाई जेलमा राखेमा सबै राजनैतिक पार्टी बन्द हुन्थ्यो ,किनकी सबै नेताहरु भ्रस्ट छन्.

3. नेपाली समाज भ्रस्ट हुनु पछाडी धेरै कारण हरु छन्. सबै भन्दा प्रमुख कारण चाहिँ आफ्नाले घुस खाँदा आँखा चिम्लंछौ अनि अरुले खाँदा मात्र यसले भ्रस्टाचार गर्यो भनेर अनेक कुरा काट्छौ तर त्यसको प्रतिकार गर्दैनौ. छोरी बिहे गरेर दिन परे पाए देखि भन्सारका तल्लइ तहकालाई ज्वाई बनाउन पाए दंग हुन्छौ तर इमान्दार शिक्षक हरुलाई मान्छे नै गंदैनौ.

   अनि समाजसेवक कहलिएका राजनीतिक पार्टी र त्यसका नेता प्रति हामी यति झुक्दछौ कि मानौ हामी तिनीहरुका आँखामा मान्छेनै होइनौ. आफ्ना झुकाव का नेताले जे गर भन्यो त्यहि गर्छौ, मान्छे मार भने मार्छौ, टायर बाल, चक्काजाम गर, राँके जुलुस निकाल आदि इत्यादी जे भने पनि लुसुक्क मान्छौ. त्यो नेताले हामीलाई भर्यांग बनाउछ, माथि उक्लिन्छ हाम्रो पशिना चुस्नु चुस्छ, हाम्रो परिश्रम खान्छ, अनि हाम्रै ढाडमा बसेर डकार्छ त्यो पनि चाल पाउदैनौ.

   बहर (गोरु) सुमार्दा बहर ले नमाने त्यसलाई पिटी पिटी सुमारिन्छ. अनि उसको जिन्दगि भर जता तिर हिंड भन्यो त्यतै हिड्ने बनाइन्छ. त्यस्तै हो हाम्रो समाजमा केटाकेटीलाई सिकाउने अनुशासन पनि. बाउ आमा अथवा आफु भन्दा उमेरले ठुला संग चुक्क बोल्न पनि नपाउने बच्चाले. बोले देखि २/४ झापड दिने परिपाटी, गल्ति गरे सबैको अगाडी कान समातेर उठबस गरि बेइज्जत गराउने बिद्यालय ले आँट हिम्मत सानै उमेरमा प्राय नेपालीको टुटाई दिएको हुन्छ अनि कहाबाट त्यस्ता मान्छेले गलत कामको प्रतिबाद गर्नु. त्यसैले हामी भ्रस्टाचार सहन्छौ.

   हामी धेरै नेपालीले प्रतक्ष्य आय कर तिर्दैनौ, नतिरे पछी कुनै पनि सामाजिक कामको लागि कहाँ बाट पैसा आयो थाहा हुदैन. थाहा नहुनु भनेको आफ्नुत्व नहुनु हो. यो सार्वजनिक सम्पत्ति मेरो पनि हो है, यसमा मेरो पनि पशिना छ, मेरो पनि बराबर हक छ भन्ने धारणा नजाग्नु भनेको भ्रस्टाचारलाई नदेख्नु हो. एक रुपैयाँ किन नहोस प्रतेक वर्ष सबैले आम्दानी लेखाजोखा गरेर कर तिर्नु पर्छ.

   भ्रस्टाचार प्रति हाम्रो सहनसिलता हाम्रा सामाजिक चालचलनले गर्दा हो.कुनै धर्म या जातजाति को कारणले होइन. हिन्दु धर्म मा कसैले भ्रस्टाचार गरे, नरकमा ठुलो यातना पाइन्छ अर्को जन्ममा र यस जन्ममा पनि दुख पाइन्छ भनिन्छ भने केहि मित्रले भने जस्तो हिन्दु सनातन धर्मको के को दोष. कसैले अरुलाई देखाउन धेरै खर्च गरेर पुजा गर्छ भने त्यो धर्मको दोष होइन, कि त समाजको गलत परिपाटी को दोष हो कि त्यो मान्छेको गलत मानसिकता को दोष हो. कुनै पनि धर्मले आफ्नो गछ्छे अनुसार खर्च गर भन्छ.

4. हाम्रो समाज नै भ्रस्ट छ– हाम्रो समाज ले जो सित पैसा र पावर छ उसैको पूजा गर्छ . एसले गर्दा मान्छेलाई घुस खान प्रेरित गर्छ. जसको पैसा छ, जसको ठुलो रवाफ छ अनि जसको ठुलो भुडी छ तेही ठुलो हुन्छ हाम्रो समाजमा. जागिर खायको कयौं वर्षसम्म मेरो भुडी नालागेको देखेर मेरो गाउँ म धेरै ले मलाई उडाय . जबकी म भन्दा थोरै पढेको तर ठुलो भुडी भयको एउटा ओवर सेअर को गाउँमा वाहि वाहि थ्यो जसले कति बाटो, पुल, र कल्वर्ट खायको थियो. तेसैले सर्बप्रथम हाम्रो समाजमा येस्ता क्यान्सर लाई ठाउँ दिनु हुदैन . ठुलो भुडी हुदैमा मान्छे ठुलो हुन्छ भन्ने भ्रम तोड्ने हो कि!

5. डाडु पनियो समाउने नै भ्रस्ट भएकाले हामीकहा भ्रस्टचार हुन्छ|
   लौ त सुजाताका ज्वाई रूबेललाई कारबाही गरुन त कत्तिको सक्छन |

6. समजित संरचना : हाम्रो समाज मा जसरि पनि पैसा कमाउनु पर्छा भन्ने छ तेसै कारण यो समस्या भएको हो. उदाहरणको लागि, मलाई पनि वाग्ले जी र गुप्ताजीले पाएको सजाय सुन्दा सारै नै खुशी लागेको छ. अझ सजाय कम भयो भन्ने लागिराछ तर यदि मा वहाँ हरु भएको स्थान मा भएको भए त्यो भन्दा कम कमाउने कोशिश गर्दिनथे होला बरु अझै बढी नै कमौठे होला. म मात्र होइन माथि कमेन्ट लेख्ने १५८ साथीहरु पनि तेही स्थान मा भएको भए त्यसमध्ये १५३ जनाले तेही गर्नुहुन्थ्यो जुन गुप्त र वाग्लेले गरे केवल ५ जना जति मात्र चोख निक्लांठे होला. जसरि पनि कमाउने पर्ने बाध्यता नै भ्रस्ताचार्को कारण हो

7. मैले देखेको मुलकारण हरु;
   १-फितलो कानुन
   २-कानुन को कार्यन्वयन मा कमि
   ३-राजनैतिक प्रणाली
   ४- कार्यपालिका, न्यायपालिका र व्यवस्थापिका बीच को शक्ति-प्रिथाक्कीकरण मा राजनैतिक हस्तछेप

8. घुस दीदा र लिदा आफ्नै खुट्टा मा बन्चरो हानेको हो भन्ने बिबेक हामी नेपालीमा नछिरेर नै हो. नत्र येत्रो पारदर्शी समाझमा एस्तो हुनु अचम्मै हो त्यो पनि नेपाल जस्तो सानो मुलुकमा .

9. I think we Nepali are responsible for the corruption because public offers some percentage of money to do illegal work. Lets talk about JP Gupta, he probably got 10 percent घुस from Media house, rest 90 percent or more have gone to actual media house. घुस लिने भन्दा दिने घुस्य हो. Now time to ask JP Gupta, where you got that money from.

10. कानुन राम्राे हुन र नहुनु संग संम्वन्ध छ तर मुख्य कुरा बिधिकाे शासनकाे पालना नगर्नु नै हाे । 

       नेताहरू आफुलाई पार्टी र जनता भन्दा माथि साेच्ने मंण्डले प्रबृर्ति र समाजबादकाे भजन, किर्तन गरेर पनि सारा शक्ति आफ्नु हातमा लिएर  राजा पछिकाे अघाेषित राजा बन्ने सपना देख्नु । 

          तिनिहरूबाटै घुसखाेर, दलाल, कालाबजार, डन र माफियाहरूकाे कुशल संम्रक्षण गर्नु र अपराधिलाई बचाउनु र त्यसताे पार्टीकाे नेतालाई कार्बाही नहुनुले देशमा भ्रष्टचार बढेकाे हाे । धन्यबाद !

11. जस्तो कि केहि पहिले म आफैले पनि यातायात व्यवस्था बिभागको मेडिकल फाटमा घुस ख्वाए जानी जानि, कारण मेरो “भिजन” कम भएको उनिहरुले प्रमानित गरे । पैसा नदिए तिलगङा अस्पताल रिफर गर्ने ब ता एर धम्क्याए । अनि म बिबश भएर घुस ख्वाउन बाध्य भए । मैले लफडा ब्यहोर्ने हिम्मत गरिन । हेर्नुस यसरि भयो भ्रस्टाचार ।

    I forgot the so called doctor MD, MBBS there.

12. आफु जति नै धनि भए पनि बढी धन थुपार्ने चाहना हुने प्राकृतिक मानबिय चाहना भएको अबस्थामा मौका र बाताबरण मिलेको फाइदा लिदा एक प्रकारले भ्रस्टाचार हुन्छा भने बाच्न र सामाजिक अस्तित्वोको लागि पनि भ्रस्टाचार गरिन्छा जस्तो लाग्छा मलाइ.

13. मेरो विचार मा चै
    १ दण्डहीनता
    २ गरिबी
    ३ छिटै धनि हुने मनोचाहना
    ४ फितलो कानुन र भएको कानुन को पनि कार्यन्वयन हुन् नसक्नु
    ५ राजनीतिक अस्थिरता र संरक्षण
    ६ प्रसासनिक ढिलासुस्ती

14. किन भने उपल्लो पद मा बसेर काम गर्ने हाकिम भनाउदाहरु नै भ्रस्ताचार्री हुन्छन अनि तलका मान्छे ले पनि गंरने नै भयो नि ….ठुला बडाको सिकेको हो नि …र कारवाही गर्ने निकाय कम्जोर भएर पनि हो…

15. देशका कर्मचारी र नेताहरुमा उनिहरुले गर्ने कामले उ र उनिहरुको संतती लाई सामजिक सुरछा दिन्छ भन्ने भावान पूग्ने गरि शिछा दिनु पर्छ । बाउबाजेले कमायर होईन देश बिकास गरे मात्र संततिको भबिस्य शुरछित हुन्छ भन्ने कुरा जंग बहादुरका संततिले अहिले ठेला धकेलेर बाच्न परे बाट पनि प्रमाणित हुन्छ ।

16. भ्रष्टाचार हुनुको प्रमुख कारण:
    १ फितलो कानुन
    २ ढिलो अदालत प्रकृया
    ३ दण्डहिनता
    ४ सुस्त छानविन
    ५ राजनैतिक हस्तक्षेप
    ६ न्यून आय,बढ्दो महंगी
    समाधानका उपायहरु:
    १ सरकारी कर्मचारीहरुले सेवा शुरु गर्नुभन्दा पहिलेको सम्पति विवरण राख्ने र प्रत्येक बर्षको आय ब्याय विवरणको अभिलेख राख्ने नियम बनाईनुपर्छ।
    २ नेताहरुले ब्याक्तिगत सम्पति जोड्न नपाईने नियम बनाईनुपर्छ।
    ३ भ्रष्टाचार नियन्त्रण गर्ने निकायलाई राजनैतिक हस्तक्षेपरहित र विषेषाधिकार दिएर सक्रिय बनाईनुपर्छ।
    ४ छिटो फैसला हुने अदालती प्रकृया अपनाईनुपर्छ।
    ५ भ्रष्टचारी ठहर भएमा सर्बष्वसहित आजीवन कारावासको सजाय तोकिनुपर्छ।

    • ठुलो पद मा बसेर भ्रस्टाचार गर्नु भनेको ठुलो अपराध हो सबै जनता लाई मर्ममा पारि निर्दयी बन्नु देश को ठुलो घातक मान्छे बन्नु हो जुन समस्या ले देश सबै अंग लाई आशार परेको हुन्छ,कति छन् जनताहरु जो मुल्याब्रिधिमा लड्न नसकेर ज्यान गुमौनेहरु कति छन् बालक हरु जो विद्यालयको सहारा पाएका छैन ,देशको बिकाश मानसिक चिन्तन देशमा भैरहेको अपराधहरु सब मुचिना जान्छ भ्रस्ट चार बाट के भैरहेको छ त्यहँ? किन गर्नैसकियेना ?पोइसाले किनिसक्यो सत्यता पनि हरयिसक्यो निर्दोष ले नाया पौन्दैना अनि मर्छ,फैसला भ्रस्टचारी ले गर्छ ,अनि त्यस्तो लाई आजीवन सजाय दिएर हुन्छ ?फाँसी दिनु पर्छ नत्र कहिल्ले उन्व्हो लग्दैओंना हाम्रो देश किन उन्वो नलागेको किन बन्न सकेन सब भ्रस्टाचार ले गरेर,यसकै विरुद्ध क्रान्ति गरे तर फेरी क्रान्ति गर्नेहरु ले पनि बिर्से मनु उनेर ले हार खाए क्रान्ति लाई पनि किनिसकेच पोइसा ले…

17. शिक्षितहरु जनसंख्याको कमि मुख्य कारणहो . भ्रस्टाचार निर्मुल गर्न जनतामा शिक्षाको पहुच र ब्यबहारिक शिक्षा हुनपर्छ . साथै सरकारी काम जनताकोलागि हो भने जनताले बुझ्ने प्रक्रिया मा हुनपर्छ र हरेक प्रक्रिया को जनता पूर्णरुप मा शिक्षित हुन पर्छ.

    • यहाको कुरो गलत होइन तर एउटा कुरो के भने भ्रस्टचारीहरु (घुस लेनदेन गर्नेहरु) अशिक्षितको तुलनामा शिक्षितहरु कयौ गुणा धेरै होलान कि ?

18. मेरो बिचारमा यी कुराहरुले पनि हुन सक्छ :-
    क) कानून को प्रभाबकारिता ( भ्रस्टाचारि लाइ कडा भन्दा कडा सजाय हुनु जरुरि छ.)
    ख) कानून कार्यन्वयन मा कमि !
    ग) प्रथा ( पहिलेकोले जस्तो गरे त्यस्तै तरिकाले पैसा कमाउन खोज्ने !)
    घ) नाताबाद, कृपाबाद
    n) राजनीतिकरण अनि sanrakchhan
    छ) व्यक्तिगत स्वार्थ

    आदि, इत्यादि ……..
    तर यी सबै तन्व्को ठुलो रोकथाम भनेको कानूनको कार्यान्वयन हुनु नै हो !

19. मेरो विचारमा नेपालमा भ्रस्टाचार बढ्नु को धेरै गहिरा कारणहरु छन् जस्तै – धार्मिक, सामाजिक, राजनैतिक, आर्थिक, सक्ति को भक्ति संस्कार आदि ! छोटकरिमा केहि उदाहरण:

    १. धार्मिक: पाठकहरु मोहन, चेतन र अन्य ले भन्नु भए जस्तै, भगवानको पुजा/दर्सन/प्रार्थना गर्न लड्डु, भेटि, प्रसाद चढाउनु पर्ने आफ्नो कामना पुरागर्न को लागि! कसरि (?) यो भ्रस्टाचार हैन र ? मुर्तिलाइ भेटि चाहिने हैन कसलाई भन्दा त पुजारीलाइ ! त्यहाँ घुस छ ! जति धेरै भेटि/लड्डु चढायो त्यति फलिफाप रे, कहाँ छ प्रमाण ??? त्येस्तै, हिन्दु धर्मका धेरै पौराणिक प्रसङ्गहरुमा देउताको टन्न चाकरी गरे पछी देउता प्रसन्न भएर आशिर्बाद दिएको रे ! के यो भ्रस्टाचार हैन ? देउताले त हार्ड वोर्क गर्नेलाई/इमानदारलाई आसिर्बाद दिनु पर्ने हैन र कसरि ओठे भक्ति गर्ने र काम ठग गर्ने लाइ पुरस्कार ???
    २. सामाजिक: उल्टो, नेपाली समाजमा हार्ड वोर्क गर्ने हरु त दलित/ तल्लो जात मा पो दरिन्छन ! गफ/कुरा फिटने, भासन छाट्ने र काम ठग्नेहरु सामाजिक मर्यादामा माथि!! अनि कल्ले गर्ने हार्ड वोर्क? के यो भ्रस्टाचार हैन र ? हालै, सिबरत्रिमा गाँजा तान्ने, बेच्ने र नांगै बस्ने को नाम “बाबा” रे ? के यो भ्रस्टाचार होइन???
    ३. राजनैतिक: राज नीति भनेको देस र समाज हाक्ने निति हैना ? जंगबहादुर, महेन्द्र, ज्ञानेन्द्र, गिरिजा, माकुने, प्रचण्ड — हरुले के कस्तो नीति लिएर देस हाके र हक्दैछन्? अलि बुद्दी भएका र उमेर खाएका सबैलाई थाहा छ !!! अझ अघिको कुरा गर्ने हो भने, राजा योग नरेन्द्र मल्ल (जस्तो लाग्छा?) आफु बुढो भएर मर्दा, १८/१९ वर्ष देखि ६०/६५ पुगेका ३३ जना रानीहरु जिउंदै पोलेर मारेका हैन – सति धर्म को नाममा ? कस्तो पापी राजनीति छ्या ? के यी ब्रस्ताचार/महापाप थिएन???
    ४. आर्थिक: इमान, सामाजिक प्रतिस्था, न्याय, सबै पैसाले किन्न पाउने भए पछी ब्रस्ताचार बढी हल्छा नि ! बिगतमा, पैसा कमाएपछी जातमाथि उक्सिएका धेरै उदाहरण छन् नेपालमा ! हालमा, माओबादीले नक्कली सेना बनाइ करोडौ करोड राष्ट्र बाट लिएको के हो भ्रस्टाचार हैन??? प्रचण्डको सर्बहारा जिबन सैली के हो ???
    ५. सक्ति को भक्ति: भगवान को नाममा निरिह पशु को बलिदिने के हो (?), पंचायतको बेलामा सबै पंचा (अझ नेपालको हावापानी सुहाउँदो भनि ढाट्ने), बहुदल आएपछि सबै बहुदलबादी, हाल सबै लोकतान्त्रिक/गणतान्त्रिक! कस्तो बेइमान समाज!! खोइ नैतिकता?

    अनि समग्रमा, पैसाले नेपालमा समान र सुख सुबिधा मात्र किन्दैना, एसले समाजमा प्रतिस्था, माया, धर्म, सक्ति, न्याय/निसाफ, राजनीति, र धन/दौलत किन्छ??? पैसामा अदम्य सक्ति स्थापना भएको छ, बेइमान, भ्रस्ट धार्मिक, राजनैतिक, सामाजिक कारण हरुले गर्दा !!! अनि भ्रस्टाचार नबढे के घट्छ त ??????????????
    (रेफेरेंस: भाग्यबाद र नेपाल को विकास, प्रा. डोर बहादुर बिस्त र अन्य धेरै ग्रन्थहरु र मेरो आफ्नै अनुभव)

20. किन कि नेपाल मात्र विश्वमा एउटा एस्तो देश हो जहाँ भ्रस्टाचारीले डिस्काउन्ट पाउछ l
    अर्थात्,
    मानौ तपाइको पैसा कसैले चोर्छ l जब चोर ले पछि प्रहरी चौकीमा आफुले चोरेको स्वीकार गर्छ, तेस बापत उसले तपाइको चोरेको पैसा को २०-२५% आफु संग राख्न पाउछ र बचेको पैसा फिर्ता गरे पुग्छ – त्यो पनि १० वर्ष पछि .. बिना ब्याज l एस्तो गज्जब को कानुन छ अनि भ्रस्टचार नभए के हुन्छ ?

    भ्रस्टाचार हटाउने उपाए हो : बलियो दण्ड सजाए –
    १. भ्रस्टचारीलाइ कोर्रा लगाउने (मलेसियाको जस्तै – कर्पोरल ल) .
    २. भ्रस्टचारीको सम्पूर्ण सम्पति जफत गर्ने – ताकी तेस्को सडकमा बास होस् ..
    यी दुइ कानुनी सजाय होस्, अनि हेरुम कसको भ्रस्टाचार गर्ने आंट ?

    – बड्का

21. जसले जे गरे पनि हुने । कसैले बिरोध गर्न नचाहाने । गर्ने लाई साथ दिइ रहेको हुंदा बदी मौलाएको हो ।

22. मानिसिक दरिद्रता ,स्वार्थी प्रवृति ,नैतिक पतन ,चाडै धनि हुनेमहतोकन्छा,बीलासी जीवन ज्वूने चहाना, कानुन को पालना नगर्नु , फेतलो प्रसासन, सामाजिक मर्यादा भन्दा बाहीर गयर कम गर्नु ,आफु लाई नै सर्ब श्रेस्ठ ठान्नु , धनि र गरिब मा हुने न्याय प्रणाली मा फरक ,लाज सरम पच्नु ,हीन भाबना हुनु, गैर जीमावारी बन्नु ,……………………..

23. – नैतिकतालाइ लात हानेर मोडर्न बन्ने होडबाजी
    – आत्म-सम्मानको कमि
    – कर्तब्य पालनको उचित कदर नहुनु
    – आपसी अविस्वास

24. हाम्रो देश गरिब हुनुको कारण हाम्रो आफ्नो मानसिकताले गर्दा नै हो | हामीमा देशप्रति कुनै माया छैन यदि हुने हो भने किन घुस खान्छन कर्मचारीहरु, किन भ्रस्टाचार गर्छन नेताहरु, किन लुटिन्छ बाटोमा हिंड्ने बटुवाहरु, किन दिनदहाडै मारिन्छ मान्छेहरु, यहाँ कसैले कसैलाई आदर, सद्भाव अनि माया गर्दैन | सबैलाई आफै खाऊ आफै लाऊ भन्ने रोग लागेको छ | यो रोग निको नभए सम्म मेरो देशको हालत कहिले सुध्रिन्न |
    न पत्याए आफ्नै आत्मालाई सोधेर हेर्नु तपाई पनि चोखो हुनुहुन्न र मा पनि छैन | यदि हामी सबैले यी सब कुरालाई मनन् गर्ने हो भने भोलिको हाम्रो देश नेपाल एउटा सुन्दर नेपाल हुन सक्छ यसमा कसैको दुई मत हुनसक्दैना |

25. बहालवाला मन्त्री नै छँदा जेपी गुप्ता भ्रष्टाचारी ठहर भई जेल गएपछि एक पटक फेरि हामी कहाँ घर-घरमा भ्रष्टाचारको चर्चा चुलिएको छ। आज माइसंसारले हामी पाठकसित जान्न खोज्दैछ केही कुराहरु मलाई खुशी लाग्यो हामी कहाँ किन यति धेरै भ्रष्टाचार हुन्छ? किनकी १) दण्ड हीनता २) कमज़ोर कानुन ३) गण्डागर्दी राजनिती # भ्रष्टाचार हुनुको कारण के हो? १) खराब रजनितिज्ञ २) नाताबाद # के हामी गरिब भएकोले बढी भ्रष्टाचार भएको हो? होइन देश गरीब जनता धनि भएकोले हो # कि भ्रष्टाचारीहरु बढी भएकोले हामी गरिब भएका हौँ? कसले भन्छ हामी गरिब छौं? वास्तव मा देश गरिब हो ।# कानुन कमजोर भएर भ्रष्टाचार बढी भएको हो कि ? एक त कानुन कमजोरै छ र तर पनि लागु गर्ने निकाय बेकार छ !

26. श्रीमान् / महोदय ,
    भ्रष्ट = बिग्रेको , भत्केको, भत्किएको, भताभुङ्ग, जथाभाभी, जेपाएतेही, बौलाएको, सडेको, कुहिएको, पुरानो, मतिखुस्केको, पागल,

    आचार = मति, दिमाग, ब्यबहार, बेहोरा, अनुसासन, नीति निएम ,

    भ्रष्ट + आचार = भ्रष्ट्रचार = आचार बिग्रेको कूब्यबहारी, चोर, देशमारा, जनमारा, राष्ट्रघाती, ब्येक्तिगत स्वार्थले भरिपुर्ण, लोभी, गैरकानुनी रुपले पुंजी आर्जन गर्ने, घुसखाने . देशमारा.

    किन हुन्छ मान्छे भ्रष्ट्रचारी ?
    नपुगेर, डर नभएर, धेरै बल भएर, जे गर्देनी हुन्छ भनेर, रोक्ने छ्केने मान्छे नभएर, सबका सब २ करोढ़ २२ लाख नेपालीहरुको मुख मा धुर्से केरा, कान मा तोरीको तेल अनि हातमा लुतो लागेर.

    मुख्य कारण —- नेपाली हरुको आखामा अशिछ्याको मोतिबिन्दु लागेर,
    न्याएपालिका, कार्येपालिका, व्यबस्थापिका अनि संचार माध्याम सबका सब ” भ्रष्ट्रचारी ” भएको हुनाले .

27. सामान्य किसिमले हेर्दा तलका केहि कारणहरु
    १. समाजमा धन हुनेले – बडी इज्जत पाउने
    २. भ्रस्टचारी समाजबाट – बहिस्कार नहुने
    ३. सोजो तरिकाले कमाएको धनले – न्युनतम आबस्यकता पुरौना नपुग्ने
    ४. भास्त्रचारी लै कारबाई नै नहुने र भएपनि उसैलाई फाइदा हुने|
    ५. कानुन ब्यबबहरमा उतार्ने, कर्मचारी र न्यायाधिशहरुको इच्छासक्ति अतिकम हुने
    ६. हरेक न्यायको छेत्रमा राजनीति हस्तछेप हुने
    ७. जो जति भास्त्रचारी छ उ नै सबभन्दा सक्तिसाली हुने सामाजिक मन्येता- उदाहरणको लागि- गच्छेदार, कुजाता, भिमे, रावल, इस्वोरे, प्रचंडे
    ८. जनतेले तिरस्कार गरेका मान्छेहरु ( जनावरहरु) – राज्यको हालीमुहाली हुने र नेता भनेर नाम कमाउने
    ९. भास्त्रचारिको अगाडी पछाडी- झोले र भरौटे, गुन्डा हरुले जय जयकार गर्ने|
    १०. समस्त मा हेर्दा बडीभास्त्रचार्ले देस गरिब हुने र गरीबहरुको आबाज सुन्ने कहीं न सस्ण्ठ छ न थुन छ तेसैले मौका पयोकी- न्वारानको बल लगाएर – नैतिकतालाई लात हानेर – लुट्ने.

28. हामीकहाँ भ्रष्टाचार किन हुन्छ?

    १. दण्डहिनता
    २.समाजिक उत्प्रेरणा
    ३.समाजिक असुरक्ष्या

    दण्डहिनता:
    धेरै भ्रस्टाचार हुने देशको नाममा नेपाल परे पनि कारबाहीमा पर्नेहरुको फेहरिस्त सार्है नै छोटो छ / यसको सिधा अर्थ भ्रस्टाचार गरे पनि कारबाहीमा पर्ने सम्भावाना अत्यन्त न्यून छ फलत मानिसहरु धनको निम्ति जोखिम लिन उत्प्रेरित हुन्छन /
    २००७ साल भन्दा अगाडिको कुरो छोडौ, त्येस पछी कति वटा भ्रस्टाचार भए होलान नेपालमा ? अनुमान लगाउनु पनि गार्हो छ , जे भए पनि सम्पूर्ण नेपाल भित्र बिगतको ५०-६० बर्षमा करोडौको संख्यामा भ्रस्टाचार भएको सायादै कसैले नकार्ला / अनि कति जना दण्डित भए होलान त्यो अबधिमा ? १०० ? १००० ? १०००० ? मानौ १०००० जना नै दण्डित भए रे , यसको सिधा अर्थ भ्रस्टाचार गरे बापत कारबाही मा पर्ने डर ०.००१% मात्र हुन्छ वा ९९.९९% जोखिम नै हुन् /
    लंगूर-बुर्जा खेल्दा ६ दाउ मध्ये बढीमा ३ दाउले जित्छ अर्थात् कम्तिमा पनि ५०% हार्ने खतरा हुन्छ तर पनि हामि त्यति सम्म खतरा मोल्नु राजि हुन्छौ/ हो त्येही मनोविज्ञानले यहाँ पनि काम गर्छ, मानब स्वभाबले नै जोखिम मोल्न हरदम तत्पर हुन्छ, “जुवा” जस्तो जोखिम पूर्ण खेलको त् मज्जाले आनन्द लिने प्रजाति मानब धनको लागि अत्यन्त कम जोखिम (०.००१%) किन नलियोस ?

    समाजिक उत्प्रेरणा:
    भन्सार-मालपोत कार्यालय तिर कसैको सरुवा भएमा “ओहो !! राम्रो ठाउँमा पुगेछौ नि” भनेर भन्ने प्रचलन हाम्रो समाजमा “सामान्य सिस्ट्चार” जस्तै नै भै सकेको छ / त्येसको अर्थ भ्रस्टाचार गर्नु पाउने स्थानमा पुगेछौ अब त्यहाँ राम्रो काम (भ्रस्टाचार गर्ने कुकार्य) तिमीबाट हुनेछ/होस् भन्ने हो कि होइन? अब सिस्ट्चार अन्तर्गत नै ” तिमी भ्रस्टाचार गर ” भन्ने सस्कार बिकास भैसकेको समाजलाई खै के भन्नु?
    अर्को उदाहरण, मागी बिबाहको प्रचलन भएको हाम्रो समाजमा समान शारीरिक/शैक्षिक हैसियत भएको एउटा विद्यालयको शिक्षक (मा.बि. प्र.अ.) र एउटा भन्सारमा कार्यरत साखा अधिकृत छोरी माग्नु आएमा कसलाई छोरी देलान ? निसन्देह “साखा अधिकृत” लाइ जबकी “शिक्षक (मा.बि. प्र.अ.)” एउटा अत्यन्त श्रद्दा योग पद-पेशा हो र तुलनात्मक रुपमा “शिक्षक” हरुले भ्रस्टाचार गर्ने सम्भावना भन्सारमा कार्यरत साखा अधिकृतले भन्दा न्यून नै हुन्छ / यसको अर्थ हाम्रो समाजले भ्रस्टचारीलाइ नै रुचाउछ भन्ने हो कि होइन ?

    समाजिक असुरक्ष्या:
    प्रकृतिको नियम नै हो बृद्ध अवस्थामा श्रम गर्न सकिन्न/ त्येस अवस्थामा जिबनयापनको लागी संचय गरिएको सम्पति वा निवृत्तिभरण(pension) आवस्यक हुन्छ तर यहा प्राप्त हुने तलबभत्ता संचय गर्न सकिने अवस्थाको नै छैनन् वा तलबभत्ताबाट संचय गरिएको परिमाण येथेस्ट छैन तसर्थ भबिस्यको लागि संचय गर्नु सामान्य नै हो /
    अर्को कुरो सामान्यतया निवृतिभरण तलबको ५०% हुने गर्छ/ बहालमा रहदाको तलबभत्ता नै जिउनको लागी अपुग हुन्छ भने त्येसको ५०% pension मा जिउने दुसाहस कसले गर्छ ? उसले सिधै नै कम जोखिम युक्त बाटो रोज्छ अर्थात् “भ्रस्टाचार” को बाटो पक्रन्छ /

    यी त् भए “हामीकहाँ भ्रष्टाचार किन हुन्छ?” भन्ने प्रस्नको उत्तर अब यसको समाधान के त् ?

    जय नेपाल
    तेन्जिंग गाबा

    • भ्रस्टाचार निर्मुल त टाढाको कुरो भयो तर नियन्त्रण सम्म गर्न खासै गार्हो भने छैन / त्येसको लागि सुरुमा धेरै लगानी गर्नु परे पनि २-४ बर्षमा लगानीको प्रतिफल प्राप्त गर्न सकिन्छ /
      १. सबै नागरिकहरुको नागरिकतालाई कम्प्युटराइज्ड गरि पुनर्वितरण गर्ने र उक्त नागरिकतामा fingerprint सहितको कम्प्युटर चिप्स जडान गर्ने (यो प्रबिधि हाल आएर सस्तो भैसकेको छ) र आबासीय गैर-नागरिकको लागि पनि त्येस्तै खालको परिचय-पत्रको ब्यबस्था गर्ने /
      २. उक्त नागरिकता/परिचय पत्र सदैब साथमा राख्नु पर्ने / कुनै पनि बेलामा प्रहरी बा कुनै सरोकारवाला ले त्यो परिचय पत्र जाच गर्नु सक्ने र साथमा नभेटिएमा आर्थिक जरिवाना गर्ने (विधिको बिधान भएको मुलुकहरुमा यो प्रचलन सामान्य नै हो) /
      ३.सबै आर्थिक कारोबार वित्तीय सस्थावाट मात्र गर्नु पर्ने बाध्कारी नियम तर्जुमा अनि लागू गर्ने / जस्तै :
      कुनै पनि प्रकारको आम्दानि-तलब-भत्ता-कमिसन बैंक मार्फत मात्र गरिनु पर्ने / जो कोहीको बैंक ब्यालेन्स सदैब निगरानीमा राख्ने (यसको लागि धेरै श्रोत साधन पनि चाहिन्न) र यदि कसैको बैंक ब्यालेन्स असामान्य देखिएमा तु छानबीन गर्ने एउटा निकाय गठन गर्ने / सम्पूर्ण बैंकहरुले उक्त निकायलाई सबैको बैंक ब्यालेन्स उपलब्ध गराउने (बर्तमान प्रविधिको युगमा यो बहुतै सजिलो छ) / सम्पूर्ण नागरिक-आबासीय गैर-नागरिकहरुको सम्पति पंजीकृत (registration) गर्ने / नब-आर्जित सम्पति पंजीकृत पनि तोकिएको समय भित्र गर्नु पर्ने बाध्यकारी नियम तर्जुमा/लागू गर्ने /
      ४. नगद तथा जिन्सी विदेश पलायनको सम्भावनालाई रोक लगाउनुको लागि कडा नियम बनाउने /
      ५.सबै भन्दा महत्वपूर्ण: माथिल्लो ४ बुदाको कार्यनबयन गर्ने

      जय नेपाल
      तेन्जिंग गाबा

29. सामान्य किसिमले हेर्दा तलका केहि कारणहरु
    १. समाजमा धन हनेले- बादी इज्जत पौने
    २. भ्रस्टचारी समाजबाट – बहिस्कार नहुने
    ३. सोजो तरिकाले कमाएको धनले – न्युनतम आबस्यकता पुरौना नपुग्ने
    ४. भास्त्रचारी लै करबि नै नहुने र भएपनि उसैलाई फाइदा हुने|
    ५. कानुन ब्यबबहर उतार्ने, कर्मचारी र न्यायाधिश इच्छासक्ति अतिकम हुने
    ६. हरेक न्यायको छेत्रमा राजनीति हस्तछेप हुने
    ७. जो जति भास्त्रचारी छ उ नै सबभन्दा सक्तिसाली हुने सामाजिक मन्येता- उताहरंको लागि- गच्छेदार, कुजाता, भिमे, रावल, इस्वोरे, प्रचंडे
    ८. जातले तिरस्कार गरेका मान्छेहरु ( जनावरहरु) – राज्यको हालीमुहाली हुने र नेता भनेर नाम कमाउने
    ९. भास्त्रचारिको अगाडी पछाडी- झोले र भरौटे, गुन्डा हरुले जय जयकार गर्ने|

30. हाम्रो देशमा राजनीति र कमाऊ मन्त्रालय र अन्तरगत सरकारी अफिसहरूमा जाने भनेको अब्बल दर्जाको (व्यापार) भ्रष्टाचार पेशा हो / एकजनाको जागिर वा कमाईले स्वास्नीलाई गर गहनाले धप्पक्क पारि राख्न, घर, जग्गा, गाडी, नगद जम्मा गरि छोराछोरीहरुलाई राम्रो स्कुल लवाई खवाई, मोबाइल फोन, ल्यापटप, कम्प्युटर, रंगिन टिभी. लाखौं लाख खर्च गरि युरोप अमेरिका पढ्न वस्न पठाउनु पर्ने र धाँक रवाफ देखाउन पर्ने भएपछी भ्रस्टाचार बढेको हो / जबसम्म स्वास्नी, छोरा छोरीहरु, भाई बहिनी, बाऊ आमाहरु एकजनाको जागिर वा कमाईको आर्यछ्यनमा बस्नु परे पछी त्यसले अनिमियत वा भ्रष्टाचार नगरी सुक्खै छैन / राजनीति गर्नेले कसले के गरि राखेका छन् भन्ने कुरा सबैले थाहा छ / प्राय: नेता मन्त्रीहरु र सघाउने उच्चपदस्थ हाकिम र कार्यकर्ताहरु बढी भ्रष्टाचार गरिरहेका छन् / हामी प्राय: संयुक्त परिवारमा बस्ने भएर पनि यस्तो भएको हुनु पर्छ / युरोप अमेरिकामा जस्तो १८ वर्ष भए पछी छोराछोरीहरु आफै कमाएर छुट्टै वस्न गएमा यस्तो अनियमिता वा भ्रष्टाचार कम हुन्छ कि?

31. “एउटा पशुले लोभ गर्छ केबल एक पेट भर्न, तर एउटा मान्छेले लोभ गर्छ आफू पूँजीले मोटाएर दुब्लोमािथ शासन गर्न” यो सािहत्यको दुई लाईनले सम्पूर्ण सार खुलाउँदछ ।
    गरौं क्याहो मै पनि भ्रष्टाचार…िकन?
    १. काम गर्न अल्छी लाग्छ ।
    २. जति काम गरे पनि खान लाउन धौ धौ छ ।
    ३. पैसा कमाएन भनेर श्रीमतीले िदनदिनै कचकच ।
    ४. पैसा भए मान सम्मान पाईन्छ ।
    ५. यत्रो वर्ष काम गरेर घरको छानो फेर्न सकिया हैन, जति सके चाँडो काठमान्डौमा घर बनाउनुछ ।
    ६. खुबै भए २, ४ िदन जेल जानु पर्ला त्यो कुनै ठूलो कुरा भएन, त्यसमािथ िडस्काउन्ट पाईने ।

32. भ्रस्टाचार बडी हुनु को कारण ….१आशिछित् जनता ,२..कम्जोर प्रसासन , ३ लोभिपन ४.,देशमा इमान्दार नेता नहुनु. र ५ न्याय पालिका ले सहि निर्णय समएमा नदिनु .

33. सरकारी तलबले यो महंगीमा कसरि बाँच्ने ? भोको पेटमा क्रान्ति त हुँदैन क्यारे .

34. भ्रस्त्चारिलाई युरोप अमेरिकामा जस्तो कहिलेइ ठाडो उठ्न नसक्ने गरि दण्ड नदिने हो भने सधै भैरहने सबभन्दा नरम्रो सामाजिक अपराध हो

35. १, निस्प्रभावी राज्य संयन्त्र
    २, फितलो कानूनी व्यवस्था
    ३, राजनैतिक अस्थिरता

36. नेपालमा भ्रस्टचारको मुक्य कारण सयौ वर्ष आगाडी रानाशासन कालमा हुर्किएको हैकमदारी, निरंग्कुसता, निर्दयीता, अहंकार र स्वार्थ नै हो । यो समयदेखि पंचायतकाल सम्ममा नेपालका प्रतेक गाउ र सहरहरुमा यी समाजिक अवगुण फैलीयो र प्रठेक समाजमा यसले जरा गाड्यो । जसकारण प्रतेक समाजका जमिन्दार र प्रधानपंच देखि लिएर कुनै पनि पदका शक्तिसाली व्यक्ति र धनाड्यहरुले सोझा साझा जनता माथि उपभोग गरे । हाम्रो सामाजिक संरचना नै यस्तै बन्यो र यसरी नै चल्थियो र बास्तवमा अहिले सम्ममा यसरी नै चलिरहेको छ । रानाकाल देखि प्रजातन्त्रसम्म आई पुग्दा मात्र के भयो भने ति सामाजिक अवगुणको रुप मात्र फेरियो… भ्रष्टाचारको रुपमा । हामीलाई पक्कै लाग्छ राजनीतिक परिवर्तनसगै र समयसगै यस्ता अवगुणहरु पनि हराउदै जानुपर्ने हो तर बिडम्बनाको कुरो हो हाम्रो समाजमा झन् फैलिदै गएको छ । यो किन र कसरी हुँदै छ र किन यसलाई समाजबाट हटाउन सकिएको छैन भने प्रस्न आएको छ ।
    यसमा मलाई के लाग्छ भने हाम्रा outdated नेताहरु कै कारणले गर्दा हो। वहाहरु कै कारणले भ्रस्टाचार रोक्न सकिएको छैन र फैलिरहेको छ। वहाहरुले धेरै दुख गर्नु भयो ,, sacrifice गर्नु भयो र देशमा प्रजातन्त्र लाउनु भयो। त्यसको लागि पक्कै पनि हामीले सम्मान गर्नु पर्छ तर वहाहरुले नि समयको ख्याल र अहिलेको पुस्ताले देशमा के चाहन्छ त भन्ने कुरा भुझेर नया पुस्तका नेताहरुलाई देश चलाउन दिनु पर्थियो। तर वहाहरुको अहंकारले गर्दा हो या स्वार्थले पछि हट्न चाहेनन् र आहिले आएर उनीहरु भ्रस्टाचार गरेर पैसा थुपार्ने समय र ठाउँ बनाएका छन्। दलहरुमा गुट र उपगुट बनाएका छन् , गुन्डाहरुलाई पालेर आफ्नो स्वार्थको लागि परेक छन् ,, लोभ र लाचार देखाएर युवाहरुलाई आफ्नो बसमा राखेर उपभोग र उपयोग गरेका छन् र उनीहरुले नै बनाएको कानुन आफै मिच्ने काम गरेर कानुनलाई ब्यबहरिकता बाट पंचायेका छन् । यसले गर्दा देशमा झन् भ्रस्टचारको बिउ छरिएको छ।
    दुई पुस्ता बीचको सोच, रहन सहन, इच्छा, इच्छा शक्ति, विचार, कार्यसैली देखि लिएर कुनै पनि कुरा मिल्न सक्दैन। एउटा सामान्य घरव्यवहार चलाउन समेत बाउ बाट छोराले लिन्छ भने देश बनाउने र चलाउने जस्तो कुरामा झन् पुस्ताको परिवर्तन चाडो हुनु पर्छ। त्यसैले हाम्रा अवगुणको भण्डार र भ्रस्टचारमा रमाएका नेताहरुले नया पुस्तालाई देशको जिम्मा दिनुपर्छ र आवस्यक पनि छ। र मलाई लाग्छ देशको लागि जोस र जागर भएका नया पुस्ताले भ्रस्टाचारलाई रोक्ने छन् र समय अनुकुल देशलाई डोर्याउने छन् ।
    हाम्रा बडा नेताहरुलाई त्यस समय प्रजातन्त्रको आवस्यक थियो र उनीहरुले प्रजातन्त्र ल्याए । आहिलेको पुस्तालाई सुशासन, सम्ब्रिधि, रोजगार र बिकासको आवस्यक छ र त्यसको लागि यी पुराना उमेर कटिसकेको नेताहरुलाई हटाउनु बाहेकअरु कुनै विकल्प देखदिन।

37. हुण्डी गरेर पैशा नेपाल पठाउनु भ्रस्टचार हो कि होइन ? अब भन्नुस भ्रस्टचारको विरुद्ध चर्को स्वोर गर्ने हामी पनि कति भ्रस्टछौ?

38. “भ्रस्टचार” एउटा नियत हो, जुन हामीले हाम्रो सामाजिक सस्कार बाट सिकेका छौ. अशिक्षा को कारणले भ्रस्टाचार हुने भन्ने कुरा तर्क-संगत छैन, यदि सिक्षाको कमीले भ्रस्टाचार हुने भए, ठुला-ठुला देस (जहाँ प्राय सबै सिक्षित हुन्छन) मा भ्रस्टाचार नहुनु पर्ने, तर देखिएको के छ भने, बिध्वान भनौदा, सार्वजनिक पदमा बसेका हाकिम भनौदाहरु, बिदेस मा दीक्षित भएर आएका हरु आदि नै धेरै भ्रस्टचारमा मुछिएका छन्. कानुन को कमि ? त्यो पनि १००% छैन, किनकि जहाँ भ्रस्टचार गरेको पाइएमा मृतुदंड दिइन्छ, त्यहा पनि भ्रस्टाचार रोकिएको छैन (जस्तै छिमेकी मुलुक चीन). तेस-कारण मेरो विचारमा भ्रस्टचार सामाजिक सस्कार बाट पैदा हुने, एउटा घृणित नियत हो
    हाम्रा केहि उदारणीय कुरीति हरु,
    – बाबु-आमाले छोरा-छोरीलाई पढेर ठुलो मान्छे भएस,धेरै पैसा कमायेस, हामीलाई सुख संग पालेस भन्ने प्रेरणा दिन्छन, आसिर्बाद दिन्छन- धेरै कम छोरा-छोरीले मात्र असल मान्छे बन्ने, सुख भन्दा खुसि ठुलो हो भन्ने प्रेरणा पाएका होलान
    – स्वलम्बी बन्ने प्रेरणा नहुनु- जसको एक मात्र कारण हो -बाउ-बाजेको पुर्खेउली सम्पति मा हक लाग्नु, छ र पो खर्च गर्छ भन्ने सस्कृतिको जन्म-विकास
    – स्वास्नी पाल्नु पर्ने सस्कृति-जसले धेरैको दिमागमा छोरि पनि सबल हुनु पर्छ है भन्ने कुरालाइ ओझेल पारेको छ
    – देखा-सिकी गर्ने सस्कृति ( सुन बिना पनि बिहे हुन्छ र, यसको बिहेमा एति सुन आयो, पढेको भएर के गर्नु, सम्पति सुको रैनछ अथवा पढेको छ पालि हाल्छ नि आदि आदि )
    (नोट: सबै पढेका हरु असल नहुन सक्छन,नपढेकाहरु पनि इमान्दार हुन्छन)
    अन्तमा,
    भ्रस्टाचार एउटा नियत हो, जो घर बाट सुरु हुन्छ, अनि समाज र देस सम्म फैलन्छ, अनि त्यो देसमा जन्मलिने हरेक तेस-बाट प्रभावित हुन्छ, तेसकारण, घर बाटै एसको निवारण खोज्नु पर्छ, कुनै कानुन र कुनै किताबले एसको निर्मुल हुन् सक्दैन, न कुनै देसको कुनै एक प्रसासकले नियन्त्रण गर्न सक्छ, जिम्मा हामी सबैको हो-हामी कति पारदर्सी छौ, इमान्दार छौ? तपाइको इमान्दारिता तपैले आफ्नो घरमा कसकसलाई कति सिकाउन सक्नुहुन्छ, तपाइको भाबी सन्ततिको भ्रस्टचारी नियत तेसैमा निर्भर गर्छ!!!!!

39. फितलो तथा अस्पस्ट कानुन
    अस्थिर सरकार
    बेरोजगार तथा उचित पारिश्रमिक को अभाब
    जिम्मेवारीक नागरिक नहुनु
    छोटकरीमा भन्दा यिनै हुन् भर्स्ताचार हुनुका कारण
    बिष्णु अधिकारी

40. भ्रष्टाचारीहरु बढी भएकोले हामी गरिब भएका हौँ? कानुन कमजोर भएर भ्रष्टाचार बढी भएको हो कि

41. नैतिक ता ले भ्रस्टचार कहिले पनि रोकिदैन !! यो संसार मा पैसा देखे पछि लोभ नलाग्ने महापुरुस जीवित छन् भने अझै पनि नेपालमै छन् नत्र न त युरोप न त् अमेरिका आर्थिक मामिलामा नैतिक महिले भेटेको छैन !! भ्रस्टाचार कन्ट्रोल को एक मात्र उपाए कडा कानुन नै हो ! जसलाई भ्रस्टाचार गर्दा गर्दै भेटिन्छ तेस्ले जिन्दगि भर पछुताउने गरि सजाए दिनु पर्ने हुन्छ !! डर र त्रासले मात्र रोकिन्छ आर्थिक कारोबार !!

42. मेरो सब्दमा भानुपर्दा नेपाल मा एक जनाले कमाएर नातागोता साथीभाई अनि तिन पुस्तालाई हेर्नुपर्ने परिपाठी ! बिदेशमा जस्तो आफुले कमाएको आफ्नै लागि जस्तो १२ १३ बर्षपछी यहाका केटाकेटी आफ्नो pocket money पनि बुवाआमा संग माग्दैनन. school सकेर macdonalds जस्तो मा थोरै पैसामा काम गर्छन नेपालमा सबै बुवामाले पुरौनुपर्छ ! जतिधेरै आम्दानी भयो त्यति बढी tax तिर्नुपर्छ ! सरकारले ६५ वर्ष काटे पछि सबै नागरिकलाई पेन्सन को बेयोवस्ता हुनु ! नेपालमा नहुनाले बुढेसकाल को लागि भनेर बचाउने परिपाटी ! सरकारले तोकेको भन्दा बढी बैंक balance भयो वानी पेन्सन नपाउने जस्तो कुरा भयो भनि सम्पति जम्मा गर्नुपर्ने आब्स्येकता कम पर्छ ! मुख्य कुरा आफ्नो लागि आफैगर्नुपर्छ भन्नि धारणा को विकास हुनुपछ अरुको लागि सम्पति कमाएर जम्मा गर्दिने परिपाठी को आन्त्य हुनुपर्छ !

43. भ्रस्टाचार हुनुमा विभिन्न कारण छन् जस्तो लाग्छ मलाई, पहिलो कारण त सुशाशनको कमि, देसमा सुशाशन भएन भने जसले जे गर्दा पनि हुन्छ, त्यसैले भ्रस्टाचार मौलाउनु स्वाभाविक नै हो, ठुलो तहमा पुगेका भनौदाहरुले जब सानातिनाहरुको माथि जति अत्याचार गर्दा पनि हुन्छ भन्ने मानसिकता बनाउछन तब भ्रस्टाचार गर्नु उनीहरुलाई सामान्य कुरा हुन्छ | दोस्रो कारण देसमा ठुलो तहमा सक्छ्यम र उपयोगी मान्छे नपुग्नु बल्कि चोर गुन्डा र फटाहा मात्र पुग्नु जसले आफ्नो सम्पूर्ण जीवनको यथार्थ भनेको पैसा हो भन्ने ठान्छन, जसलाई अरु सामु रबाफ देखाउनु पर्छ, तिनीहरुलाई त्यो तहमा पुगेर आफ्नो पद र इज्जतको सम्मान हुन्न तर पैसामा आखा हुन्छ भने तिनीहरु भास्त्रचारी बन्नु स्वाभाविक हो | अर्को कारण जनता सोझा हुनु, भ्रस्टाचार देखि देखि चुप लग्नु भनेको नेपाली जनताको बिबसता मात्र होइन सोझो पन हो , पत्रकार जनता र मेडिया ले भास्त्रचारिको भण्डाफोर गर्ने हो भने भास्त्रचार तेतिकै सेलाएर जान्छ, तिनीहरु माथिको सजाय कडा त हुने पर्छ, तेस्को साथसाथ तिनीहरुको घोर अपमान हुनुपर्छ | समाजका ठुला ठालुले समाजका निरिह व्यक्तिलाई लुट्न पाइन्न, सोषण गर्न पाइन्न | आफ्नो ओहदाको सम्मान सबैले गर्ने हो र आफ्नो कामको इज्जत सबैलाई हुने हो भने भास्त्रचार तेतिकै हराएर जान्छ || सबैलाइ देसको माया होस् , अरुको सम्मान होस् अनि आफ्नो कर्तव्यको बोध होस्, भास्त्रचार भन्ने चिज कहिँ पनि रहन्न ||

44. अब मेहनत, नैतिकता , परिश्रम, र शिख्छ्या छोडेर , कार्यकर्ता, जंगल, चाप्लुसी, जातिय, संघिय , राजेयाको बाटोमा लागेको मानिसबाट के नोबेल पुरस्कारको आशा हुन्छ त ? अनि सभिधान र कानुन धजिया पनि तिनीहरु कै हातमा अनि ?? …………………………………….अनि हुन्छ भ्रस्टाचार ! चोरहरुलै किरा परोस !

    जय देश
    नेपाल

45. हामी कहाँ प्रतिष्ठा को निम्ति भ्रस्टाचार हुन्छा जब घर मा स्वास्नीमान्छे बढी महत्वाकंछी हुन थाल्छे त्यसपछि भ्रस्टाचार को परिधि र सिमाना हरु मिचिदै जाना थाल्छ

46. पैसाको बोलवालानै मुख्य कारण हुन सक्छ .

47. १.नैतिकता को खडेरी
    २.दण्डहीनता र फितलो कानुन
    ३.समाज मा भ्रस्ट हरु लाई सम्मान गर्ने प्रबृत्ति
    ४.राजनीति लाई पेसा को रुपमा लिने प्रबृत्ति
    ५.???गरिबी
    यदि भ्रस्टचारी लाई बिगो हेरी आजीवन काराबास र सर्वस्व हरण सम्म गर्ने कानुन बनाउने हो भने कसले भ्रस्टाचार गर्ने हिम्मत गर्छ? तर हाम्रो देश मा त भ्रस्टचारी लाई कारबाही गर्ने फैसला भए पनि त्यो राजनीतिक केस बन्छ र १ वर्ष मा नै छुटकारा / यदि कानुन मा बिगो को १० गुना सम्म ज्यादा सजाय होस् त कसले हिम्मत गर्दो रैछा भ्रस्टाचार गर्न ?कुनै जे पी ,वाग्ले ,खुम बहादुर ,भूपध्वज अधिकारी मार्काले हिम्मत गर्दैनथे /

48. यौटै मात्र कारण हो ” मान्छे मा नैतिकता को कमि “.
    प्रश्न न. १ – बाटो मा १००० रुपैया देख्नु भयो भने के गर्नु हुन्छ?
    अ. चुपचाप खल्ती मा राखेर हिंड्नु हुन्छ.
    आ. रुपैया को मालिक लै खोज्नु हुन्छ / नजिक को पुलिस चौकी मा जिम्मा लगाउनु हुन्छ.

    अ. को लागि हरियो, आ. को लागि रातो

49. हाम्रो जस्तो देस मा असमानता को खाडल ठुल्लो छ ,असमानत ले गर्दा दज्जु भाई को छोरा छोरि मा पालन पोस्न मा विन्नता देखिन्छ ,एसले गर्दा असन्तुस्ट पैदा गर्छ नराम्रो किसिमको computation हुन्छ ,जसले गर्दा व्र्स्ताचार को सिर्जना हुन्छ,नराम्रो किसिम ले कमाएर पनि अर्तिक रुपमा बलियो हुने मनासये को सिर्जना हुन्छ ,कानुन फिताल्लो हुनु अर्क्को कारण पनि लिन सकिन्छ
    व्हारस्त्र्चार बदनु को अरु कारण हरु एस प्रकार छन्
    -महगी बदनु
    -नराम्रो सस्कृति वित्रिनु
    जस्तै बिहे ,दंसै तिहार मा बड्डी खर्च गर्ने परम्परा को बिकाश हुनु
    -सामाजिक असमानता देखिनु
    जस्त्तै गरिब र धन्नी क बल बालिका को शिचा देखी पालना पोस्न मा विन्नाता
    -सीचिता जनसक्ति को कमि
    -कुनै पन्नी सिस्टम को विकास हुन् नसकेको देस
    जस्तै एक सिस्टम ले अर्को सिस्टम लै असर परेको हुन्छ
    जस्तै जथा भबि महाएगी बढे वन्ने पनि अनेक किसिम को अपराधिक क्रिकलापा मा मानिस सग्लन हुन्छन
    स्पेचिअली सबै किसिम को कानुन को देवेलोप hun अब्स्येक छ

50. १. जुन देशमा राजनीतिलाई “सेवा होइन पेशा” बनाइन्छ त्यो देशमा चरम भ्रस्टाचार हुन्छ !

    २. जुन देशमा दण्डहिनता चरम उत्कर्षमा पुगेको हुन्छ, अपराधीलाई राज्यले संरक्षण दिन्छ वा अपराधीले नै राज्य संचालन गर्छ, त्यो देशमा चरम भ्रस्टाचार हुन्छ!

    ३. जुन देशमा धनीको पुजा हुन्छ, मान्छेको प्रतिस्ठा धन संग गासिएको हुन्छ, तेस्को श्रोत संग होइन…………एउटा निम्न बर्गको चिकित्सक भन्दा उच्च बर्गको अपराधी समाजमा प्रतिष्ठित हुन्छ भने तेहा कालो धन बटुल्न भ्रस्टाचार नभएर के हुने ?

    ४. जुन देशमा राज्यले सामाजिक सुरक्षा दिन सक्दैन, बिरामी मान्छेको जीवन जोगाउन ज्ञानले होइन धनले मात्रै सक्छ, बिरामीको उपचार गर्दा रोग होइन धन हेरिन्छ भने त्यो देशमा भ्रस्टाचार नभएर के हुने त ?

51. भ्रस्टाचार संसारको रित नै हो ! केहि वर्ष अगाडी अमेरिकामा बस्दै आएका कोफी आननको छोरोको नाम घुस र भ्रस्टाचारसंग जोडिएको थियो ! बेलायतमा पत्रकार र पुलिस मिलेर घुस खाएको प्रकरणले सन पत्रिकाका मालिक मुर्दोकको अहले हरिबिजोग छ ! जर्मनका रास्ट्रपतिले पनि दुइ-तिन दिन अगाडी नैतिकताको आधारमा राजिनामा दिए- उनलाई लागेको अभियोग पनि भ्रस्ताचारै हो ! फिलिपिन्सका पूर्व रास्ट्रपति मारिया माकापागल भ्रस्टाचार गरेको अभियोगमा अहिले नजरबन्दमा छिन ! थाइल्यन्दका पूर्व प्रधानमन्त्री थाक्सिन अहिले बिदेशमा शरण लिएर छन्- उनको दुर्दशाको कारण पनि त्यहि भ्रस्टाचार गरेर कमाएको अकुत सम्पति हो ! तर, हाम्रो नेपालमा चाही किन ज्यादा हुन्छ? किन भ्रस्ताचारिहरु बच्न सफल हुन्छन? यसको सहि उत्तर हो- नेताहरुको नियत सुरु देखि नै भ्रस्टाचार गर्नु हुन्छ, त्यसैले उनीहरुले कानुन बनाउदा आफु बचनको लागि एक ठाउँ न एक ठाउ लुपहोल बनाइराखेका हुन्छन ! तर त्यसको फाइदा सबैले लिएका हुन् !

    भ्रस्टाचार निर्मुल पर्न मान्छेमा समाजप्रतिको जिम्मेवार बोध हुनुपर्छ ! हाम्रो समाजमा थोरै नेताहरुलाई मात्र यसबारे ज्ञान छ !

52. एउटा गरिब जनताको छोरो कति देश प्रेमी हुन्छ.हो यहि गरिब देश प्रेमी हुनुको फाइदा हाम्रा नेता र कर्मचारी प्रसासन ले उठाएको छ.नेता देश प्रेमी भए त जनता लाई डर देखाउने भाशरण गर्दै हिड्ने थियेनना होला.अब देश रहदैन अब देश सकियो अब हामी नेपाली बाकी हुदैनौ जस्ता सब्द बोलेर नेपाली जनताको मानसिकता कम्जोर बनाउने काम पहाडे मूल र अर्को मूल बाट हुदै आएको छ. अनि देश रहने न रहने डर उनीहरुलाई छ र समय मा आफ्ना सन्तानको सुरछाको लागि भर्स्टचार गरेका होलान नि. बिदेशमा काम गर्ने नेपाली ले कसरि पैसा कामको हुन६अ त्यो पैसा खाने यी नेताहरुको इज्त यो दुनियामा हुदैन.यो कुराको survey नै गरे हुन्छ.रस्टिया र अंतरास्तिया जगतमा.

53. हाम्रो देशमा भ्रष्टाचार व्याप्त छ/ किन भने कानुन कमजोड छ/भ्रष्टाचारीलाई कारबाही हुन सक्दैन/सुडान घोटाला नै प्रयाप्त प्रमाण हो/ अनि हाम्रो समाज र हामी जनता पनि यसका कारक हौ/समाजमा पैसा नहुने,गाडी नहुनेको सम्मान हुदैन,जो इमान्दार छ तर धनदौलत छैन भने समाजमा उसको सम्मानको साटो तिरस्कार हुन्छ/ अनि राजनीतिमा खोजि खोजि भ्रष्टहरुलाई आफ्नो अमुल्य भोट दिन्छौ/ जनता जागरुक हुन् र कानुन कडा हुन जरुरि छ/

54. वास्तबमा राज्य गरिब हुनु राज्य बाट कुनै सामाजिक सुरक्छा को अनुवुति नेता /कर्मचारी र जनतामा नहुनु अथवा राज्य संग कुनै आशा नहुनु (गास बास र कपास) को तेसैले मौका मिलेको समयमा नाती को पालासम्म गरिबी दुर गर्न का लागि पनि साना र ठुला ब्र्स्ताचार हुने गर्छ/ अर्को कडा कानुन को कमि पनि हो

55. जनतामा सिक्छ्याको कमि हुनु
    केहि पढेलेखेकाहरु नेता हुनु र केहि तेही नेताको आडमा सोझा माथि राजनैतिक रबाफ देखाउनु नाताबाद चाकडी बाद मा एती सक्तिसाली भनेर समाजमा चिनाउनु र सोजा जनता तेसैलाई ताली मारेर है है गरेर तारिफ गर्नु,एउटा मान्छे एक बर्समै सडक बाट महलमा पुग्दा त्यो कसरि भो खोजि नहुनु,तेस्मथिको अझ खतरनाक हुन् कर्मचारीहरु,नेता र नेताका झोलेहरुको चाकडी गर्नु अनि अशिक्छित जनतालै ठग्नु,बैदेशिक रोजगारमा जानु,२ महिनाको छुट्टीमा फर्कनु र आफ्नो काम छिटो गरौना लाखौ खर्च गर्नु
    मेरो बिचारमा शिक्छ्यालाई प्राथमिकता दिए केहि दसकमा यो ९०%निर्मुल हुनेछ

56. —-> भ्रस्टाचार ९० % सम्म घटाउन सक्ने अचुक उपाय बताउदै छु.

    भ्रस्टाचार मुलतः मनोवैज्ञानिक कारणले उत्पन्न हुन्छ. बुढेसकालमा भोक, रोग र शोक ले ग्रस्त हुनु पर्ला भन्ने चिन्ताले मानिस धन थुपार्ने उपाय खोज्न थाल्छ. यदि सार्बजनिक पदमा बस्नेहरुको लागि निश्चित पेन्सनको व्यवस्था गर्ने र सो रकम लिएर खान, बस्न र स्वास्थ्य बिमा सहितको ह्याप्पी होममा राख्ने व्यवस्था सरकारले निश्चित गैर्दिने हो भने भ्रस्टाचार ९० % कम हुन् सक्छ.

    ——> बाकी मध्ये अरु ९% कम गर्न,

    १. दण्डहीनता खतम गर्ने
    २. प्रधान मन्त्रि वा रास्ट्रपति प्रतक्ष्य चुनिने र बिधायकलाइ मन्त्रि हुनबाट रोक्ने कानुन बनाउनु पर्छ. बिषयवस्तुका जानकारलाइ मात्रै मन्त्रि बनाउनु पर्छ, भोट किनेर वा बुथ लुटेर सांसद हुने मुस्दंडेलाइ मन्त्रि हुन नदिने मात्रै हो भने पनि एक त चुनाव स्वक्छ हुन्छ दोस्रो कार्यकर्ता पाल्नु नपर्ने भए पछी भ्रस्टाचार तेसै कम हुन्छ.
    ३. नेता र कर्मचारीले गर्ने मात्र भ्रस्टाचार हैन बरु काला ब्यापारी, मिसावटखोर, गुन्डादादा, ट्रेड युनियनका भालेहरु र एन जी ओ चलाएर खाने सफेद्पोशहरु पनि उत्तिकै भ्रस्ट छन्. यिनीहरुलाई पनि सम्बोधन गर्नु जरुरि छ.

    ——-> बाँकी १% भ्रस्टाचार चाही इन्द्रको बाउ चन्द्रले पनि रोक्न सक्दैन. ठोकेरै भन्दियें लु जा.

57. आफ्नो इच्छा पुरा गर्न भगवानलाई लड्डु, पैसा वा कुनै बस्तु घुस (?) दिनु पर्ने सस्कार र culture मा हामी हुर्किन्छौ। यस्तो अनौपचारिक संस्थागत सम्रचना (Informal Institutions) ले हाम्रो आचरण र व्यबहार निर्माण गर्ने हो। भ्रस्टाचार त्यसैको उपज हो।

58. जब धनि ब्यापारी को छोरा गाडी मा सयेर गर्छ भने साधारण कर्मचारी को छोरा लाई पनि तेस्तै चाहियो ब्रिटिस लाहुरे को श्रीमती ले राम्रो गहना लगाए साधारण कर्मचारी को श्रीमती लाई पनि तेही चाहियो यो सब यी देखासिकी र बढ्दो सो अप को कारण ले नेपाल मा बढी भ्रस्टाचार भएको

59. मेरो बिचार मा नेपाल का राजनीतिज्ञ हरू सबै बेइमान भएको ले गर्दा हो जस्तो लाग्छ ! सन्दिप लामा दोहा कतार !!

60. मेरो र मैले कमाएको सम्पति माथि मेरा सन्तान हरु लै कुनै हक नलाग्ने कानुन बनाउनु पर्छ , एदी दिनु नै परे मा भारी(९०%) tax सरकार लै बुझाउने हुनु पर्छ तब मात्र मलाई तेती ध्रेई लोव लाग्दैन कि , नत्र मलाई पनि आफ्नो सन्तान को लागि भनेर राखी दिने लोव रही रहन्छ र मेरो सन्तान पनि मैले कमाएको सम्पति लै राम्रै नजर ले हेर्न कर लाग छ

61. It is all because genuine salary/income is not sufficient to maintain lifestyles. Additionally, we have very weak or (close to none) reward and punishment system.

62. १. दण्डहिनता
    २. दण्डहीनता
    ३. दण्डहीनता
    ४. गरिबी
    ५. समय सापेक्ष्य सीक्ष्याको कमी

    • नैतिक बौदिक नहुनु पनि एक कारक हो जुन शिक्षाबाट हासिल हुन्छ

63. मेरो विचार मा नेपाल मा भएको privatisation ले गर्दा corruption बढेको जस्तो लाग्छ. अब private school को फी तिर्न सरकारी जागिर ले पुग्दैन तेस्तै गरि private hospital को बिल तिर्न सरकारी जागिर ले पुग्दैन अनि public school र private hospital को हालत खत्तम छ.

64. भ्रस्टाचार रोक्न :
    १. राजनीति मा नलाग्ने
    २. नेता को पछि नाकुदने
    ३. मेरो कम गरि देउ हजुर नभन्ने
    ४. कसै ले घुस मागेमा झापड लगाउने
    ५. नेता को भासन सुन्न नजाने
    ६. बन्किंग नीति मा पनि परिवर्तन गर्नु पर्यो… धेरै पैसा केश निकाल्न नमिल्ने
    ७. चाप्लुसी गर्न छोड्नु पारो…
    ८. सुरु आफै बाट गर्ने.. धेरै छन्.. कति लेख्नु…

65. साथीहरु म संसार को सबैभन्दा कम bharstachar हुने देस न्यु जिल्यान्ड मा बस्छु. यहाको सिस्टम र नेपाल को सिस्टम मा तुलना गर्न त मिल्दैन आकास जमिन को फरक छ. सबै कुराहरु computerised छन् . कसैले कर चैल्नै सक्दैन.one dollar को समान बेचे पनि tax तिर्चन. तर नेपाल मा भास्ताचार हुने मुख्य कुरा , आफ्नो सम्पति सन्तान मा ट्रांस्फेर हुनुनै हो. येदी father को सम्पति छोराहरुमा ट्रांस्फेर नहुने भए अलि कम हुन्थियो कि. अर्को कुरा गरिबी र चेतनाको कमि पनि हो. देस को बारेमा कसैलाई चिन्तै छैन , कसरी हुन्छा सात पुस्तालाई पुग्ने सम्पति कमाउने मानसिकता छ हाम्रा नेता र कर्मचारीमा. अर्को कुरा नेपाल म एकदम कम्जोर कानुन छ , bharatachari लाई करबि गर्ने, कम्तिमा १५ बर्सको जेल त हुने पर्छा.

    आत्मा राम खनाल न्यु जिल्यान्ड

66. That’s a very good question. Like our fingers are not of the same size. Similarly comments won’t be same as well.

    In one sentence we have the best constitution and best laws but they have not been exercised at their level i.e. practically laws are practically dead.

    We are all corrupted at some extent. Okay! you guys can ask question here how? To answer this question we first need to understand the definition of corruption. Corruption could be of any type. The most notorious corruption is the mental corruption. So only solution for this is to make constitution is supreme practically not in theory. Once law starts gets on its track by the help of us we will gradually see falling of corruption and one day it will get wiped out for all.

    Corruption free Nepal is my dream do not know whether it will come to true one day.

67. भ्रस्टाचारको मुख्य कारण माथिल्लो तहको कर्मचारीले तल्लो तहको कर्मचारी माथि राम्रो निगरानी राख्न न सक्नु हो | माथिल्लो तहको सरकारी कर्मचारीले आफ्नो काम राम्रो संग न गरेकोले तल पट्टिको पनि गैर जिम्मेवार भएर हो |
    भ्रस्टाचारको कुरो देश बिकाश न हुनु संग गासिएको छ र साथ साथै हामीले थाल्दै आएको चलन चल्ती संग पनि | हाम्रो देशमा कसैले काम गर्छु भनेर भने पुग्छ गर्न पर्दैन | यदि कसैले केहि कुरो गर्छु भन्छ भने त्यो कहिले सम्म पुरा हुन्छ भनेर सोध्ने र पुरा भयो कि भएन भनेर हेर्ने कुनै निकाय छैन | त्यो भए पछि सोहि कामलाइ धेरै समय सम्म टाल्ने, गर्दै न गर्ने वा गरे पनि ढिलो गर्ने बनि बसेको छ | यस्तै बानिले गर्दा भ्रस्टाचारले फस्टाउने बाटो पाको हो |
    भ्रस्टाचार रोक्न एकदमै कडा रुपमा check and balance हुनु जरुरि छ | तल्लो तह को कर्मचारीले काम पुरा गर्न पर्ने समयमा गर्दैन भने तेस्लाई निकालेर अर्कोलाइ किन न राख्ने ( चाहे त्यो आफ्नै आफन्त, साथि-भाइ नै किन नहोस) | येसरी माथि देखि तल सम्म कडा रुपमा बिकास र अन्य दैनिक काम कार्य भाको छ-छैन भनेर निगरानी राख्दै लाने हो भने भ्रस्टाचारमा पक्कै पनि कमि आउला |

68. मेरो विचार मा भ्रस्टाचार को प्रमुख कारण
    १. गरिबी
    २. समाज
    ३. सिक्छा
    ४. आबस्यकता
    ५. दिनु मात्रै हैन लिनु पर्ने बाध्यता
    ====================
    गुप्ता को मात्रै के कुरा . कसले गरेको छैन भ्रस्टाचार ? चाहे त्यो प्रचण्ड होस् अथबा माधब नेपाल अनि झलनाथ खनाल अथबा भिम रावल . विजय गछेदार अथबा पुलिस र सेना प्रमुख अनि इन्जिनियर अथबा डाक्टर, ठेकेदार होस् या ब्यापारी, वकिल अथबा नायधिस ? सबै लिप्त छन् भ्रस्टाचार मा . कोहि सानो भ्र्स्ताचारी त कोहि ठुलो त्यति मात्रै हो . कसैले गरेको भ्रस्टाचार सबैले था पाउन्छा तर कसैले गरेको था हुँदैन . जब सम्म मान्छेको नुनतम आबस्यकता (गाँस, बास, कपास, स्वास्थ्य, छोरा छोरीको पढाई लेखाई) एक नम्बरी कमाई ले पुरा हुँदैन भ्रस्टाचार भै रहन्छ .

69. नियम छ, पालना हुँदैन. नियम बनाउने व्यक्ति नै घुस खान्छन.

70. कानून नै कमजोर हुनु एउटा कारण हुनसक्छ | सबै भन्दा ठुलो समस्या चै राजनैतिक अस्थिरता नै हो जस्तो लाग्छ | जनताको न्यून आवस्यकता सरकारले पूर्ति गर्न नसक्नुले पैसा को मोल चाहिने भन्दा दसौ गुना हुन पुग्यो जस्तो लाग्छ मलाई | अनि समानान्तर लोभ लालच बढ्नु स्वाभाविक नै भयो नि होइन र | त्यसपछि कसलाई नीति नियम को मतलब हुन्छ र ?

71. बैंकमा पैसाको स्रोत सोधिदैन,
    भ्रस्ताचारिलाई कारवाही हुदैन,
    पैसा नभई आफ्नो काम हुदैन (कर्मचारी कै पनि बढुवा हुन, लोक सेवा पास गर्न, आफ्नै खातामा जम्मा भाको पैसा निकाल्न, नुन तेल ग्यास किन्न अतिरिक्त पैसा तिर्न पर्छ)/
    भ्रस्टाचार गर्न सक्ने को समाजमा इज्यत हुन्छ/ काम गरेर खान र उद्योग/इलम गर्न धेरै परिश्रम गर्न पर्छ तर भ्रस्ताचारिले बसी बसी थोरै समयमा त्यो भन्दा धेरै कमाउछ,
    कानुन हातमा लिनेले नै कानुन मान्दैनन/
    कानुन बनाउनेले कानुन मान्दैनन/

72. सायद म गलत हुला, तर मेरो बिचारमा नेपाली समाज नै भ्रस्टाचार को मूल दोसी हो. किनभने हामी भगवान लाई ‘ मेरो यो र त्यो मनसाय पुरायी दिए ,म यो,त्यो,चढाउछु’ भनि भगवान लाई घुस को लोभ देखाउने समाज हौ.हामीमा देसभाक्ति के हो ( बिसेस गरि नेता,जागिरे,ब्यापारीहरुमा ) भन्ने चेतना नै हराई सकेको छ. खाली म,मलाई,मेरो विकास को मानसिकता ले हामी ,समाज, देस विकास प्रतिको भाबना मरेर गएको छ.

73. उमेश भाइ, न त प्रश्न सोध्न गाह्रो,न उत्तर दिन सजिलो, बुढा पाकाहरु भन्छन पैसा को मुख रातो हुन्छा, एउटा गरिब भनौ या निम्न स्तर को व्यक्तिले धनाढ्यको स्तरमा पुग्ने बाटो तेही पैसाले देख्छा भने कसले गर्दैन भ्रस्टाचार, गुप्ताको हालत पनि तेही हो,

74. मै खाऊ, मै लाऊ… अरु सब मरून दुर्बल हरू भंने सोचले नै गर्दा भर्स्तचार हुन्छ !!! मान्छेहरु असामाजिक, गिद्ध र स्याल जस्ता भएर भ्र्स्त चार हुन्छ

75. यता विदेश तिर ..

    सबै प्रतेक व्यक्ति १६ वर्ष भन्दा माथिका ले tax form compulsory भर्नु पर्दछ चाहे तो जागिर गरोस वा नगरोस तेस्को मतलब छैन तर सब ब्यक्ति ले भर्नै पर्दछ प्रतेक वर्ष एकपटक आफैले भर्ने / सब व्यक्ति को आफ्नो unique सामाजिक number हुन्छ र तो number तपाइँ जहाँ जानुस जस्तै जागिर खान , बैंक मा खाता खोल्दा र आर्थिक कारोबार मा दिनु पर्दछ तेसैले जागिरको मालिक ले , बैंक ले तेही नम्बर प्रयोग गरि tax office लाइ एदी ब्याज आम्दानी भयो भने रिपोर्ट गर्दछ यी सबै computerized हुन्छ tax भर्ने काम, बैंक को रिपोर्ट गर्ने काम तेसैले कसैले ठग्ने भन्ने हुदैन / तपाइले १०० रुपया तरकारी बेच्दा फाइदा गरे पनि tax मा रिपोर्ट गर्नु पर्दछ /
    अर्को कुरा पुलिश भनेको जनता को सहयोगी हो भन्ने बुझिन्छ र केहि आपतकालीन परे संकट काल number दबाउने अनि २-४ minute मा पुलिश आइहाल्छ तेसैले सबै जना बाटो मा हिड्दा , राति सुद्धा ढुक्क संग सुत्चन /

    अर्को कुरा तपाइँ लाइ पुलिश ले गाडी चलाउदा धेरै कुदाउदा जरिवाना गरेमा तेस्मा चित्त नबुझे तुरुन्त अद्दालत मा जान सकिन्छ तेसैले पुलिश र जनता सब कानुन देखि दराउचन र पालना गर्छन / पुलिश लाइ एकदमै respect गर्छन र विश्वास गर्छन कानुन का पालक का रुपमा / आदालत लाइ अतिनै repect गर्छन /

    तर नेपाल मा तेस्को उल्टा ठुला ठालु भएपछि तेसैको अगाडी पछाडी पुलिश , र सरकारी कर्मचारी घुम्दचन /
    नेपाल मा कुनै सरकारी कार्यालय एस्तो छैन जहा हाकिम , accountant , र खरिदार मिलि एउटा दाद्पेन, मसि , पर्दा , कापी किन्दा बिल बनाएर नकिनी कन बिल बनाएर खान्चन वा दुइ वटा कापी किनी १००० को बिल बनाइ खान्चन / जग्गा पास गर्दा १ करोड पर्ने जग्गा लाइ मालपोत मा १ लाख मा मुल्यंकर गरि राजस्व १ हजार बुझाइ सरकार थगचन/ भन्सार , ठेक्का पत्ता चितवन मा तरुण दल को गुण्ड मर्दा कांग्रेस, एमालेका गुण्ड मर्चन र पार्टी ले नेपाल बन्द गर्छन तेसैले यी सब दल नेता नासुधरिया सम्म केहि हुने वाला छैन नेपाल मा / संसद ले पासपोर्ट बेचने , ठेक्का पता मिलाउने, विदेश अरब मा नेपाली महिला पठाउने दलाल संग साठगाठ गर्ने / यी सब ले देश failure हुन् लागेको जस्तो भान हुन्छ सोमालिया जस्तै …

76. ज.पी .लाई कहाँ कहाँ बाट घुस वा कसरी पैसा /कस कस बाट पैसा जामा गरको हो ,त्यसको छानबिन हुन्छ कि हुँदैन ?

77. केहि समय अगाडी माइ संसारमा छापिएको दधि अधिकारी को यो लेख र त्यहाँ भएका प्रतिक्रिया आजको यो पोस्टिंगको लागि सान्दर्भिक हुन्छ कि….
    http://www.mysansar.com/archives/2011/02/id/16831

78. सामाजीक देखासिकी, अरु भन्दा अब्बल हुने प्रतिस्पर्धा सन्तान र परिवार को लागी ठुलो भरथेग बन्छु भन्ने सोच

79. कानुन कम्जोर होइन कानुन को पालना नभयको ले भ्रस्टाचार बढेको हो | दण्डहिनता र नैतिकता को कमि पनि भ्रस्टाचार को प्रमुख कारक हो | कानुन कम्जोर भनौ भने वाग्ले, गुप्ता जेल गयका छन् |

80. कतिपय कुरा हरु मा त कानुन कै पनि अभाब छ ,कुनै घटना भैसके पनि मात्रै कानुन को कुरा आउछ ,त्येता धेरै बिसय र छेत्र छन् अनि मुख्य कुरा त कानुन को कार्यन्वयन नै हो /समाज मा सबैलाई कानुन को बराबर कार्यन्वयन हुनु पर्छ /दोषी लाई पैसा र पहुँच को भर मा छुट हुनाले नै भ्रस्टाचार र अपराध लाई मल जल मिलेर मौलाएको हो यो बिकृति /मुख्य कारण त येही हो/ अरु सहायक कारण त धेरै छन्/ बेरोजगारी ,गरिबी ,अशिक्छ्या ,फोहोरी राजनीति ,भारतीय खुल्ला शिमाना आदि ले पनि प्रभाव
    परिरहेका हुन्छन भ्रस्टाचा र आपराध मा /

81. इतिहास हेर्ने हो भने, पृथ्वी नारायण शाहको वानी “घुस लिन्य र दिने दुवै रास्ट्रको शत्रु हुन” ले पुस्टि गर्छा यो समस्या अहिले को होइन धेरै वर्षा पहिला देखिने हाम्रो समाजमा बिध्यमान देखिन्छा !

    अझ म त भन्छु, यो सायद धार्मिक रुपमै समाजमा आयात भएको हुनुपर्छा, किनकि अनेक भाकल र तपस्या गर्ने अनि भगवानलाई खुशी पर्ने र त्यस बापत ठुलो नै फल आशा गर्ने परापुर्वकाल देखिको सस्कार नै यसको मूल जड हो !

    त्यसैले, मलाई त लाग्छा भ्रस्टाचार एउटा नराम्रो प्रथा हो जुन हाम्रो समाजमा शतब्दिऔ देखि जरो गाडेर मौलाएर आएको छ जुन सजिलै उखालेर फाल्ने सम्भावना छैन !

82. भ्रस्टचार हुनुको प्रमुख कारण देश मा गरिबी दिन प्रति दिन बढ्दै जानु , तलब ले खान बस्न नपुग्नु , महंगी दिनदिनै बढ्दै जानु, नपढेका मानिस नेता हुनु, देश मा राम्रो कानुन नहुनु , अनि हामी सबैको मानसिकता पैसा दिए कम छिटो हुन्छ भन्नु,अनि हाम्रो सस्कारै घुस लिने दिने बन्नु हो..बास्तव मा यो एउटा कारण ले मात्र होइन कि…

83. यो सबै Eaducation को कमि हो/ भ्रस्टाचार हुनुमा भ्रस्टाचारीको मात्र दोष छैन हामी जनताको दोष छ किन कि हामी नेपाली जहाँ गएपनि घुस दिन पछी पर्दैन / जबसम्म देश भन्दा आफ्नो बिकाश गर्नुपर्छा भने सोच भएका नेता र सरकारी कार्मचारीको सोचमा परिवर्तन हुदैन तबसम्म भ्रस्टाचार भै नै रहन्छ/ साथै जनताले पनि घुस दिनु मह पाप हो भने कुरा बुज्नु पर्छा . अनि मात्र भ्रस्टाचार कम गर्न सकिन्छ होला.

84. मेरो विचार मा रुपैया १|- घुस खाएको छ भने रुपैया १००|- तिराउने र आजीवन कारागार बिताउनु पर्ने नियम लागु गर्न सके यो रोग बाट देशलाई ९५% छुटकारा दिलाउन सकिन्छ | खाएको भन्दा सय गुणा तिराउने, सर्बस्वो हरण सहित आजिबन कारागार हाल्ने बस यी दुई कुरा मात्र कानून बनाएर पूर्ण रुप मा लागु गर्न सके अरु आफै ठिक हुन्छ | अनि अर्को कुरा अख्तियारलाई अझ बढी अधिकार र नया प्रबिधि युक्त बनाउनु पर्छ |

85. के भनु र खै भष्ट्राचारी हाँस भो हामी बसुला रोइ …
    संगै घर भाको चिरिन्जीवी गुप्ता रातारत करोडपति हुदा मेरी श्रीमती ले मेरो जगल्टो लाई दुख देको दिन ताजै छ … अनि तेतिन्खेरा मेरो मनमा के कुरा खेलेन ? पैसो कमाउने ठाउँ त त्यो पो रैछा भन्ने लाग्यो .. ए रातै यो त देश बनाउछु भनेर गको पो त गाँठे भन्ने कुरा मन त तब आयो जब त्यो बज्या लाई डिल्लीबजार को खोर मा थुनियो . म जस्तो सामान्य मनिष को श्रीमतीले एस्तो गर्छे भने अब त्यो कुर्ची मै पुगेको नेता कर्मचारी को घर कहानी कस्तो होला … कानुन छैन , जनता पढेलेखेका छैनन् .. देश लुट्न सजिलो छ .. म कोदालो खनेर खानेले त कुर्चीमा बसेर देश लुटेको सपना देखे भने ठाउँ मै पुगेका ले किन नगरुन … यी भष्ट्राचारी को जेल यात्रा हाम्रो देशको सुमार्ग को कदम हो भन्ने हाम्लाई लैराछ… धेरै हिड्नु छ हामीलाई अझै ..

86. मैले देखेको कुराहरु ,

    १. व्यवहारिक नैतिक शिक्षा को कमि
    २. अल्छी प्रवृति – कम काम गरेर अथवा काम नै नगरेर पैसा कमाउने एउटा मात्रै उपाय
    ३. अरुको अस्वाभाविक आर्थिक उन्नति देख्दा कसैले प्रस्न नगर्ने , उल्टै सम्मान गर्ने प्रवृत्ति
    ४. राणाले भ्रस्टाचार गरे , देस लुटे अहिले सम्म रवाफिलो जिन्दगि छ…, प्रत्येक राजा ले भ्रस्टाचार गरे, पन्चे ले त्यहि गरे , काँग्रेस ले त्यहि गर्यो , माओबादी ले त्यहि गर्यो .. … धेरै नेपाली पनि त्यहि कुनै न कुनै पार्टी को पछी लागेका छन् , भ्रस्टाचार नेपालको सिस्टम बनिसकेको छ
    ५. कम्जोर (धेरै हद सम्म भ्रस्ट) न्यायपालिका

87. फितलो कानून भयर नै हो

88. झन्झटिलो कागजी प्रमाणहरु नै प्रमुख कारण हुन् / जनताको जन्मसिद्द नगरिगता प्रमाण पत्र लिन होश ,/ यात उधोग संचालन गर्न किन नहोश / सरकारको सम्बन्धित कार्यालयमा अनाबस्यक कागजका फाइल / १० जना भन्दा धेरैको औठा छाप / यिनै कागजी फाइलमा पिउन देखि हाकिम सम्मले साधारण जनतालाई यो प्रमाण र त्यो प्रमाण नपुगेको भनेर अल्मलाउने दिक्दारी दिने अनि पैसा नलिकन काम नै नगरी दिने गर्छन / अर्को कारण भनसुन पनि पनि हो / प्रमाणको आधारमा जनताको काम नगरेर कागजमा प्रमाण खोज्ने कागजमा पुयाएको प्रमाणलाइ आधार बनाएर जस्ता सुकै काम पनि गर्ने परिपाटी भएको कारणले पनि भ्रस्टचार मौलाएको हो

89. नेपाली समाजमा जो संग धन र शक्ति छ उसैलाई मान्ने परम्परा छ / सायद अहिले अलि कम भयो होला, नत्र दस वर्षा अगाडीसम्म पनि बिहे गर्न छोरि दिने बेलामा सकेसम्म ठुलो घर भएको , धेरै सम्पति भएको परिवारमा दिने चलन थियो .. संघर्षशील गरिब हुनु दोष जस्तै मानिन्थ्यो/ .. त्यहि सामाजिक मान्यताको उपज हो भ्रस्टाचार /. नत्र करोडौ भ्रस्टाचार गरेर कसले नै सुख पाएको छ र /. सबैलाई थाहा हुन्छ भ्रस्टचारी भनेर , तैपनि कसैले बोल्ने आन्त गर्दैनन् /..सभा समारोहमा खोजि खोजि तिनै भ्रस्ताचारिलाई निम्तो दियिन्छ प्रमुख अतिथिको रुपमा/ जसले राम्रो काम गरेर अगाडी बढ्न संघर्स गरिरहेको हुन्छ त्यस्तो मान्छेलाई सामाजिक रुपमा असफल जस्तै मानिन्छ .

90. हाम्रो देशमा राजनीति र कमाऊ मन्त्रालय र अन्तरगत सरकारी अफिसहरूमा जाने भनेको अब्बल दर्जाको भ्रष्टाचार पेशा हो / एक जनाको जागिरको कमाईले स्वास्नीलाई गर गहनाले धप्पक्क पारि राख्न, घर, जग्गा, गाडी, नगद जम्मा गरि छोराछोरीहरुलाई राम्रो स्कुल लवाई खवाई, मोबाइल फोन, ल्यापटप, कम्प्युटर, रंगिन टिभी. लाखौं लाख खर्च गरि युरोप अमेरिका पढ्न वस्न पठाउनु पर्ने भए पछी भ्रस्टाचार बढेको हो / जबसम्म स्वास्नी, छोरा छोरीहरु, भाई बहिनी, बाऊ आमाहरु एकजनाको जागिर वा कमाईको आर्यछ्यनमा बस्नु परे पछी त्यसले अनिमियत वा भ्रष्टाचार नगरी सुक्खै छैन / राजनीति गर्नेले कसले के गरि राखेका छन् भन्ने कुरा सबैले थाहा छ / प्राय: नेता मन्त्रीहरु र सघाउने उच्चपदस्थ हाकिम र कार्यकर्ताहरु बढी भ्रष्टाचार गरिरहेका छन् / हामी प्राय: संयुक्त परिवारमा बस्ने भएर पनि यस्तो भएको हुनु पर्छ / अमेरिकामा जस्तो १८ वर्ष भए पछी छोराछोरीहरु आफै कमाएर छुट्टै वस्न गएमा यस्तो अनियमिता वा भ्रष्टाचार कम हुन्छ कि?

91. 1-too much power to them we need them to share the power of post so one post cant be too strong then other post.
    2-education
    3-direct information act. to the law abiding citizen in any financial institute who deal with vast amount of country’s revenue.
    4-0 tolerance to corruption minimum one life in prison in any amount of or any kind of corruption.
    5-after founding guilty and before send it to prison take all of his property including their closest relative’s property as well..
    last word thanks to the my sansar team for their unconditional and patriotism
    work.

92. कुन खालको भ्रस्टाचारको कुरो गर्नु भाको? प्राथमिक विद्यालयको हेडमास्टरले ५०० रुपैयाको चक्दस्तर किन्दा ५५० रुपैयाको बिल बनायर भ्रस्टचार गर्छ, त्यो अलि अलि लुच्चा स्वभाव र अलि अलि कम्जोर आर्थिक स्तिथिको कारणले गर्छ. जिबन यापन गर्न पुग्ने तलब पाए यो प्रकारको भ्रस्टाचार धेरै नै रोक्न सकिन्छा. भन्सारको खरदारले लागेको बानि र अहिले नगरे कहिले गर्ने भन्ने सोचाईले करोडौ रुपैया कुम्ल्यौछा. जति नै तलब बढाए पनि यो भ्रस्टाचार रोक्न सकिदैन. एस्तो भ्रस्टाचार रोक्न कडा र प्रभावकारी कानुन, र स्वोच्छ सरकार नभई हुदैन. कर्मचारीलाइ गुण र दोष को आधारमा hire and fire गर्न सक्ने सरकार नभए सम्म यो प्रसासनको भ्रस्टाचार रोकिदैन. ठुला ठुला परिणाममा हुने र मेडियामा आउने भ्रस्टाचार चै राजनीतिक भ्रस्टाचार मात्र हो. राजनीति जुन देशमा पेशा हुन्छ, त्यो देशमा राजनीतिक भ्रस्टाचार कसै गरे पनि रोक्न सकिदैन.

93. नेपालमा भ्रस्टाचार हुनुको मुख्य कारण नैतिक एजुकेसन को कमि हो|

94. कर्मचारीको तलब कम भएर वा हामी गरिब भएर भ्रस्टाचार हुने हैन | भ्रस्टाचार हाम्रो संस्कृति नै भैसक्यो | बास्तवमा नेपालमा भ्रस्टाचार गर्न कसैसंग डराउनु पर्दैन | यी एक दुइ मन्त्रीहरु त unlucky हुन् जो समातिए | नेपालमा भ्रस्टाचार नगर्ने मन्त्रि त के कुनै पनि सार्बजनिक कर्मचारी भेट्न मुस्किल नै पर्छा | फरक के भने अलि अलि मात्र गरेको छ भने हामि सहानुभूति दर्शाईदिन्छउ र उ निस्कलंक छ भन्दिन्छु | मान्छेलाई जेल जानभन्दा समाजसंग डर हुन्छ अझ नेपाल जस्तो देशमा जहाँ टोलभरिका मान्छेले एक अर्कालाई चिन्छन | तर नेपालमा टोल समाजसंग भ्रस्टाचारको बिसयमा डराउने पर्दैन किनकि बाहिर बाहिर कुरा काटे पनि भित्र चाही आफुले पनि तेसरी नै कमौना पाए हुन्थ्यो भन्ने इच्छा हुन्छ सबैको | हामि नडराई कन जो संग पनि कमिसन घुसको कुरा गर्न सक्छौ | जस्तो कि मेरो क्याम्पसमा आफ्नो छोरालाई entrance जांच दिन लगाएपछि मेरो एकजना काका मलाई भेट्न आए, “तैले त त्यहाको कर्मचारी, चिफ हरुलाई चेनेको छस येसो भनसुन गर्न मिल्दैन, बरु कति पैसा माग्छन दिउला |” ति काकालाइ त्यो कुरा मसंग भन्न अप्ठ्यारो लाग्नुपर्ने हो, सरम लाग्नु पर्ने हो लागेन | मलाई पनि काकाको कुरा सुनेपछि काकासँग घृणा लाग्नुपर्ने हो लागेन उल्टै सहयोग गर्न मन लग्यो र भने, “म बुझिदिन्छु मिल्ने रहेछा भने|” हो समस्या यहि नै हो | त्यो बेलामा मैले वहालाई सहयोग गर्न पनि सकिन, वहाको छोराको नाम पनि निस्किएन, तर हाम्रो attitude हाम्रो समाजको बानि बेहोरा नै त्यहि हो |

    यो त भयो हाम्रो समाज, हाम्रो संस्कृति | यसलाई त रातारात परिबर्तन गर्न सकिन्न | कारण (समस्या) जे सुकै भए पनि समाधानको उपाय चाही एउटी छ, त्यो हो बलियो कानुन र उच्च तहका कर्मचारी तथा राजनीतिज्ञको इच्छासक्ति | यी दुवै चिज को कमि छ अहिले हाम्रो देशमा | राज्नितिग्यहरु बलियो कानुन बनाउन चाहदैनन किनकि त्यसले उनीहरुलाई नै समात्न सक्छ | १ करोड भ्रस्टाचार गर्नेलाई कम्तिमा १० वर्ष जेल बस्नुपर्ने र दोब्बर जरिमाना (चलनचल्तीको हिसाबमा सावा ब्याज जोडेर ) गर्नुहो र झ्याप्झ्याप्ति कारबाही गर्न थाल्नुहो भने अलि डरौलान |

    अर्को कुरा भ्रस्ताचारी भन्ने थाहा भैसकेपछि पनि उसलाई प्रमाणित गर्न धेरै समय लाग्छ एसको सट्टा कुनै पनि tax नतिरेको आय वा स्रोत्बिनाको सम्पतिको प्रमाण जुटाउन अभियोगी लाइ नै लगाउने | उसले आफुलाई निर्दोष साबित गर्न सकेन भने त्यसैको आधारमा भ्रस्ताचारी ठहर गर्ने | “innocent until proven guilty ” को सट्टा “guilty unless proven otherwise ” को सिध्दान्त लागु गर्ने |

    • समाज र भ्रस्ताचारको सम्बन्धको बिसयमा अर्को एउटा उदाहरण| नेपालमा जाँचमा चिट चोर्दा teacher ले देखेनन भने जति चोरे पनि हुन्छ| केहि गरि देखिहाले बने पनि एउटा सानो चिटको लागि वार्निंग या ५, १० नम्बर घटाई दिन्छन | भोलि त्यो teacher लाइ देख्दा रिस उठ्छ, उस्तै परे कुट्न बेर लाइदैन, तर सरम लाग्दैन | साथीभाइले “बिचरा फसिस” भनेर सहानुभूति देखौछान | अहिले म अमेरिकामा छु यहाँ चिट चोरेको भेट्टायो अथवा, खस्यक खुसुक केहि मात्र गर्यो भने पनि त्यो जाँचमा सिधै ० दिन्छन, अझ सब्जेक्ट मा नै फेल बनिदिन सक्छन, तेती मात्र नभएर “academic probation ” र “counseling ” को लागि पठाउ छन | भोलिपल्ट साथिहरुसंग मुख देखाउने लाजमर्दो हुन्छ, सबैले चोर भन्ठानछन् | अब भन्नुस ५ नम्बरको लागि कसले तेत्रो risk लिने आँट गर्छ? भ्रस्टाचारको समस्या पनि येस्तई हो र समाधान पनि यसरि नै गर्न सकिन्छ|

95. नेपालमा भ्रस्टाचार बढी भएकोले जनता र देश गरिब भएको हो | अनि कानुन कम्जोर भएर पनि भ्रस्टाचार बढी भएको कुरा सत्य हो | जस्तै २०% छुट हुनु र तेस्मापनि १० बर्ष अगाडी खाएको घुस १० वर्ष पछीपनि तेतिमात्र जरिबाना गर्नु | यो एउटा ठुलो उदाहरण हो नेपालीहरुको लागि | अनि संसदबाट किन नया कानुन बनाउदैननत ? १- भ्रस्टाचार २-गुण्डगर्दी र ३- अपहरणको लागि, किनकि पछी आफु र आफ्नो मान्छे त्यही कानुनभित्र परिन्छ्की भन्ने डरले हो |नत्र आफ्नो सुबिधाको लागीचाही जे पनि निएम र कानुन बनाउन कसरि सक्छंनत ? हामी सबैले देखेकैकुरा हो, यसमा ९८% जनताको दुइमत छैन जस्तो लाग्छ मलाई त |

96. कारण हरु एस प्रकार छन
    १. अल्पज्ञान
    २. सुकिलो मुकिलो देखिने रहर
    ३. कम्जोर सरकार
    ४. भ्रस्टाचार गरेरै कमाएको भए पनि तेस्त मोटे हरु लाइ समाज उचित इस्थान
    ५. बेला न कुबेला का चुनाब हरु
    ६. अस्थिर र पटक पटक फेरिने सरकार
    ७. पश्चिमा संस्कृति र भेष भुषा को नक्कल
    ८.फितलो र घुसखोरी लेखापरिक्ष्ण
    ९. इस्थानिये निकाए ले बेरुजु मिन्हा र फर्छ्योट गर्ने अधिकार पाउनु
    १०. सुगम ठाउँ को लागि पनि कर्मचारी लाइ दैनिक भ्रमण भत्ता आदि इत्यादी

97. दुइटा कुरा भन्छु म:- पहिलो – अशिक्षा (ILLITERACY ) र दोश्रो – दरिद्र बिहारी मोडेलको दिमाग को उपज ( मदिशे पहाडे जो भएनी )

98. हाम्रो समाज नै भ्रस्ट छ– हाम्रो समाज ले जो सित पैसा र पावर छ उसैको पूजा गर्छ . एसले गर्दा मान्छेलाई घुस खान प्रेरित गर्छ. जसको पैसा छ, जसको ठुलो रवाफ छ अनि जसको ठुलो भुडी छ तेही ठुलो हुन्छ हाम्रो समाजमा. जागिर खायको कयौं वर्षसम्म मेरो भुडी नालागेको देखेर मेरो गाउँ म धेरै ले मलाई उडाय . जबकी म भन्दा थोरै पढेको तर ठुलो भुडी भयको एउटा ओवर सेअर को गाउँमा वाहि वाहि थ्यो जसले कति बाटो, पुल, र कल्वर्ट खायको थियो. तेसैले सर्बप्रथम हाम्रो समाजमा येस्ता क्यान्सर लाई ठाउँ दिनु हुदैन . ठुलो भुडी हुदैमा मान्छे ठुलो हुन्छ भन्ने भ्रम तोड्ने हो कि!

99. भ्रष्टाचार रोक्न जतिसुकै सैद्वान्तिक बाख्या गरेपनि मानव समाजमा भ्रष्टाचार निमिट्यान्न हुनै सक्दैन| तर दह्रो कानुन र कार्यन्वयन प्रभावकारी भयो भने चैं भ्रष्टाचार धेरै कम गर्न सकिन्छ| कानुन सम्झिन्दा आंग सिरिङ्ग हुने कानुन बनाउनु पर्छ|

100. कर्मचारीहरु देखि लिएर नेताहरुसम्म, मन्त्रीहरु देखि लिएर प्रधानमन्त्रीसम्मका मा नैतिकताको अभाव नै भ्रष्टाचारको मूल कारण हो . जापानका मन्त्रीले सुनामी गएको गाउँमा गएकोबेला दुई शब्द गल्तिबश के बोल्न पुगेको थियो तत्काल नै प्रायश्चित गरेर राजीनामा दिएको थियो . नेपालमा आफ्नो सत्ता टिकाउन नै झुठको खेति गर्छ त नेताहरु . यदि तिनीहरुमा नैतिकता भएको भए त्यसो गर्थ्यो त ???!!!

101. Every Nepalese has a dream to have his/her own home in Kathmandu. Corrupt bureaucrats, politicians, traders, NGO workers and many more aren’t an exception. Corrupation has engulfed the entire society. If government and civil society think that corrupt people should be behind the bars, then they should form a Special Commission to investigate the sources of fund invested in homes in Kathmandu. Can we dare do so ? If it is done, all the nexuses will be broken. My saying shouldn’t be mistaken. They are some very good people who own homes in Kathmandu.

     We, the civil servants, have to go through several rounds of Job Performance Evaluation to get a promotion. Contrary to this, politicians don’t have to get through any similar kind of evaluation. Why this privilege is offered to them ? Are they special creatures of another planet ? Even if a minister is worst as a minister, he can be the prime minister if political equation favors him/her. Do we need a body which can evaluate these political figures ? Politics is the soul of every soul. But, the politicians in our country need to prove them. Will they agree to make an independent body to evaluate them ?

102. नेता ले भ्रस्टाचार नगरे कसले गर्ने ?? के ओलान्ग्चुंग गोलामा चौंरी चराउने ,जुम्लामा भैसी पाल्ने गोठालो ,कर्णाली मा ढाकर बोक्ने ढाक्रे ,बिदेस को मरुभूमिको घाम मा दिनको १७ घण्टा बेल्चा हानी दुइ छाक खान धौधौ हुने नेपालीहरु.चितवनमा बोक्सी को नाममा जिउदै जलाएर निर्दोष नारि को हत्या गरि आफुलाई बाहदुर ठान्ने पाजी हरु, सप्तरी मा माछा मारेर जिबिका चलाउने थारु ,धरान /इटहरी मा गुन्डा गर्दी गरेर बाचिरहेका बहादुरी हरु, चोरी डकैति गरेर नाम कमाउने बदनामी हरु ……..?????
     मन परे हरियो नपरे रातो साथीहरु !!!!

103. अब हाम्रो समाज वा परिवार भित्र नै भ्रस्टचार गर्ने यस्तो बिचलन लाई मान्यता दियौ ।भ्रस्टचार गरेर सम्पती कमाउने हरु ले समाजमा सम्मान पाए र इमान्दार हरु को कुनै मोल भएन,उनिहरु भर्स्टचारी हरुका सामु निरही भए ।भ्रस्ट गरेर कमाएको पैसा ले नेता किन्न सक्ने वा सत्ता परिवर्तन गर्न सक्ने हैसियत बनाएपछी कार्यबाही गर्ने निकाय हरु पनि डराउने नै भए ।जब सम्म भर्स्टचारी हरुलाई कडा कार्यबाही गर्न सक्ने खालको कानुन बन्दैन,यस्तै खालको फितलो कानुन ले काम चलाउन खोजिन्छ र सामाजिका बहिष्कार शुरु हुँदैन तब सम्म यस्तो बिकृतिको अन्त्य हुँदैन ।
     अन्त्यमा:-घुस खुवाएर आफ्नो काम बनाउन खोज्ने वा भ्रस्ट बनाउन प्रोत्साहित गर्ने हामी जनता पनि उत्तकै दोषी छौ ।
     from jhapa
     हाल:-इजरायल

104. पद, सत्ता र शक्तिमा बस्ने मान्छे /नेता हरुलाई कुनै पनि कानून ले छुन नसक्ने भएको ले नै हाम्रो देशमा भ्रस्टाचार बढेको हो .

     • हामी स्वार्थी र लोभी छौ,आफ्नै बारेमा मात्र सोच्छौ,ठाउँमा नपुगुन्जेल ठुला ठुला कुरा गर्छौ,पुगे पछी धमाधम सोहर्छौ /

105. Freeship in education and health helps 50% to lessen corruption.

106. समाज मा भ्रस्टाचारी र सदाचारी नछुट्टिने भयकोले नेपालमा भ्रस्टाचार बढेको हो / सबै न्याधिश भ्रस्ट वा सबै कर्मचारी भ्रस्ट भन्दा एस्तो समस्या आएको हो / भ्रस्टाचारी लाई चिनेर समाजले बहिस्कार गर्नु पर्छ /

107. घर परिवार र बिद्यालय मा दियिने सिक्षा मा नैतिकता को कमि अनि कानुन को दुरुपयोग नै भ्रस्टाचार को प्रमुख कारण हो!

108. we need very storng law……and law is for veryone.not only poor pepole of nepal.

109. धन्यबाद छ माईसंसार परिवारलाई,
     यस्ता कुराहरुमा बहस चलाउन अति नै आवश्यकता छ किन कि सबैको विचार बाट एउटा बाटो पहिलिन सक्छ,,,,,,,,,, किन कि हामी माइसंसारका पाठक अथवा शुभचिन्तकहरुको पनि ठुलै जमात बनिसकेको छ जस्तो लाग्छ मलाई… कमसे कम यो माइसंसारका पाठकहरु मात्रै घुसदीन र लिनबाट टाडा रहने हो भने पनि १ सुरुवात भयको मान्नु पर्छ… हामी सबैले आफूलाई घुसखोर होइनौ भन्ठान्छौ तर हामी पनि कुनै न कुनै कोड बाट चुकेका हुन्छौ सचिनै खोतल्ने हो भने त्यस माथिपनि यो माइसंसारका पाठक हामी प्राय देश बाहिर बस्नेहरुको प्रिय साइड बनेको छ… तपाइको मन म चिसो पस्न सक्छ मेरो कुरा पढ्दा तर न झस्किनु होला अहिले नै म तपाइको सामु हामीपनि भ्रस्टाचारको भागीदार भयको प्रमाण दिने छु… सायद हामी तपाइले टेबुल मुनि हात छिरायर पैसा लियका छैनौ होला पैसाको बिटो खल्तीमा हाल्नु मात्रै भ्रस्टाचार होइन मेरो बिचारमा…… हामी यस मानेमा भ्रस्टचारको भागेदार हौ किन कि हामी नेपाली हौ तपाई हामी सबै मिलेर भोट दियर भ्रस्टाचारीलाई हौसला अथवा भनौ भ्रस्टाचार गर्ने लाइसेन्स दियर उनीहरुलाई उन्मुक्त बनायक छौ… अहिलेका सांसदहरु चामलमा बिय जस्तै होलान भ्रस्टाचार नगर्ने हरु को संख्या अनि हामी कुनै न कुनै पार्टी मा आस्था राखेकै छौ त्यसैले पनि हामी चोखा छैनौ उधाहरणको लागि अब गुप्ता को पार्टीले आन्दोलन् घोसणा गर्न सक्छ त्यसलाई समर्थन गर्ने हरु सबै भ्रस्टचारी हुनकी होइनन? अनि उनीहरुको बन्दको दिन जसले स्कुल बन्द गर्छ उ भ्रस्टाचारी हो कि होइन? जसले दोकानको सटर तान्छ त्यो भ्रस्टाचारी हो कि होइन? जसले आफ्नो गाडी ग्यारेजमा राखेर आफु साइकलमा ओफिस जान्छ उ भ्रस्टाचारिको समर्थक हो कि होइन? ४ वटा दोकान बन्द हुदा सबै शहरनै ठप्प भनेर समाचार प्रसारण गर्ने रेडियो भ्रस्टाचारको समर्थन गरेको हुन्छ कि हुदैन?यसरी निगल्दै जादा धेरै मानिसहरु जानेर वा अन्जानमा भ्रस्टाचारको प्रचारबाजीमा लागेका हुन्छन त्यसैले मैले भन्न खोजेको हामी पनि दोसी छौ कतैं न कतै बाट….. विदेश जादा ५०० लाग्ने ठाउमा २००० तिरेर आफुलाई झन्झट मुक्त बनाउनु पनि भ्रस्टचारीको सहयोग गर्नु नै हो …… त्यसैले नेपालमा भ्रस्टाचारको निर्मुल पार्न सबै भन्दा पहिला तपाई हामी जनता सचेत हुन जरुरि छ/ जे पि गुप्ताको जेल चलन भनेको उसको लागि फाइदा हुने काम मात्रै हो किन कि उसले अरबौ खायर लाखौ तिरेर उम्किने बाताबरण बनेको छ/ उसको कालो धन अब १ बर्स पछी उ जेलबाट छुटे पछी सबै सेतो हुने भयो त्यति मात्रै हो…….

110. आफ्नो अंग को भैशी नदेख्ने अर्कोको अंगको जुम्रा देख्ने भन्ने उखान ले यसको उत्तर दिन्छा . हामि नेपाली हरु आफ्नो नातेदार साथी भाई ले घुस खाएर मोतायेरा दिएको पार्टी मा जन्छोउ अनि मजाले खाने कुरा हुसेर्दै उसको बयान गर्चोउ तर पल्ला घरे ले राम्रै संग कमाएको छ भने उसले चै चोरेर कमाएको भन्न बेर लगाउदैनौ . किन ? किन ? दोहोर स्तान्दर्द ? यो नै घुस्खोरा भ्रस्टचार को परकस्था हो . हामी घुस्याहा नातेदार साथीभाई लै सामाजिक बहिस्कार गरोउ . उनीहरु को पार्टी मा नजाउ . के हामी त्यसो गर्न सक्छोउ? सक्दैन्नौ किनकि हामी पनि आफै मा लोवी छोउ . मा एक जनानागयेरा केहि हुन्च्चा र ? यस्तो मौका फेरी औदैनिया . त्यसले घुस बाट कमयेर्को त होनी . खानु पर्छा त्यस्को घुस को सम्प्पति बाट . जब सम्म हामी त्यस्ता नातेदार सथिबहै घुस्याहा लै सामाजिक बहिस्कार गर्न सक्दैनोउ तब सम्म केहि हुन्न . आजै बाट सुरु गरोउ . मैले त २० वर्षा अघिनै सुरु गरेको छु .

111. “शक्तिको श्रोत” आफै भएको भ्रमित शासक नै भ्रस्ताचारिको “बाउ” हुन्छ/ कसैले “हुन्न र गर्दिन” भनेमा किन “हुन्न र किन गर्दैनौ” भन्न नपाईने, नसकिने अबस्थामा जे हुन्छ त्यो मात्र भ्रस्टाचार हुन्छ/

     नागरिकले औंला ठड्यान पाउनु पर्छ/ नागरिकले न्याय निशुल्क पाउन सक्नु पर्छ/ तर जव नागरिकले औंला त् के शिर समेत उठाउन पाउदैन र न्याय पनि किन्न सक्नेले मात्रै पाउँछ भने त्यहा “राज” भ्रस्ताचारिले गर्छ/

     “जनता” त्यो हो जसले असछ्यम नेतालाई “जा नेता” भनेर घोक्राउन सक्छ/ तर जहा नेताले जनतालाई घोक्राउन्दछ त्यहा “न्याय” को निलाम हुन्छ/

     हाम्रो नेपालमा उहिले देखि नागरिकलाई “नोकर” ठान्ने मनोरोगीहरुको शासन चल्दै आएकोछ/ येस्तो “रोगि-राज” चलाउने कुनै पनि “तन्त्र” को शासकहरुले उहिले देखि आज सम्म पनि “जिउ धन सरकारको” भन्ने र गर्ने पागलपन छोडेको छैन/
     सिंहदरवार देखि वडा कार्यालयहरुमा यस्तै मनो-रोगि पागलहरुको शासन चल्दै आएकोछ त् याहा त्यहा जे हुन्छ त्यो भ्रस्ताचारनै हुन्छ/

     नेपालमा भन्नमा जनताको “मत पायकाको शासन” को नारा लगाईयेकोछ/ तर कसले कसरि जनताको मत पाएको छ भन्ने कुरा नेताहरुको “श्रोत-नखुलेको सम्पति” कै जस्तो कुरो भएकोछ/ जनता असल नेता रोज्न चाहन्छन/ तर खराव मध्यमा कम खराव छान्ने बाहेक अर्को बिकल्प नै दिईयेनन्/ खराव त् खराव नै हो/ अब खराव नेता बात भ्रस्टाचार बाहेक अर्को के आस गर्न सकिन्छ?

     नेपाली सिट सबै कुरा अलिकति मात्रै छ/ अलिकति जोगाउन भयभरकै गुमाउनु पर्ने खतरा सबैले मोल्न सक्दैन/ त् चुप बस्न, सहन झेल्न धेरै बाध्य भएको छ/ सानो उदाहरण दिउ/ जाजर कोटमा हैजा लागेको बेला १५ रुपियामा पाउने जिबन जल समेत सरकारले उपलब्ध गर्न बजेट छैन भने/ त् हैजाको बिरामीको आफन्त कालो बजारीको मोलमै जीवन जल किन्न बाध्य नै भय/ दोसी को? दोषी खराव मध्यमा कम खराव छान्नु पर्ने ब्यबस्था नै हो चाहे त्यो राजतन्त्र होस्, प्रजातन्त्र होस् बा लोकतन्त्र!!!

     सामन्तिबादको बिरोध गर्ने कै सम्पतिको श्रोत नखुलेको, प्रजातन्त्रको ईतिहास बोक्ने दलको नेतानै चुनाव हारेको/ अनि यस्तैको बिचमा सहमतिको सासन चल्दैछ त् यहा भ्रस्टाचार बाहेक अरु हुन्छ नै के?

112. कानुन मात्र बनाएर भास्ताचार घटेको संसार मा कहिँ पनि छैन /एउटा मान्छे मा आरु को लागि पनि केहि गरौ भन्ने भाबना को बिकाश मनिष मा न हुनु,आफै मात्र सुख,सयेल मा बस्ने चाहना हुनु आनी कानुनी सासन को खिल्ली उडाउनु र भएको कानुन लाई अनुगमन नहुनु नै आज देस मा गरिब जनता को कर बाट मोटाउने मौका पाई रहेका छन् यी नेता आनी नेपाल का कर्मचारी हरु ले/ राज्य बिरुद काम गर्ने जो सुकै लाई कम्ति मा २० वर्ष जेल आनी भएको सम्पति राज्य को trust मा राख्ने कानुन को खाचो छ नेपाल मा/जय bharasta हरु ………………….

113. Most of the people are either corrupt or encourage corruption in whatever capacity they can. The law is so weak that nobody is afraid of punishment even if convicted. Politicians don’t want to bring a strong bill against corruption because they are the front runners. So, lack of strict law and its proper and timely execution is the main problem.

114. फितलो कानून , दण्डहीनता र कार्यपालिका को लापरबाही ले गर्दा भ्रस्टाचार बढेको हो /

115. नैतिकताको अभाव,तडक भडकको समाज,जसरि कमाए पनि हुने तर सम्पन्न हुनु पर्ने मानसिकता,कानुनको उलंघन गर्न सक्नु नै बहादुरी महसुस गर्ने जंगली प्रवृति, मुख्य त जसले कानुन बनाऊछन् उसैले कानुनको उपहास गर्ने,जसले रक्षा गर्नु पर्ने हो उही भक्षक बनिदिने अनि कसले पो गरि दिने कानुनको पालना ? कसरि कम होस् भ्रस्टाचार ? सबै आफै नेता,जनता त खोजेर पाउन पनि मुस्किल पर्न थाल्यो बाबा !!!
     सबै अरुलाई अर्ति उपदेश दिन मात्र खप्पिस, तर अरुलाई सुन्ने फुर्सदै छैन l
     कानुन त गरिबहरुलाई मात्र लाग्थ्यो पहिला, मन्त्रिहरुलाई त हैन l
     अचम्म !!!!!!!!!!!!!!!!!

     • भ्रस्टचार को मुख्य जरो नेपालीसमाज नै हो किनभने:
       १) नेपाली नेता येही समाज का उपाज हुन् न कि आकाश बात फुत्त झरेका.
       २) आफ्नो मान्छे ले अपराध गर्दा कारबाही हुने अबस्था भयो भने, आफु ले चिनेको नेता लाइ भनेर कारबाही रोक्न खोज्ने नेपाली समाज कै मानिस हुन् र नेता ले नमाने “पख्लास आर्को चुनाव मा” भनेर दागा धर्ने हामि नै होउ.
       ३) कुनै काम नियम प्रक्रिया पुर्याएर गर्ने भन्दा आफु ले चिनेको नेता को फोर्से लगाएर कानुन मिच्दै छिटो गर्ने short cut बाटो रोज्ने नेपाली जनता नै हो. र नेता ले नमाने मा तेतिखेर “अर्को चुनाव लडन पर्देन ” भन्ने नेपाली जनता नै हो.
       ४) परिश्रम गर्ने भन्दा जे जसरि हुन्छ पैसा कमाउने लाइ इज्जत दिने यो नेपाली समाज नै हो.
       ५) जुन सुकै चुनाव मा पनि राम्रो, सक्षम र इमान्दार भन्दा आफ्नो पार्टी को भए पछी जस्तो सुकै लाइ पनि जिताउन पर्ने मानसिकता नेपाली समाज मा छ जसले गर्दा भ्रस्टचार मौलाउदै छ.
       तेसकारण नेपाल मा भ्रस्टचार बढ्नु मा सबै भन्दा ठुलो दोषी नैतिक हिन मानसिकता नै हो.

       • महेश जी,
         मित्रले प्वाक्क भंदिहाल्यो भ्रस्ट्राचारको मूल जरो नै नेपालि समाज हो भनेर!
         सोचमा परे, के अमेरिका बेलायत युरोप चाइना इन्डिया कोरियामा मौलायको उम्रेको भ्रस्टाचार हाम्रै नेपालि समाज देखिको जरोले सिंचेर हो त?
         तेसो होइन होला महेश जी!
         भ्रस्ट्राचारको मूल जरो लोभ हो! अनि सहायक जरोहरु गरिबी, अशिक्षा,सामाजिक विभेद,असमानता सामाजिक सुरक्षाको अभाब असमान नीति, उचित कानुनको अभाब, कानुन कार्यान्वायानको अभाब, उचनीच भेदभाब, गुटबन्दी पार्टी लबी लबिंग आदि हुन्!
         सबैभन्दा ठुलो कुरा हाम्रा राजनैतिक, सामाजिक र सरकारी अनि न्यायालय को नेत्रित्वो गार्नेको नैतिकता को हो! हामीकहा बहुत कठिनाइ साथ् ५% नेता पाइयला जो पुरा अनेस्टी र पूर्ण सामाजिक चेतना र नैतिकताको अनि व्यक्ति साथै पारिवारिक स्वार्थ बिहिन त्यागको स्वोरुप समाज परिवर्तन र देश अनि जनताको बिकाश हेतु राजनीति गरेको होस्! अधिकान्सको राजनीति आफ्नो जीविकोपार्जन र शक्तिको हेतु गरेका छन् जो आफ्नो गुट र परिवार अनि आफ्नो स्वार्थ शक्ति र जीवन यापनको ब्याबसाय हेतु राजनीति गर्छन तिनीहरुले मौका पाय भ्रस्टाचार नगर्ने वा गर्दैनन् भन्ने कुरै हुदैन!
         हामीकहा राजनैतिक नेत्रित्वो लिने व्यक्तिहरु एक पटक हेरी बिचार्नुस त् को छ त तपाहिको मन खाने र पुरापुर देश जनता र समाजको लागि पूर्ण बिश्वाश गर्न सक्ने?
         मेरो मन र मस्तिस्क मा यो प्रश्न आयमा मैले नाम लिन सक्ने र लिने व्यक्ति नेपालि राजनीतिमा एउटेइ मात्र छ जसमा म पूर्ण निर्भर भै अडिक रहन सक्छु त्यो डा बाबुराम भट्टराइ हो! बाकि अरु सब ठुलो सानो स्वार्थ गाँडमा लियर अनि अन्य बिकल्प नभयर राजनीति गर्न पसेका बाँदरहरु हुन्! अब हाम्रो समाज र देशको नियत चाहि स्याललाई कुखुरा को रखवारी र बाँदर लाइ मकैबारी सुम्पियको हालत मा छौ!

116. politics has been an occupation in Nepal that’s why Nepalese system encourage more corruptive behavior and for the people there is no choice other than accept it. Corruption has been so deeply rooted from the ground level. From VDC to constituent assembly public’s single work can not be done one time without bribing the officials unless you are a relative or people of special interest.
     By far I think the law is capable of coping with these matter but if and only if it is executed perfectly. In our country every sector is corrupted police, courts , civil society as well as the media.

117. १ नैतीक ब्यबहारिक ज्ञान नहुँदा (आफ्नो, पराइ दिमाग)
     २ नाफा (सेवाबिनाको) सोच,पढाइ,दिमाग हुँदा (निच, आर्थिक सोच)
     ३ न्यायको व्याबहारिक पालन नहुँदा (जेल जाँदै फर्कदै, डर, लाज नहुने, द्वैद्ध चरित्र, क्यान्सर खुट्टामा लाग्दा शरीर खान्छ भन्ने नबुझ्दा)
     ४ समयको मुल्य नबुझ्दा (म थिईन, अहिले छु अनी हुदिन अथवा ईतिहास हुनेछु नबुझ्दा)

     कुरा अती नै सामान्य छ तर के गर्नु!!

118. देसमा रोजगारी, खाध्यान, र बासीक नेसेसितीका कुराहरु जबसम सरकारले उपलब्ध गरुन सक्दैन तबसम भ्रस्टाचार कम हुदैन. सबै भन्दा मुख्य कुरा त जबसम मानिसहरु ब्यवोहरिक सित्छित हुदैनन् (not only professional job skill ) अनि देस प्रति माया र प्रेम गर्दैनन् तबसम भ्रस्टाचार कम हुदैन. कानुन भन्दा आफुलाई माथि ठाने यी चोर गदा राजनीतिज्ञ, ब्यापारी, पुलिस, अनि गुण्डाहरुलाई जबसम कडासे कडा रुपमा कानुनले लात हान सक्दैन तबसम भ्रस्टाचार कम हुदैन जस्तो लाग्छ.
     जये नेपाल!!

119. भ्रस्टाचार हुने कारणहरु
     १. भ्रस्ताचारीलाइ सामाजिक रुपमा सम्मान प्राप्त हुनु.
     २. नेपाल र भारतमा ज्यादै गणेश भक्तहरु हुनु . (काम भन्दा चाकडीलाइ बढी महत्व)
     ३. न्याय तथा सुरक्षा क्षेत्र राजनीति भन्दा पनि भ्रस्ट हुनु. (किनकि न्याय क्षेत्र सबल भय यसले सबैलाई track मा ल्याउन सक्थ्यो)

120. देशमा भ्रष्टाचार कम गर्न हामी जनता स्वयम पनि सचेत र ईमान्दार हुनुपर्छ। देशमा भ्रष्टाचार बढ्यो, नियम कानून लागु भएन भनेर ठूला ठूला स्वरमा कराउने हामी स्वयम कुनैपनि सरकारी कार्यलयमा आफ्नो काम परेर जाँदा कामको लागि एकछिन पर्खेर बस्नु भन्दा दुईचार सय रुपैयाँ त्यहाँका कर्मचारीलाई दिएर आफ्नो काम पहिले गराउन आग्रह गर्छन्। अनि त्यहाँका कर्मचारीहरु पनि जसले बढी पैसा दियो उसैको काम पहिले काम गर्नतिर लाग्छन्। र अर्को कुरा देशमा वृद्धि भईरहेको महङ्गीको अनुपातमा कर्मचारीको तलब वृद्धि नहुनु पनि भ्रष्टाचारको कारण हुनसक्छ। समयसँगै सामाजिक परिवर्तन, मुल्य वृद्धि यी सबै कुराहरुसँग सामन्जस्य गर्दै जाँदा आफूसँग भईरहेको आर्थिक आम्दानीले नपुग्न सक्छ, जसले गर्दा चाहेर नचाहेर पनि जो कोही भ्रष्टाचारमा मुछिन पुग्छन्। भ्रष्टाचारमा मुछिनेहरुका लागि सजायको फितलो कानून र ढिलासु्स्तीले गर्दा पनि भ्रष्टाचारलाई अझै बढावा दिईरहेको छ। भर्खर सर्वोच्च अदालतले भ्रष्टाचार ठहर गर्दै जेल पठाएका पूर्वमन्त्री जे.पी. गुप्ताको कुरा गर्नुपर्दा पनि करीब दश बर्षपछि बल्ल मुद्दाको फैसला भएको छ। दश बर्ष पहिले भ्रष्टाचार गरेको ८४ लाख रुपैयाँ दश बर्षपछि सम्ममा त्यसको चार गुणा बढी भ्रष्टाचार गरिसकेको हुनसक्छ। त्यसैबेला फैसला हुन नसकेपनि अदालतमा मुद्दा विचाराधिन रहेको अवस्थामा सार्वजनिक पदमा बस्न नपाउने हुनुपर्थ्यो। उसलाई त अहिलेको सर्वोच्च अदालतको फैसलाले गैर कानूनी सम्पत्तीलाई कानूनी रुपमा मान्यता दिने सजिलो माध्यम भएको छ। किन कि एकवर्ष पछिको जेल जीवन पश्चात उसको सम्पत्तीलाई कसैले गैर कानूनी रुपमा भ्रष्टाचार गरेर थुपारेको भन्न पाउने छैन।
     अर्को कुरा कुनै पनि राजनीतिक पार्टीको झण्डा बोक्ने अन्धभक्त कार्यकर्ताहरु जो आफ्ना पार्टीका नेताहरुले जस्तो सुकै काम गर्दा पनि समर्थन गर्ने र अन्य पार्टीका मान्छेले जतिसुकै राम्रो काम गर्दापनि विरोध गर्नै पर्ने जस्ता कारणले पनि भ्रष्टाचारमा बढावा दिईरहेका छन्। सधै नेताको पछि लाग्ने कार्यकर्ताहरु र आफ्नो पार्टीका कार्यकर्ता बाहेक अरुलाई देशको जनता नठान्ने पार्टीका नेताहरु, तिनीहरु सबै उत्तिकै जिम्मेदारी छन् भ्रष्टाचार वृद्धि हुनुमा। कुनैपनि यौटा पार्टीका नेता मन्त्री भएपछि उसको पछाडी आफन्त, आसेपासे र कार्यकर्ताहरुको लाईन लाग्न थाल्छन्। यो वा त्यो बहानामा कुनैपनि काम गर्नको लागि दबाब दिइरहन्छ। आर्थिक सहयोगको लागि हात पसार्नेहरु पनि धेरै हुन्छन्। आफ्नो घरपरिवार त छँदैछ। उनीहरु सबैलाई खुसी पार्नको लागि मन्त्री पदबाट प्राप्त भत्ताले मात्रै पुग्दैन। जसले गर्दा ऊ भ्रष्टाचार गर्न बाध्य हुन्छ। त्यसैले हामी सबै नेपालीहरु आफू आफन्त भन्दा पनि हामी र हाम्रो भन्ने भावना लिएर सम्पूर्ण नेपाली जनतालाई स्वीकार गर्न सक्यौ भने यस्ता भ्रष्टाचार आफै निर्मूल हुदै जानेछ।

121. नेपालमा भ्रस्टाचार मौलाउनुको मुख्य कारण नेपाली जनतानै हो भन्दा अति सम्योक्ति नहोला … किनकि हामीलेनै ति नेता,वोकिल,डाक्टर ,कर्मचारीहरुलाई बडी रुचाउछौ जसले हाम्रो काम छिटो गरोस जसले आफ्नो कुर्सिको power बाट हम्रोलागी केहि गरि देखावोस कवोल हाम्रो लागि …..
     तेस्को लागि हामी extra charge नै किन तिर्न नपरोस फलानाको मान्छे धिस्कानाको मान्छे भनि फलाक्न हामी कहिले पछी पर्दैनौ …के गर्नु यो रिति त हाम्रो देशमा सधै चलिआएको नै हो र चालिने रहनेछ …जसले गर्दा एस्त नेताहरु मौलाउनु रोक्नु प्राय असम्भव नै भन्नु पर्ला …एक हातले लिनु र अर्को हातले दिनु चली नै रहनेछ ….vote दिनु काम लिनु यो हामी जनताको only one way to achieve भएको छ …

122. पैसा हुनेबित्तिकै कसैले छुन नसक्ने र सबैले नमस्कार गर्ने भएर हो, चाहे त्यो कुकर्म गरेरै आर्जेको होस्|

     • जति सुकै र जतिनै लामो कुरा गरे पनि मुख्य कुरो यहि हो

123. भ्रस्ट लाई कडा कारबहि नभएर भ्रस्टाचार बढेको हो / अनि भबिस्य प्रति बिस्वोस्ता नभएर पनि भ्रस्टाचार बढेको हो l neta tatha karmachari haru ma sewa ko bhawona nabhai byapari le jastai paisa kamauna thaleka le भ्रस्टाचार बढेको हो.

124. मलाई बिशेष अदालत को स्थापना किन र कहिले भो भन्ने कुरा त थाहा छैन तर के कुरा भने पक्कै थाहा छ भने ” भ्रस्टाचार = बिशेष अदालत ” मलाई लाग्छ यो अदालत यस्तै भ्रस्ट हरु लाई सफाई दिनलाई खोलिएका हुन् जसका पछाडी ति सबै नेता हरुको हात छ जसले गर्दा, जति भ्रस्टाचार गरे पनि सफाई पाईहालिन्छ भन्ने मानसिकता बन्दै गयो जसको कारण ले गर्दा हामी नेपाली को बिकाश को सपना गरिबी मै डुबीरह्यो तेसैले मेरो नजर मा यो देश को मुख्य भाइरस भनेकै भ्रस्टाचार हो जसलाई निर्मुल पर्ने पर्छ !!! अहिले त काठमाडौँ भित्र बसेर भ्रस्टाचार गर्नेहरु को पर्दाफास भैरहेको छ काठमाडौँ बाहिर हुने भ्रस्टाचार को त कुनै कुरै उठेको छैन जसले हाम्रा गाउहरु लाई झन् झन् गरिब बनाउदै लगेको छ तेस तर्फ पनि सम्बन्धित निकायको तुरुन्त ध्यान जान जरुरि छ

125. कानून कम्जोर हुनु नै भ्रस्टचार हुनु हो , प्रचण्डले सरबच्च अदालत को फैसला नमान्ने रे, भनेर उसैले भनेछ, के प्रचण्ड कानून भन्दा माथि छ? जनता लाइ बुद्दु बनाएर करोड पर्ने महलमा बसेछ, यो कहाँ बाट आयो, भ्रस्टचार बात आयो…./ ,हामी जनता अरुको कुरामा हुत्ति हाल्छौ यसको फाइदा भ्रस्टचारी नेताहरुले उठाउछन तर यो सरकारले ठिक गरेको छ जस्तो लाग्छ/

126. कोइराला एण्ड कम्पनि ले आफु शक्तिमा टिकिरहन पार्टीका कर्येकर्ता र कर्मचारीलाई छाडा छोड्ने कुटिल नीतिले नै भ्रस्टाचार अधिकतम बिन्दुमा पुगेको हो, र त्येही नीति आज प्रचण्ड एण्ड बाबुराम कम्पनि ले पनि आख्तियर गरेको छ ! त्यो कुटिल नीतिलाई जनताको आँखामा छारो हाल्न गिरिजाको लोक तन्त्र र प्रचण्डको गणतन्त्र खोल बनेको छ ! मौकामा चौका हान्न नेपाली हरु तेज नै छन्, यसरीनै हमिकंह भ्रस्टाचार हुन्छ !

127. हाम्रो नेपाली समाज दैनिकरूपमा पैसामुखी बन्दै गएको छ। समाजमा जुन व्यक्तिसँग पैसा छ उसलाई “ओहो हजुर” गर्ने चलन बसेको छ। यसले गर्दा मानिसहरू पैसाले जे पनि गर्न सक्छ भन्ने सोच्दैछन्। पैसाले मान्छे किन्ने परम्परा बस्दै गएको छ। यही कारण मानिसहरू धनी बनेर समाजमा आफ्नो पकड जमाउन चाहन्छन। नतिजा: भ्रस्टाचार, कुशासान।

128. पहिलो कारण त जिबन यापन गर्न , अति आबस्यक खर्च जुटाउन पनि धौ धौ पर्ने आम्दानि र सुबिधा दोर्सो कारण जसले जसरि कमाए पनि समाज ले पुज्ने राज्य ले छुट दिने चलन तेर्सो कारण भनेको व्यक्तिगत अनाबस्यक स्वार्थ , शक्ति र पैसाको भर मा जस्तो सुकै अपराध गरे पनि जोगाउने नेपालि कानुन दाता र शाशक \ जसको कारण भ्रस्टाचार मौलाएको हो \

129. १. हाम्रो सामाजीक संस्कृती नै भ्रस्टाचारयुक्त छ | जानी नजानी दुवै तरिकाले हामी भ्रस्टाचार गर्न उक्साई रहेका हुन्छौ सबैले सबैलाई | पहिला भ्रस्टाचारमुक्त संस्कृतिकै बिकाश गर्नु पर्छ |
     २. राजनीतिज्ञहरु र माथिल्लो स्तरका सरकारी कर्मचारी लाई लागाम आख्तियारले मात्रै लाउन सक्दैन जास्तो छ | अलिक पावर भाकालाइ छुदै छुदैन | एसको लागि केहि उपाए गर्ने पर्छ |
     ३. कानुन एकदमै फितलो छ | सजाए पाए पानी हांसी हांसी जेल जाने खालको |
     ४. अदालत झन् फितलो छ | देश र जनताले न्याय पाउन आदालत धाउने होइन कि राम प्रसाद श्रेष्ठ जस्ता मुख्य न्यायाधिस पर्खेर बस्नु पर्छ |
     ५. एक्काइसौ सताब्दीको आदालाती प्रक्रिया अझै आठारौँ सताब्दीकैको जास्तो झन्झटिलो र नखरायुक्त छ |
     ६. आख्तियार जिल्ला जिल्ला सम्म ससक्त हुन सकेको छैन |
     ७. परिवार नियोजान र रुख रोप्ने जस्तै ससक्त भ्रस्टाचार बिरोधि जनचेतना कार्यक्रमको बिकाश गर्नु |
     ८. पश्चिमा देशहरुमा जस्तो सिस्टमको बिकाश गर्नु पर्छ हरेक कामको लागी | नियमपुर्बक आउने सर्बसाधारणहरुको काम कुनैपनि कार्यालयको एकै टेबलमा सकियोस न कि १२ वटा कोठा चाहारेर गर्नु नपरोस |
     ९. सरकारी कर्मचारीलाइ जिम्मेवार बनाउन आलिक ध्यान दिनु पर्छ |
     १०. देशको हरेक छेत्रमा राजनीतिकरण बन्द गरिनु पर्छ | मजदूर, सैक्षिक, कर्मचारी, यातायात………………etc
     ११. NGO हरुलाई लागाम लगाउनै पर्छ | यो त आतिनै भैसको |
     १२. अरु साथीहरुले थप्नुस |

130. एउटा कारण त भष्ट्राचार बिरुद्ध कडा कानुननै छैन, अर्को हाम्रो कानुन गरिबलाई मात्र लागु हुन्छ | अर्को हाम्रो भष्ट्राचारको संस्कृति पनि हो, माथि का ले नै गर्छन हामि के छोड्नु भन्ने परम्परा, तलब कम हुनु पनि एउटा सानो कारण हो तर त्यस लाइ दोष दिन मिल्दैन किनकि तलब कति हुन्छ भन्ने कुरो जागिर खानु भन्दा पहिले नै थाहा हुन्छ सबै लाई |

131. Corruption is rampant in almost every country. Some countries are successful in dealing with it while others are utter failures. In our case, the main reason is the political meddling in every issue. The supposed law/order enforcement agencies like police, CIAA, judiciary are themselves plagued in serious corruptions. Not long ago we have heard of corruptions in police (sudan case), some previous CIAA commissioners are also believed to have amassed millions of rupees and same goes for some judges in the supreme courts.

     The fundamental problem here is the way they function. No proper system is in place to appoint/choose the people responsible to run these agencies. They are not made autonomous and are prey to political meddling of some vested political interests by these so called politicians. Why on earth these politicians should have power to appoint even an officer level employee in these agencies. So from start these employees who get appointed by some political blessing are biased and work for their masters.

     These agencies should be made fully autonomous with no political influence in any part of their functions. This should be guaranteed by the constitution itself. There should be some serious consequences if anyone is found guilty of corruption. It shouldn’t take ages to decide their case in court. Like the case of this gupta, it took 10 years to get a final verdict. The punishment is so lame that people are ready to do corruptions and get punished. There should be very strict and harsh punishment and the culprits should be fined 10 times the property they amassed in corruption or else should be hung. These culprits should be made ineligible to take and public,political,governmental posts in future and should be socially discriminated.

     Also one thing, the main stream media in our country is so biased. They just voice the things they want and blatanly self censor the things that dont benefit them. Even though they are expected to be the watchdog of these things and bring the news out to public in true spirit of journalism without any prejudices, these medias are mere mouthpiece of some elite class or some political parties. Kantipur has done such self censorship in VAT scams.

     I dont know whether my comment will be published but I want to give you one example which I noticed just today.

     Under the title “Hudai nabhayeko rog ko upachar ma 15 lakh”, I read a news in nagariknews’s website late night yesterday. The news said Economist Dr. Bishwambhar Pyakurel was diagnosed and treated for brain haemorrhage in Norvic hospital for weeks and charged hefty fees. But later when he went for subsequent checkups in Bangkok, the doctors there told him that he never had such haemorrhage…..and the story continued. Today when I tried to follow up the news in the website as well as online edition of the newspaper, there was no such news and I knew obviously they got influenced and took the news down from the site. Also I am sure they withdrew from their plan to publish it today in their newspapers. Its such a bullshit that so called mainstream broadsheet newspapers do self sensorship and insult/undermine the intelligence of the readers. Who should we trust now. This act of nagariknews is blatant attack on the free spirit of journalism and gravely questions the credibility of its journalism practices. I thought they were different than Kantipur, but they proved me wrong.

     So pointing finger to anyone else for the cause of corruption is just bullshit. Its the collective failures of all the responsible organizations. Till we dont correct these things we can never think of rooting out this corruption from our country let alone mitigate it.

     • यत्रो लामो कमेन्ट लेख्‍नुभएछ तर बुद्धि भने पाँच पैसाको रहेनछ 🙂
       conspiracy theory मारसँग लाउने अनि जो पायो त्यहीलाई आधार बिना गाली गर्ने बानी रहेछ 🙂
       कान्तिपुर देखि नागरिकन्युजसम्मलाई गाली गर्न भ्याएछन् तर बिना आधारको
       नागरिकन्युजको हुँदै नभएको रोगलाई १५ लाख खर्च भन्ने समाचार वेबसाइटबाट हटाइयो रे । मनगढन्ते कुरा ।
       सुयेशको बुद्धि चाहिँ एउटा समाचार सँधै एउटै ठाउँमा भइरहनु पर्छ भन्ने रहेछ जुन हास्यास्पद छ । अनलाइन पत्रिकाहरुमा समयको परिवर्तनसँगै समाचार परिवर्तन हुन्छन् तर एक पटक प्रकाशित समाचारहरुको permalink हुन्छ जसमा क्लिक गरेपछि हेर्न पाइन्छ । तपाईँको समाचार पनि यहाँ सुरक्षित छ http://www.nagariknews.com/society/nation/37156-2012-02-23-03-55-27.html
       अनि पत्रिकामा पनि छापिएन रे ह्याँ रे उहाँ रे ! मान्छे कति शंकालु अलि खोजबिन नै नगरी। पत्रिकामा छापिएको छ त यो के हो ?
       http://nagarikplus.nagariknews.com/component/flippingbook/book/874-nagarik-23-feb-2012/2-nagarik.html
       हावा मान्छेको यति लामो हेर्नै दिक्क लाग्ने कमेन्ट पनि किन छाप्या होला ? बेकाराँ पाठकलाई दुःख यस्ताको कमेन्ट त हटाउनु नि मोडरेटरले

       • Thanks for pointing out the link. I viewed that news online on 24 feb in the homepage of the website and when I tried to find it on epaper version of 24 feb I couldnt find it. But from your link it so happened that it was published on 23 feb. So I would like to apologize for my mistake.

         Also, I have seen many old news (more than 3/4 days old) still lying there in the homepage of the website for many a times. So I might have taken it for granted that it would still be there for couple of days. But I never realized that it was the news of 23 feb, I was thinking all along that it was of 24 feb. I dont have luxury to view the real newspaper here, which was the reason of confusion. Again I accept it was my bad no matter what. But still my previous comment holds the ground barring that part.

132. * भ्रस्टचार गरेको रकम भन्दा तिन गुणा बढी रकम राज्यलाई तिर्नु पर्ने बनाउने ,
     जस्तो कि एक करोड भ्रस्टचार गरेको छ भने ३ करोड जरिबाना स्वरूप राज्यलाई
     तिर्नु पर्ने , यसो हुँदा यो घाटाको ब्यापार / कारोबार हुन जान्छ भ्रस्टचार गर्ने भ्रस्टचारीलाई ( हुन त १० गुणा बढी नै भनिएला यसो गर्दा उक्त व्यक्तिको अन्य पारिबारिक सदस्य सडक बास हुनु पर्ने स्थिति हुन सक्छ , त्यस्तो कुरा हाम्ले रिस आवेगमा बोले पनि राज्यले गर्न सक्तैन , गर्नु हुदैन )

     * जरिबाना असुली गरिसके पछी उक्त भ्रस्टचारीलाई जेल भित्र आरामीको साथ्
     सरकारी दाल भात हप्ते मासु मात्रै खुवाएर नराख्ने ! त्यस्ता जेल भित्र बसेका
     भ्रस्टचारीलाई दैनिक ८ घण्टा काममा लगाउने , जस्तो कि : जेल वरपर रहेका
     सहर वरिपरी सडक बढार्ने , सडक निर्माण काम भईरहेको छ भने खन्ने आदि
     काम देखि लिएर कुनै सरकारी भबन आदि निर्माण हुन गईरहेको छ भने त्यहा
     कुल्लीले गर्नु पर्ने काम यी भ्रस्टचारीहरु लाई गर्न लगाउने !

     यसो गरे यस्ता भ्रस्टचारीहुरुको खानपिन सुरक्ष्य आदिमा लगाईएको खर्च पनि
     उपर हुन्छ , राज्यले श्रम शक्ति पनि प्राप्त गर्छ .

     ऐले जे भईरा’छ त्यो भ्रस्टचारीलाई डिस्काउन्ट दिने कुरा आदि इत्यादि त्यो
     सब एकदम पंगु नियम हो ! एकदम कम्जोर नियम हो !
     मुलुकलाई गरिबीको रसातलमा डुबाउने यस्ता भ्रस्टचारीहरुले राज्यको कमजोरी अनि उदारताको फाईदा उठाई रहेका छन् !!! सम्बन्धित सबै निकायले भ्रस्टचार
     सम्बन्धि दह्रो कानून बनाउन जोडदार माग गरोस् !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

     मेरो कमेन्ट ( विचार ) को सार तत्व थियो ” भ्रस्टचारीहरु बढी भएकोले हाम्रो
     मुलुक गरिबीको रसातलमा डुबेको हो / हाम्रो देशको कानून कम्जोर भएकोले
     भ्रस्टचार मौलाएको हो .

     • लुनाजी
       ठिक भन्नु भयो/
       ०१. भ्रस्ट व्यक्तिलाई सरकारी कोष बात खुवाउने गरि जेल सजाय दिनु हुँदैन/
       उनीहरुलाई अनिबार्य सश्रम कैद सजाय तोक्नु पर्छ र जेल भित्र पनि काम
       नगरे खान नपाउने बनाउनु पर्छ/ सायद ड्रग्स आदिको अपराधमा
       समातियेकालाई यस्तै सजाय दिने सुनेको थिएँ/
       ०२. अधिकृत भन्दा माथि सचिप तहको कर्मचारीले भ्रस्टाचार गरेमा दोब्बर सजाय
       दिनु पर्छ/
       ०३. सचिप तह भन्दा माथि मन्त्रि बा संबैधानिक पदकाले भ्रस्टाचार गरे घटिमा
       पांच बर्ष सश्रम कैद सजाय भोग्नै पर्ने कानुन बनाउनु पर्छ/
       ०४. रास्ट्र र रास्त्रियेता र देसको अखण्डतामा आंच पुग्ने कुकर्म गर्नेलाई आजीवन
       सश्रम कैद गरेर उसको सर्वशोहरण गर्नु पर्छ/
       ०५. मन्त्रि परिषदले कसैको पनि सजाय माफ गर्न नपाउने कानुन बनायर कसैको
       सजायमा पुन अबलोकन गर्ने परे सर्वोच्च अदालतले मात्रै गर्न सक्ने कानुन
       बन्नु पर्छ/
       ०६. दल बा संस्थाले भ्रस्टाचार गरे सो दल बा संस्था खारेज गर्नु पर्छ र तेस्तो
       दलको केन्द्रिय स्तरको नेताहरुलाई कुनै पनि सार्वजनिक पदको लागि अयोग्य
       घोसना गर्नु पर्छ/

133. रासत्रियता ,लोकतन्त्र,स्थायीत्वो र विकास को अभाब ले गर्दा नेपालमा करपसन् भएको हो जस्तो लाग्छ !!

134. कानुन फितलो र शिक्षाको कमी

135. कुनै पनि सरकार धेरै दिन सम्म रहन नसक्ने हुदा सके सम्म आफ्नो पालो मा कुम्ल्युने सुर हो …

136. भ्रष्टाचारीहरु बढी भएकोले हामी गरिब भएका हौँ

137. हा हह्ह्हा …. एउतै उत्तर छ – बिना श्रम पैसा अनि मोज मस्ती ( विलासी जिबन को चाहाना )

138. नेपालमा खर्च र आम्दानीको अनुपात नमिलेर पनि भ्रस्टाचार बढेको हो. यहाँ एउटा मान्छेले जीवन भरि सरकारी जागिर खाएर एउटा बस्ने घर किन्ने हैसियत हुदैन. मान्छेको नियत , कानुनका अतिरिक्त यो पनि एउटा कारण हो जस्तो लाग्छ.

139. जबसम्म बलियो कानुन हुदैन तब सम्म नेपाल मा भ्रस्टचार भई रहन्छ . गजब कानुन छ हामीकहा भ्रष्टाचारी लाई discount हरे कहाँ बाट कम हुने भ्रस्टचार. कस्तो अचम्म जेपी गुप्ता ले बल्ल बल्ल आठ वर्ष पछी सजाए पायो. यो समय भित्र त उसको अकुत सम्पति ५००% भन्दा बढी ले बढ्यो होला. अब राजनीति गर्न नपाएर के भो र आफु मरिन्जेल लाई र आफ्ना सन्तान को सात पुस्ता हुने सम्पति त जोडी सक्यो . तेसैले भ्रष्टाचारीहरु खुसि खुसि जेल जान्छन . १, २ वर्ष को कुरा हो, फेरी मोज त छ दै छ .
     जब सम्म इमान, बिबेक , ईज्जत भन्ने कुरा हराऊ छ, भ्रष्टाचारी हरु दिन दुइगुना रात चार गुना बढ्दै जान्छन . जेपी गुप्ता ले गरेको भ्रस्टचार त केहि होइन, आफ्ना नेता कार्य कर्ता पोस्ने, र नेपाली जनता लाई गरिब बनाउदै लाने पार्टी र नेता हरु को दरिद्र सोच, बेइमानी पन नै भ्रस्टचार को जड हो .

140. बडी भ्रस्टाचार भएकोले नै देश हरि कंगाल गरिब भएको हो …
     नत्र येत्रो प्राकृतिक स्रोत साधन भाको देश एस्तो हरितन्नम हुनै सक्दैन …
     १० हजार तलब खाने भन्सार र राजस्वका खरदार पिउनको त काठमाडौँ मा बंगला हुन्छ , अरुको नहुने कुरै भएन … के २०-३० हजार तलब थाप्ने मन्त्रि / सभासद / प्रसासक / प्रहरी /सेनाका हाकिमको जीवन सैलिले हामी गरि खानेलाई जिस्काई रा छैन ??

     राना / पंचायत / प्रजातन्त्र / लोकतन्त्र जुन शासन बेवास्ता भएपनि समग्रमा भ्रस्टाचार नै यो देशको chronic महारोग हो …

141. पैसा नभए भोट पाउदैनन नेताहरु ले, चुनाब जित्न गुन्दा पाल्नु पर्छ गुन्दा लाई पैसा बाड्नु पर्छ र सधै पाल्नु पर्छ ! समाज मा पैसा हुनेहरु को अघि पछी मानिस धेरै हुन्छन जब सम्म भ्रस्ट लाई सामाजिक बहिस्कार गर्ने परम्परा बस्दैन तब सम्म बढ्छ घट्दैन ! भ्रस्ताचारी लाई सम्मान होइन घृणा गरौँ , भासन गर्न मंच मा नबोलाउँ , गाडी लाई बाटो नछोडौं, भ्रस्टचारी बाट नलिनु आदि गरे ठिक हुन्छ तर हामीकहाँ मिडिया हरु ले भ्रस्टाचार को समाचार भन्दा भ्रस्ताचारी हरु को गुण गान बढी कबर गर्न रुचाउछां अनि ….

142. सामान्य अर्थ मा श्रम को पारिश्रमिक कम हुनु भनेको गरिबी बढाउनु हो जीवन भरि काम गरेर यौटा घर घडेरी नि जोर्न नसक्ने नेपाल को पारिश्रमिक नै बिडम्बना छ अनि कानुन र ब्यबस्थापन प्रणाली ब्यबस्थित नहुनु नै प्रमुख कारक हो जस्तो लग्यो मलाई

143. नेता जनता सँग नडराएर हो। चुनावमा जनता लाई पैसा बाँडदा भैहाल्छ। सबै जनताको गल्ति हो। बिरोध गर्दैनन जनता। याहाँ क्यानाडा बसस्टप मा बस समयमा आएन भने पर्खिएर बसेका जनताले चालक को सातो खान्छन्। तेरो तलब मैले किनेको टिकट बाट आउछ, बुझिस? भन्छन्, खोई नेपालमा, म त वाक्क भएर फेरि अस्ति भर आएको मित्रहरु के गर्नु एक्ले ले केहि गर्न नसकिने रैछ।

144. why corruption in Nepal ??

     1. Easy money
     2. Once lok sewa pass, no any other exam to face.
     3. Son and daughter need Mobile, ipod, ipad, laptop, kindle fire., Motorbike, scooty,
     4. Ktm land and home
     5 Wife need mobile, gold, wine
     6. Going to singapore and bangkok
     7. better clothes.
     8. Afno haisiyet bhanda mathi dekhnu…….

     Remedy:

     1,Social security no.
     2. every thing via ATM card.
     3. government screening
     4. data collection from their neighbors. workers, servents.
     5.find out the life style of their wive and children.
     6. make small currency notes , less than 20 rupess and other by cheque and ATM card.

145. भ्रस्टचार नहुने देश यो संसारमा कहीपनी छैन, एदी हो कही धेरै कही थोरै हुन्छा| नेपालको संदर्भमा अली धेरै अनी भद्दा र असोभाभीक कीसीमले भ्रष्टाचार हुन्छा
     मेरो बिचारमा भ्रस्टाचार हुनुको मुख्य कारण जीबन स्थर हेरेर सरकारले तलब नदिनु हो | कुनै पनी कर्मचारी लाई उस्ले गरे बापत उस्लाई खान, लाउन, बस्न को लागी सरकारले पुग्ने गरी तलब दीनु पर्छ| यदी एउट कर्मचारीले उसको तलब बाट गास, बास, कपास को लागी प्रसस्त पुगेर केही पैसा बचत गर्नु सकेउ भने उस्लाई घुस खानु त्येती लालच हुदैन| अनी सरकारले बजार भाउको नीयन्त्रण गरेर सर्वसुलभ जनता लाई दीन सक्नु पर्छ| कर्मचारी हरुलाई नैतीक पाठ सीकउनु जरुरी छ |
     कुनै पनी राजनीतीकग्या होस् या सानु देखी उच्चओहदका कर्मचारी हुन्, यीनी हरु सुद्द भाबनाको हुनु जरुरी छ, उनीहरू जती लोभी भए उती भ्रस्टाचार गर्न उत्पेरीत हुन्छन| एउट उखान नै छ नी , नाम त मेरो सुब्बेनी के खाएर उब्बेनी??
     मान भने उनी हरुको मंत्री, जर्नेल, कर्नेल, डी आइ जी, सचीप, सुब्बा, सम्म छ अनी मानलाई धान्ने तलब भने सरकारले नामको मात्रा तलब दीन्छा| आनी भ्रस्टचार नगरी कसरी नाम धनुन त उनी हरुले?

146. नेपालमा सबभन्दा बडी भ्रस्टाचार कानुनी प्रक्रिया र कर्वानवेन फितलो भएका कारण हो. एसको प्रमुख जिम्मेवार भनेका हामीले बिस्वाश गरि पठाएका नेताहरु हुन् किनकि बीउरोक्यत संग मिलेर भ्रस्टाचारलाइ बढावा डिरहेका छन्, अर्को ठुलो कारण देखासिकी पनि हो, हिजो चप्पल लाएर सहर पसेका नेताहरु महंगा गाडी तथा आलिसान महलमा बसेका छन् ,पुर्खेउली सम्मप्ति पनि नभएका सरकारी कर्मचारीहरु को जिवन्सैली राजशी प्रकारको छ. र उनीहरुनै फूर्तिका साथ समाजमा हिणीरहेका छन् अनि हामिहरुलेनै उनीहरुलाई सम्मान गरिरहेका छौ. अझ पनि गनाउने नेताहरुलाई काँधमा हालिरहेका छौ, हामी साना भाई बहिनी छोरा नातीहरुलाई आशिर्बाद दिंदा ठुलो मान्छे भएस भन्छौ (ठुलो मान्छे भन्नु को आसय असल भन्दा पनि धनि होस् भन्ने हुन्छ), महंगी बडी आम्दानी कम ,परिवारमा कमाउने भन्दा खाने बडी,फजुल खर्ची र पारिबारिक दबाबले पनि भ्रस्टाचार बडी रहेको छ,

147. तपाइले लेखेको प्रसङ्ग ले मन छोयो त्यसकारण यो कमेन्ट लेख्दै छु.तपाइको पहिलो प्रस्न को उत्तर मेरो विचार मा यस्तो लाग्छ .नेता भन्ने विचार मन मा आउदा मान्छे ले भ्रस्टाचार गर्छु भन्ने सायद सोच बनौदैना होला तर के गर्ने गाऊ बाट इलाका र जिल्ला अनि अंचल पछि केन्द्र केन्द्र पनि सदस्य हुँदा हुँदै राम्रो पोस्ट मा पुगुन्जेल सम्पति सकिएर ऋण लाग्छ त्यसपछि बल्ल मन्त्रि अथवा एउटा पद पाउछ अनि के गरोस पहिलो सोंच नै उसलाई त्यो लगानी उठाउने कसरि भनेर पद को दुरुपयोग गर्छ त्यसैले पहिलो गाऊ छेत्र मा चुनाब हुँदा पार्टी ले नै सम्पूर्ण खर्च बेहोर्ने र उसको नेता बन्ने विचार लाइ राम्रो संग पार्टी को लगानी मा आबध्व गराउने अर्थात् जनता ले चुनाब मा सारीचोली अथवा पार्टी खाएरपैसा को दुरुपयोग नगर्ने हो भने सायद भ्रस्टाचार कम हुन सक्छ त्यति मात्र नभए मा उसको पैत्रिक सम्पति बाहेक सबै सरकारी करण गर्ने अनि आजिबन कारागार को कानुन बनाउने थोरै धेरै नभनी भ्रस्टाचार भन्ने कुरा को एऔतै सजाए को दर्जा तोक्ने जबसम्म पार्टी ले योनिती न लिएर तल्लो लेबल को सदस्य नेतामा परिणत गर्दा लगानी गर्दैन तबसम्म जे गरेपनि भ्रस्टाचार रोकिदैन अनि कानुन पनि बलियो हुन जरुरि देखिन्छ

148. भ्रस्टचार हुने धेरै कारण हरु छन् । तर हामी गरिब हुनु चाँहि पक्कै भ्रष्टचार बढि हुनुको कारण हैन। बरु हामी गरिब हुनुको एउटा कारण भ्रष्टचार पनि हो। सबैलाई थाहा भएकै कुरा हो हाम्रो समाज भ्रष्टचारमा जकडिएको छ। अहिले बाहिर आएका त सानो अंश मात्र हो। कर्मचारितन्त्र मा सानो सानो तहदेखि नै खुलेआब भ्रष्टचार हुन्छ। एउटा सवारी चालकको प्रमाणपत्र लिन कति भ्रष्टाचार हुन्छ भन्ने कुरा कसैबाट लुकेको छैन। एउटा पासपोर्टको फारम पनि जिल्लाकार्यलायको चियापसलमा किन्नुपर्छ। अदालतमा पैसा नतिरे मुद्दा अल्झाएर वर्षौ हैरान बनाउँछन्। विकास निर्माणमा आधा पैसा कमिसन भनेर खुलेआम खाइरहेकै छन्। एक पैसा खर्च नगरि नेपाली सेनामा कोहि भर्ना भएको छन् भने अपबादको रुपमा हेर्नु पर्छ। जनतालाई हरेक कुरामा घुस दिन बाध्य बनाइन्छ । कहाँ रिपोर्ट गर्ने? रिपोर्ट गरेपछि तुरुन्त सुनुवाइ हुने भएपो जनताले रिपोर्ट गर्छन्। रिपोर्ट गरे उल्टो आफ्नो काम अड्किन्छ, अनि बाध्य भएर घुस दिनु पर्छ। कारवाहि गर्ने सरकार नै भ्रष्टहरुको भिड भएपछि जनताहरु के गर्ने? भ्रष्टचारि भनेर जेल जानेको चुरिफुरि देखिहाल्यौ सबैले। गृह मन्त्रि नै झण्डा हल्लाउदै दुख मनाउ गर्न पुगिसके रे! भोलि जेल बाट छुटेर आएपछी उनि फेरि पहिले जस्तै अगाडि पछाडि भिड लगाएर हिड्ने छन्।
     भ्रष्टचार हुन नदिन कडा कानुनको आवश्यकता त छ नै त्यसको पालना गर्नु पनि पर्यो नि। एउटा कडा शासक चाहिने देख्छु म त। त्यसकालगि एउटा जनताले प्रत्यक्ष चुन्ने सरकार चाहिन्छ। नराम्रो आए जनताले त्यसको मत दव्वारा सफाया गर्छन् । अहिले त जनतामा कुनै शक्ति नै छैन देशको नेता चुन्ने। अमेरिकामा जस्तो म सक्छु भन्नेलाइ अगाडि आउन दिन पर्यो। जनताले चुनेर नेता बनाउछन्। यो सिस्टममा त जनता निरिह छ।

149. भ्रष्टाचारीहरु बढी भएकोले हामी गरिब भएका हौँ? कानुन कमजोर भएर भ्रष्टाचार बढी भएको हो/ यहाँ एउटा साधारण मालपोत मा काम गर्ने सुब्बा जो ( हिजो गरिब परिवार बाट आएको ब्यक्ति) को सम्पती गुप्ताको भन्दा धेरै छ तेस्को छानबिन गर्नु पर्यो यसरि छानबिन गर्ने हो भने नब्बे प्रतिशत भन्दा बढी कर्मचारी र नेता हरु झ्यालखाना जान्छन भन्दा अत्युक्ति नहोला तेस्तै जग्गा दलाल हरु जसले सरकार लाइ कुनै कर नितिरी अकुत सम्पती कमाएका छन् , भी ओ आइ पी प्रयोग गरेर देश लाइ डुबाउने मा गुप्ता लाइ नाती मात्र भन्न सुहाउने गरि राजस्व छल्ने को कुरै नगरौ अरब भन्दा माथि छ कालोबजारी गरेर कर बिजक नै आफै छापी मूल्य अभिवृद्धि कर कुकुर ले गूहू खाएर जसरि देश खाएको कसले देख्ने हो यहाँ मैले लेख्ने भनेको हामी दुइ भाइ ले चिया गफ गरे पनि धेरै मनमा शान्ती हुने कुरा मात्रै हो यस्तै नेपाल देश क गोपाल जनता हरु कम से कम भ्रस्टचारी लाइ गाउ टोल टोल मा बस्ने नदेउ कोहि तिम्रो गु टोल मा बसाइ सरेर औदैछा भने पहिले सोध कहाँ के कसरि कहिले किन आउदैछ भनेर सोधी खोजि गरेर मात्रै बस्न दिने समग्र मा सामाजीक बहिस्कार नै गर्ने (थुक्ने ढुंगा ले हान्ने मर्दा पर्दा बिहेबारी कार्जे ) हो भने देश उभो लाग्ला हैन भने राम राम मात्रै भन्न सक्छु काँध नै हाल्न सक्दिन
     @@ मेरा साना दु:ख ले अर्ज्या को मुलुक लाइ उफ्फ्फ्फ़ थुक्क धुश्रु का पात हरु

150. के गर्ने कडा कानुन छैन…डर भन्ने कुरा नै हराई सक्यो ,जे गरे पनि हुन्छ भन्ने मानसिकता छ, गुन्डा- गर्दिको जमाना छ, रातारात धनि हुने सपना हर कसैको छ \ ” पैदल हिड्नेलाई साईकल चाहियो ,बाईकमा हिड्नेलाई कार , जंगलमा बस्नेलाई महल चाहियो ,घुस नखाने
     लोग्ने हुन्छ सधै बेकार ”
     अनि सकिएन त ? त्यो गुप्ता १२ महिना पनि टिक्दैन जेलमा …..हेर्दै गर्नु होला \

151. We all know corruption is institutionalized in Nepal. So People who works in Government and in public service see people around them corrupt. So they feel it as part of there life. People who takes or people who gives bribe does not consider it illegal or unethical. It is deeply rooted in our psyche. In a society where few people are corrupt, we can arrest them and make our society clean. But in a country where a large percentage are corrupt in one way or other, it would be difficult to clean it. So we have to have a comprehensive approach.

152. १- राष्ट्र-राष्ट्रियता भन्दा बढी घर-ससुराल्को महत्व बारे गहन अध्यन गरेका नेता हुनाले !
     २- कानून लाइ सलाईको बट्टामा बन्द गरेर खल्तीमा राखेर हिंड्ने नेता हुनाले !
     ३- कुनै नयाँ बिकाश-निर्माणको कुरा आयो कि भारतले बनाइदिने निहुँमा हामीलाई भारत माथि निर्भर गराई दिनानु दिन अल्छी,लाचारी बनाएको नबुझेर नेता भारतका दास हामि नेताका दास हुनाले !
     ४- काम गरेर खान एउटा सानो उद्योग नै दर्ता गर्न पनि अत्यन्तै झन्झटिलो,सामान्य नागरिकले बुझ्न र खोज्न नजान्ने दफा-उप दफा सहितको कानून हुनु !
     ५- काम गरेर खान फल ढिलो र सिमित रुपमा प्राप्त हुने र राजनीति गर्दा आए आँप गए झटारो हुने, झटारो जति नै गए पनि २०% छुटको टुक्रै भए पनि पाइने कानूनी व्यवस्था हुनाले !
     6- राजनीतिमा अध्ययन बिनै नेता बन्न पाइने,डिग्री नै भएका पनि ढुंगा-मुढामा पी.एच.डी.जस्तै उही चाकडीको मानसिकता बोकेर आउने !अनि राजनीतिमा जस्ता सुकै ऐरे-गैरे-धुपौरे देखि मोस्ट वान्टेड हरु लाइ बिशेष प्राथमिकता हुनु !
     ७- प्रचण्ड,रामचन्द्र,झलनाथ,माकुने,के.पी.,शेरबहादुर,उपेन्द्र यादब जस्ता अवसरवादी,मनमा १ थोपा पनि राष्ट्र प्रतिको जिम्मेवारी बोध नभएका र भारत परस्तहरु सधै राजनीतिको प्रभावशाली स्थानमा रहनु नै यसको प्रमुख कारण हो जस्तो लाग्छ !

153. नेपाल मा भ्रस्टाचार किन हुन्छ भन्दा पनि अरु देस हरु जहाँ हुन्न त्यहाँ नहुने कारण हरु:
     अनुसाशन र कानुनी राज्य
     राज्य ले न्युनतम अधिकार जस्तै पठन पाठन ,स्वास्थ्य , रोजगारी को बेबस्था
     कसैलाई जस्तो सुकै बिरामी परे सम्पूर्ण खर्च राज्य ले दिन्छ , बेरोजगार भए तालिम दिएर काम मा लगाउ छ ,पढ्न मन लागेको बिसय राज्य ले नै खर्च गरेर पढ़ौन्छा र रोजगारी को अवसर पनि मान्छे को हैसियत अनुसार को बेबस्था गर्छ ..नेपाल मा जस्तो आफ्नो मान्छे , नेताको मान्छे हेरिन्न , बुढो भए पछि पनि सबै सुबिधा र आर्थिक सहायता दिन्छ ..
     छोराछोरी को लागि चिन्ता लिनु पर्दैन …यो आदि नै हुन
     र सब भन्दा ठुलो चै rule of law नै हो …

154. जसरि पनि पैशा कमाउने अरुको देखिसेखी गर्ने बेमान काम बाट धेरै आर्जन गर्न खोज्नु नै भ्रस्टाचार मौलाउनु हो

155. Poor governance and corruption reinforce each other creating a vicious cycle. This is exactly what is happening in our country.

156. संसार मा भ्रस्टाचार जहाँ पनि छ , मात्र घटी बढी होला तर नेपाल मा भने अति नै भैसक्यो किन भने येहाँ को कानुन सारै नै फितलो छ / नाताबाद, किर्पा बाद र सोर्स फोर्स ले पनि भ्रस्ट चारी हरु लाई मल जल गरेको छ / समग्र मा बढी भ्रस्टाचार भएकै कारण ले नेपाल गरिब भएको हो /

     • भ्रस्टाचार मौलाउनुको मुख्य कारण दासप्रथाको नविन रुप हो . दुइ छाक भात खान नपाउने मानिस अलिक मैहु भनिने पदमा पुगेपछि उसलाई पनि हुनेखाने परिवारको मानिस देखाउने इच्छा हुन्छ. यो इच्छा पूर्ति गर्न उसले धनको आवश्यकता देख्छ र भ्रस्टाचारको सहारा लिनपुग्छ . यो आवश्यकता नठानेर उसकलागी नशा हुनपुग्छ . सस्न्कारी धनले हुन सकिदैन भन्नेकुरा उसको दिमाखमा कहिल्यै पनि हुदै न . भ्रस्टाचार गलत मानसिकताको उपज हो . मानसिकताको परिवर्तन पहिलो भ्रस्टाचार कम गर्ने साधन हो . दोश्रो, गलत कम गरे समाजले दुस्कारछ भन्ने चेतना दिन सके केहि राम्रो होला .मुलत, बिध्यमान यो दाशप्रथाको अन्त्य नभए सम्म भ्रस्टाचार भै नै रहन्छ. जे पी गुप्ताले भेनेजस्तो कम्जोर लाई घेर्ने मात्र कुराले क्षणिक स्वार्थ पूर्ति हुन्छा .

Comments are closed.