-उत्तम बाबु श्रेष्ठ-
झरीले काठमाडौं उपत्यकाको धुलाम्मे आकास पखालिदिएपछि यतिबेलाको काठमाडौंमा अरु बेला भन्दा प्रदुषण कम हुन्छ। जीविकोपार्जनको लागि राजधानीमा बसेका वा अबसरको खोजीमा शहर पसेकाहरु महंगो टिकट काट्दै चार भन्ज्याङ काटेपछि काठमाडौंको पट्यारलाग्दो ट्राफिक जामले यतिखेर उति सास्ती थप्दैन । त्यसो त सरदऋतुको नेपाल आफैमा घुम्न लायक भएकोले यस महिनामा सबैभन्दा बढी बिदेशी पर्यटकहरुको आगमन हुन्छ । ऋणै गरेर भएपनि हाँसीखुशी चाडवाड मान्ने नेपाली संस्कार भएको भोकानांगाहरुको ओठमा पनि देखावटी खुशी थपिन्छ । चाडपर्वको मौसम भएकोले सधैजसो हुने बन्द हडताल, चक्काजाम पनि यो बेला बन्द हुन्छ । बिदेशमा बसोवास गरेर काठमाडौंलाई ‘छि’ भन्ने हैसियत बनाएका नेपालीहरुको लागि नेपाल जानको लागि यो भन्दा उपयुक्त राजनैतिक, सामाजीक, वातावरणीय अबस्था अरु बेलामा हुँदैन । त्यसैको मेसोमा ‘गैरआवासीय’ भन्न रुचाउने नेपालीहरुले प्रत्येक दुई वर्षमा टुटेका सम्बन्धहरु जोड्न काठमाडौंमा अन्तरराष्ट्रिय सम्मेलन गर्छन् । सम्मेलनको मेसोमा शान्तिको कामना गर्दै स्वयम्भू र बौद्ध स्तुपमा बत्ति बाल्छन् । पशुपतिनाथलाई नेपाललाई समृद्ध बनाइदिनको लागि भाकल गर्छन् । सुटेडवुटेडप्रति, गोरोछाला वा बिदेशीप्रति अनुग्रह राख्ने स्वभाव नेपालीजनमा भएकोले बिदेश बस्नेहरुको सम्मेलनप्रति आशा देखिन्छ, सरकारप्रमुखदेखि सर्वसाधारण नेपालीहरुको । सम्मेलन तडकभडक र ठुला कुराहरुको घोषणा गर्दै सकिन्छ । विस्तारै राजधानीका मंहगा क्याफे र रेष्टुरेष्टहरुमा नयाँ मान्छेहरुको चाप कम हुँदै जान्छ । असमान आर्थिक विकासको कारण देशको करिब १२ प्रतिशत जति जनसंख्या थुप्रिएको काठमाडौं फेरि उस्तै लाग्छ, यहाँका फुटपाथ, वसस्टप, चियापसल र भट्टी पसलहरु फेरि चलायमान देखिन्छन् । मध्य र निम्नस्तरका नेपाली दशैमा लागेको ऋणको बोझले नयाँ चिन्ता थपिदिन्छ ।
दुई हप्ता अघि बोस्टनका केही विश्वविद्यालयमा भारतका पुर्व राष्ट्रपति डा. अब्दुल कलाम आएर प्रवचन दिए । विज्ञान प्रविधि, नेतृत्व विकास, गैरआवासीय भारतीय अनि आधुनिक भारतका अवसर र चुनौतिका बारेमा निकै सारगर्वित भनाईहरु राखेर गए । नेपालका राजनैतिक नेताहरु मध्ये कमैले मात्र यस्ता बौद्धिक प्रवचनहरु उपस्थित हुने र प्रवचन दिने हैसियत राख्छन् । पदमा भएको भए सायद उनी महंगो ‘क्याडलिक’ चढेर कारगेटसँग आउँथे तर हरितउर्जाको वकालत गर्ने ‘मिसाइल म्यान’ वातावरण मैत्री ‘टोयोटा प्रिउस’ चढेर आए । तर दर्शकहरुले उनीप्रति गरेको सम्मान पदमा हुनु र नहुनुले कुनै फरक पारेको जस्तो लागेन । मलाई लाग्दैन, राष्ट्रपति रामवरण पद समाप्ति भएको भोलिपल्ट आफ्नो पुर्व पेशामा अर्थात डाक्टरी गर्लान् वा कुनै विश्वविद्यालयमा पढाउलान् । तर डा. कलाम अहिले पनि तीन जना विद्यार्थीलाई पीएचडीको शोध गराइरहेका छन् । ‘विलियन वाइट्स’ भन्ने पत्रिका चलाउँछन् । विश्वविद्यालयमा पढाउँछन् । आफ्नो अनुभव, ज्ञानलाई यस्ता बौद्धिक सम्मेलनहरुमा गएर बाँड्छन् । जुन देशका ‘ठुला’ भनिएकाहरुले ज्ञानको कदर गर्दैनन् त्यो देश ज्ञानको शताब्दी भनिएको एक्काइसौं शताब्दीमा अगाडि बढ्न सक्दैन् । अबको राजनैतिक नेतृत्व आदेश दिने होइन् उत्प्रेरणा दिने हुनुपर्छ । कलाम सायद त्यो नेतृत्वको कोटीमा पर्दछन् । पाठकहरु प्रसंग बदलिएकोमा माफी चाहन्छु । कुरोको चुरो अब आउने बाक्यांशहरुमा छ । प्रवचनमा एक भारतीय विद्यार्थीले आफु पढिसकेपछि भारत फर्किन चाहेकोले तपाईको सुझाव के छ भन्ने जिज्ञासामा कलामको जवाफ थियो – ‘जुन देशमा बस्छौ त्यही देशको लागि सेवा गर । मानव जीवनलाई सेवा गर्ने काम जहाँ बसेर गरे पनि हुन्छ ।’ यदि इमान्दारी साथ भारत फर्कन चाहन्छौ भने ‘भारतमा रोजगारी सिर्जना गर्न आऊ, जागिर खोज्ने वा भारतसँग माग्ने गरेर नआऊ । त्यस्ता माग्नेहरु त भारत मै प्रशस्तै छन् ।’
बोष्टनमा बस्ने मैले चिनेका एकजना पोखराका गुरुङ दाइ (अहिले मरेर गए) भारतीयको रेष्टुरेण्टमा काम गर्दथे । एक लाख नेपाली पैसा पुग्न साथ नेपाल पैसा पठाइहाल्थे । उनको एउटै धोको थियो यहाँ दुःख गरेको पैसाले नेपाली फिल्म बनाउने । मैले चिनेका उनीभन्दा धेरै सम्पन्न, व्यवसायिक सफलता हासिल गरेका नेपालीहरुले यहाँबाट पैसा पठाएर नेपालमा एउटा घर पनि बनाएका छैनन् बरु भएका पुर्खोली सम्पत्ति पनि बेचबिखन गरेका छन् । गैरआवासीय नेपाली राजनीतिमा लागेका उनीहरुको सपना छ छोराछोरीलाई जसरी भएपनि ‘आइभिलिग’ कलेजमा पढाउने । त्यसकारण उनीहरुले घरमा छोराछोरीलाई नेपाली बोल्नसम्म सिकाएका हुदैनन् । ती गुरुङ दाइको भन्दा राम्रा भनिएका नेपालीहरुको नेपालप्रतिको गुनासो चौबर थियो । मेरो मिल्ने एकदम नजिकको साथी पशुपति चौधरी पीएचडी सकाएको एकहप्तामा नै नेपाल फर्किए । आफुले सिकेका सिप त्यहाँ प्रयोग गर्न उनी अहिले कुनै गैरसरकारी संस्थामा र विश्वविद्यालयतिर अनुबन्ध हुन खोज्दैछन् । पशुपति ठुलो कुरा गरेर नेपाल फर्किएनन्, रोजगारीको सिलसिलामा फर्किए । सायद उनले नेपालमा नै केही देखे, फर्किए, परिवार/आफन्तको मायाले फर्किए । आर्थिक, सामाजिक अन्तरहरुले जन्माएको आप्रवासीको संख्या ती अन्तरहरु कम हुनसाथ आफसे आफ कम हुन्छ बिश्वअनुभवले त्यही भन्छ । नत्र गैरआवासीय नेपालीहरुको लागि जतिसुकै दोहोरो तेहोरो नागरिकता दिए पनि यिनका नेतृत्व गर्छु भन्नेले भन्दैमा अवसरको खोजीमा मुग्लान पसेको समुह नेपाल फर्कँदैन । एकाधको कुरा बेग्लै हो ।
दोहोरो नागरिकताको प्रावधान नभएको भारतमा (भारतमा नेपालमा जस्तै आइडी कार्ड छ) काम गर्ने एक दशकमा १ लाख भन्दा बढी आइटी इन्जिनियर भारत फर्किए, सिलिकन भ्यालीमा भन्दा बैँगलौरमा सुन्दर भविष्य देखेर । भारतमा काम गर्न जाने अमेरिकन र युरोपियनहरुको संख्या गत वर्षभन्दा यो वर्ष २० प्रतिशतले बढेको छ । अमेरिकनहरु यतिखेर ‘म्यान्डरिन’ घोकिरहेका छन् । नीतिगत व्यवस्था राम्रो हुँदैमा वा दोहोरो नागरिकता दिदैमा नेपाली गैरआवासीयको लगानी बढ्छ त ? यसका ‘लविइस्टी’हरुसँग यसको जवाफ छैन । यहाँनेर प्रधानमन्त्रीका आर्थिक सल्लाहकार अर्थविज्ञ रामप्रसाद खनालको भनाइ मननयोग्य छ । उनी भन्छन् ‘भारतको भन्दा नेपालको नीतिगत व्यवस्था गैरआवासीयहरुको लागि लगानीमैत्री छ ।’ तर तथ्यांक भन्छ गैरआवासीय नेपालीको सामुहिक लगानी नेपालमा तीन करोडभन्दा बढी छैन।
ठुला कुराको भन्दा महत्व सानो कामको धेरै हुन्छ । नेपाललाई सिंगापुर र स्वीटजरल्याण्ड बनाइदिने जस्ता ठुलो कुरा गर्ने ‘गफाडी’ हरुको अभाव होइन अभाव काम गर्ने कर्ताहरुको हो । सपना देखाउनेहरुको होइन सपना साकार बनाउनेहरुको हो । तर नेपालमा लगानी भित्राउने, नेपालको आर्थिक विकासको चमत्कार गरिदिने भन्ने समुहले पाँचतारे होटलमा आफ्नो सम्मेलन गर्नको लागि गरिब नेपालीको पसिनाले तिरिएको करको पैसा प्रयोग गरेपछि बुझेका नेपालीहरुले गैरआवासीय नेपालीहरुलाई ‘तिमीहरुको कुरा इस्’ भन्न थालेका छन् । हेक्का रहोस् तिमीहरु (गैरआवासीय नेपाली) भनेका नेपाललाई दिन होइन, नेपालसँग माग्न आउने समुह रहेछौं भन्ने स्वर अहिले आठ वर्ष भन्दा अघि (संस्थाको स्थापनाकालमा) भन्दा चर्को हुन थालेको छ । त्यसो त यसपटक ३० लाख गैर आवासीय नेपालीहरुको प्रतिनिधीत्व केही सय ‘खर्च गर्न सक्ने एलिट’हरुले कसरी पाए भन्ने प्रश्न पनि उठेको छ । ‘दोहोरो नागरिकता’, ‘एकपल्टको नेपाली सँधैको नेपाली’ जस्तोसुकै प्यारो नारा ल्याए/लगाएपनि त्यस नाराभित्र नेपाललाई दिन होइन नेपालसँग लिन खोजेको भान धेरैलाई पर्न गएकै हो ।
गैरआवासीय नेपालीहरुको सम्मेलनमा उद्घाटन गर्न जाने नेपालका सरकार प्रमुखले कलामले जस्तै भन्न सक्नुपर्दछ- तपाईहरुले उन्नति प्रगति गर्नु भएको छ । तपाईसँगै नेपालीको नाम पनि जोडिएको छ । हामीलाई त्यसमा खुशी लागेको छ । धन्यवाद ! तर तपाईहरुले कमाएको ज्ञान, शिप, पुँजी नेपाललाई पनि केहि दिन आउनु भएको भए ‘स्वच्छ मनले दिन आऊ । माग्नेहरु त नेपालमा नै प्रशस्त छन् ।’
मेरो साथीले भनेको एन आर एन त सात सय जनाको बिस्व भर हुण्डी गर्नेको हुल हो जस्तो छ . सभा गृह मा गरे हुने कार्यक्रम किन सोल्टीमा भयो भनेर मलाई सोध्यो . मा त जिल्ल .
उत्तमजीको लेख सहित सबै पाठकहरुका कमेन्ट पढे| घतलाग्दा छन्| सबैको विचार एउटा हुनपर्छ भन्ने छैन तर निष्कर्षमा के भने हामी नेपाली सबैले नेपालमा केही गरौ भन्ने चिताउछौ| जे भए पनि मलाई चाहि उत्तमजीको लेखको बिषय र लेखन शैली मनपर्छ| समय पाउनसाथ यस्ता सम सामयिक विषयमा लेख्दै लेख्दै रहनुहोला| धन्यवाद|
अमरीका र अन्य ठाउँ प्रवासमा थरि थरिका पार्टीहरुको जमात खोलेर यो नेता र त्यो नेता अनि त्यो पार्टी र यो पार्टी, वा फलना गुट ढिस्का गुटलाई समर्थन गरेर नेपालको धमिलिएको राजनीति अझ धमिलो पार्न खोजेको जस्तो मात्र लाग्यो|
लौ एन आर एनहरुहो ….
छाडीदेउ त्यो दोहरो नागरिकताको मांग| यो जायज छैन| चिची पनि पापाको पनि लोभ गरेर भएन| देशलाई जनशक्ति चाहियो भनेर योजना आयोगबाट सिफारिश लिएर सुबिधा लिएर र फायदा उठाएर विदेश पढ्न जाने अनि एन आर एन हुन् र अहिले आएर चाहियो दोहरो नागरिकता?
सरकारी जागिरको फायदा उठाएर बाहिर जाने वा यु. एन. को संस्थामा जागिर खान जाने र बाहिर बस्ने र ऐले आएर किन चाहियो दोहरो नागरिकता?
नेपाली मुलका लाई अनि पहिले नेपाली राहदानी भएकालाई नेपालमा आवत जावत गर्न र बस्न भिसा संधैलाई दिए पुगीहाल्यो| त्यो भन्दा ठुलो अहिलेको हालतमा देशले के दिन सक्छ?
बरु सक्छौ भने तलका काम गरेर देखाउ:
१. राजधानीमा सुग्घर सुन्दर यात्रु बस सेवा परिचालन गर| बस किन्न लगानीले मात्र पुग्दैन| सही व्यवस्थापन कस्तो हुन् पर्ने त्यो नमुना बनाएर देखाउ| पछी अरु शहरले पनि त्यही अपनाउन सकुन|
२. एउटा trade school खोलेर देखाऊ| यसको पनि सही संचालन नमुना रुपमा
प्रस्तुत गरेर देखाऊ|
३. खानेपानी र स्वास्थ्य क्लिनिक जस्ता परियोजना संचालन गरेर देखाऊ|
तब सपोर्ट गर्न परे गरम्ला एन आर एन लाई|
हाम्रो देशलाई लगानी र धनराशिको कम छैन जस्तो लाग्छ| के कमी छ भने उचित व्यवस्थापनको|
नेपाल बिकशित, शान्त र भ्रस्टाचार मुक्त भएको भए आफ्नो परिवार को पेट पाल्न किन बिदेसिनो पर्थियो त? Time मा पढाई हुने जाच हुने, क्लास वा campus प्रमुख को कार्यालय ताला बन्दि नहुने र चाकडी नगरी काम पाउने भयको भए किन विदेश जानु पर्थियो त? हरेक दिन किन हजारौ नेपालइहरु बिधेश को लागि उड्छ त? बाध्यता ले विदेश मा बसेर पनि नेपाललाई माया गर्नु र नेपालीपन मा जोडिन खोज्नु मा केहि नर्मारो देख्दिन म?
दोहोरो नागरिक्त NRN लाई मात्र कि अन्य लाई पनि हो? अनि नेपालको जनसंख्या कसरि छुट्याउने हो? नेपालमा गैरकानुनी काम गरेर सम्बन्धित देश फर्केमा त्यस्ता व्यक्तिलाई कसले कारबाही गर्छा? किनकि उ त तेही देशको नागरिक हो ?
छोटकरी भनेहोभने NRN भनेको पैसा हुने ठुलो थला को जमात हो / म पनि middle east मा १३ बर्ष काम गरिसकेको हो र NRN लाई नजिकबाट हेर्दै आएको छु,.उनीहरुले middle east को तातो घाममा काम गर्ने सोझासाज्झा नेपालीहरुको प्रतिनिधितो गरेको पायिन्दैना, कतिलाई त NRN कुन चारको नाम भने सम पनि थाहाछैन / NRN को सही पहिचान दिन पहिला टलो बर्गका बेदिसियेका नेपालीहरुको हितमा काम गर्न सक्नु पर्छ / तारे होटेल मा सम्मेलन मात्र गरेर केहिहुने वाला छैन..
NRN भनेको यि९ भगौडे हरु को जमात हो आफ्नो स्वार्थको लागि देश छाडी हिडेका भगौडे हरु लाई किन दोहोरो नागरिकता /यो अति नै सम्बेदनशील चिज हो यो सहज पायिने बस्तु होयिना/ जब स्वार्थ को लागि एकपटक आफ्नो जन्मोथालो को ल्नागरिकता त्याग गरि उ बिदेशी हुन्छा भने उ सदाको लागि बिदेशी नेपाली हुन्छ/अब यी भगौडेहरुको लागि सजिलो बनाउन को लागि नागरिकता होयिना permanent resident को बिल्ला लगाई दिए पुग्छ /
अवसर को खोजि मा विदेश गइ दश नंग्रा खियाई देश मा पैसा पठाउने लाइ भगौडा भन्ने हो भने, तपाई को पर्नु भयो नि? तपाई नागरिकता त्याग नगरी कालापहाड जानु भाको जस्तो लाग्यो.विदेश जानु आफै मा नराम्रो होइन, उदाहरण को लागि हाम्रो छिमेकी मुलुक चीन र भारत अहिले का उदयीमान आर्थिक क्रान्ति गरि उभो लागेका देश हुन्, अहिले संसार को हरेक कुना मा ति दुइ देश का नागरिक छन् जताततै, मदर टेरेसा को नाम पक्कै सुन्नु भाको होला उनिलाइ भारत मा बसेको र सेवा गरेको सबैले जानेको छ तर अल्बानिया को नाम कसैले पनि बिर्सदैना,कि उनलाई पनि भगौडा अल्बानियानी भन्ने? प्रबल गुरुङ अमेरिका को प्रख्यात फेसन डिजाइनर, मंगल ग्रह मा पानी छ भनि प्रमाणित गर्ने लुजेंद्र ओझा को हामि ले नेपाली हरु भनि किन गर्ब गर्ने.?? भगौडा नेपाली भने भैगो नि. हावादारी , सतही कुरा गर्नु भन्दा पहिले राम्ररि सोच्नुस, कमेन्ट को लागि मात्र कमेन्ट नदिनुस्, पाठक को समय खर्च समालोचक को दिमागी बोझ.
While I agree with the issues raised by Uttamji in principle, I have strong objection with the title itself “गैरआवासीय नेपालीले सँधै माग्ने कि अब दिने”. My question is why? I do not think it is appropriate to speak of “Magne or Dine” or in that matter “गैरआवासीय”. The moment we speak in this way then the “Aatmiyata” of being Nepalese starts undermined in this way or the other. The real issue is whether people of Nepalese origin should be given dual citizenship or not? The good analysis should be made on what are the pluses and minuses and come to a conclusion. The issue of whether people of Nepalese origin would invest or not could be one of the factor in this analysis. Why people are going out and settle there are numerous reasons. Considering them as “Nepal not loving people ” just becuse they have left their country and taken another nationality in a broader sense is wrong. The way I see it is that (1) This way or that way people who have link with Nepal or Nepalese identity benefits to both Nepal and as much as for them no doubt about it, which is core and let us appreciate this fact; (2) There is nothing wrong in making investment conducive environment in Nepal even more so for people of Nepalese origion and therefore let us go for it. Thank you.
मेरो बुझाई पर्थम कुरा रास्तियेता यो कुरा मानब ले अनुभब गर्ने कुरा हो भने मलाई लाग्दछ तेसो हुदा परदेश मा बस्ने नेपाली ले नेपालीपना अनुबब गर्चोउ कि गर्दैनौ यू पर्थम कुरा हो मलाई लाग्दछ दुनिया को कुना कुना मा बस्ने जो कोहि नेपाली ले सगरमाथा को कुरा हुदा होस् या अरु कुनै गौरब्सली नेपाली कुरा को संदर्व हरु होस् तिनलाई गौरब लाग्दछ तेसो हुनु भनेको तेयो बेक्ती मा नेपाली रस्तियेता को रगत बग्नु नै हो. एदी यो अथार्त हो , बस्ताब मा यो अथर्थ लै राज्य ले सम्रक्चन नगर्नु सबोधन नगर्नु पर्वास मा बस्ने नेपाली माथि को घोर अन्नाये हो. थप कुरा लेखक मित्र लगायेअत अन्यी केहि बुर्जुक भनौदा बादरे परविर्ति कa सज्जन हरु लै आपति चाही किन दोहोरो नागरिकता को कुरा मा? रगत मा पर्बहित रस्तियेता को कानुनी अधिकार पो खोज्जा हो त गैर अबसियी नेपाली हरु ले जुन जयेज छ. लेखक को असई अति बादरे छ. आफु त घर नबनाउने नबनाउने , वैहल्यो गर्छु वन्ने हरु लै पनि कम सुर गर्न नपाउदै उसको घर बनाउन नदिने>? लाग्दछ नेपाली समकालीन राजनैतिक नेता हरु कै जस्तो भुत स्वर छ इनको खोपडी मा पनि. यू खोपडी फुट्नु पर्दछ एदी तेयू बादरे भुत निस्किन्दैना भने , किन कि एस्तो बादरे पर्बिती ले नेपाली अर्थ्र्तंत्र लाई ठेवो पुराउने कम गर्न खोज्ने गैर अबसिये नेपाली को लगानी मात्रै बन्द गर्दैन, बाकी रहेको नेपाली रस्तिये भाबना लाई पनि पर्भाबित गरौचा जो कुनै पनि राज्य को लागि हानिकारक नै हुन्छ.
नचाहिने कुराको बर्णन अनि NRN भन्ने कुरो झन् त्यस्तै| नभए सुजाता जोष्ट कसरि उपप्रधानमन्त्री भइ? दुनिया बसेर नेपाल फर्केर आउदा नि उसको रवाफ छ| खास कुरो नेपाली प्रबृत्ति हो, तपाईको आफ्नो नातेदार, चिनेजाने का मान्छेहरु छन् भने सबै काम फुत्त हुन्छ नभए टिकी ट्यास ट्यास|
यी एन आर एन क पधाधिकारी हरु जुन सुकै देशमा हुन्, माखो मार्दैनन l बिदेशमा बस्ने कति नेपालीहरुको दुख पिडा, यिनीहरुले कहिले बुज्ने कोसिस गरेका छन् ? यिनिहरु सबै राजनीतिक गर्नको लागि, भोली नेपालमा गयर मन्त्रि खाने दाउ हो l भोलि मन्त्रि भयपछी फेरी नेपाली जनता को रगत पसिनाको मूल्य खाने अघयाको किर्ना त हुन् नि यिनिहरु ? त्यसैले यिनिहरु बाट केहि आशा नगरौ,देशमा शान्ति संबिधान को लागि नेताहरुको गर्धन पक्रने कम हामी नेपाली जनताले गरौ तेसैमा हामी नेपाली हरुको कल्याण छ l
लेख पढे केहि सहि केहि अलि बढी लेखेको जस्तो लाग्यो, पाठक हरु को कमेन्ट पढे झन् दोधार मा परे, केहि तर्क दिन मन लाग्यो बितर्क को डर लाग्यो, हामि नेपाली हरु सत्य कुरा को सहमत भन्दा पनि बाङ्गो गरि बुझ्ने र बितर्क दिन सिपालु भएछौ झैँ लाग्यो . सहि कुरा मा सहमति नजनाउनु कसैले राम्रो गर्न खोज्यो भने असफल तुल्यैदिने नै खुट्टा तान्ने बानि हो.लेखक को सामुहिक लगानी को बिषयमा गरेको चन्द्रिका जी को बहस बाहेक लामा जी र देश प्रति सकारात्मक सोच राख्ने र बास्तबिक नेपाली समाज को चित्रण गर्ने हरुको कमेन्ट राम्रो लाग्यो.
जहा सम्म लेखक उत्तमजी ले लेख्नु भाको छ काठमाडौँ लाइ छि छि गर्छन रे विदेश मा बस्ने नेपाली हरु, काठमाडौँ मा थुप्रिएको फोहोर को डुंगुर , साघुरो गल्लि, ट्राफिक जाम, धुलो लाइ के नेपाली भन्दै मा, आफ्नो देश को भन्दै मा नराम्रो लाइ पनि राम्रो भन्ने त? कि तपाई ति कुरा को विदेश मा खुब बढ्याई गर्नु हुन्छ र? काठमाडौँ मा रहेको बिश्व सम्पदा हरु , देश को सुन्दरता को त विदेश मा पनि हामीले चर्चा गरेकै छौ नि, विदेश मा बस्नु काम गर्नु आफै मा नराम्रो होइन, अमेरिका का मान्छे भारत काम गए, अमेरिका मा तेस्तो के नपुगेको थियो र तिनीहरु लाइ? अवसर को खोजि मा यो सानो संसार जहा रहे, गए पनि देश मुटु मै हुन्छा नि.हरेक नेपाली लाइ कहिले फर्केर देश जाउला झैँ लागिरहन्छ, हरेक रात देख्ने सपना तेही देश को हुने गर्दछ. जहा सम्म उत्तम बाबु अमेरिका बस्नु हुन्छ तपाई आफुले देश को बारेमा आउने नराम्रो सोचाइ भोगाई र गराई नै अरु को भनि आफु चोखो पल्टिनु भएको छ, बुझ्ने ले बुझिसके येहा, फेरी पनि केहि कुरा भने मनन योग्य छ जस्तो नेपाल लाइ सिंगापुर बनाउने गफाडी हरु को कमि छैन सहि हो यो कुरा, येही कुरा उत्तम जी, नेपाल मा कानुन छ पालना छैन, विदेश मा दुख गरि कमाको पैसा लगानी गर्यो तेही गफाडी हुलले खतरा मा परिदिन्छा, कानुन को सहारा माग्यो कार्यन्बयेंछैन ,पैसा खुवायो सबै काम बन्छ खुवायेना रित्तो हात,अर्को कुरा विदेश मा कमाको डिग्री , पैसा नेपाल मा ठाउ लगाउन गारो छ भने, बाकस मा प्रमाणपत्र सजाउन नेपाल फर्कन कोहि चाहदैन, उद्योग खोल्यो कामदार को चाहिने नचाहिने माग जुन कानुन सम्मत हुदैन पुरा गर्न नसके लाखौ करोडौ को लगानी मा ताल्छा लगाउनु पर्ने हुन्छा. हो नि है ?कि माथि नै पहुच हुनु पर्यो, सांसद को चिना परचि, नेता को आफन्त हुनु पर्यो.सबै मा तेसो अहोभाग्ये कहा?
देश मा कानुन को पालना भए, अवसर को सृजना भए वा सृजना गर्दा को सुरक्छया भए हरेक नेपाली, चरा साझ गुड फर्के जसै फर्कने चाहना राख्छन, आफ्नो देश मै नंग्रा खियाउन चाहन्छन, यो विदेश मा अरुको गुलाम बन्नु भन्दा देश को नोकर बन्न चाहन्छन. महिना देखि फ्रीज मा जमेको खान भन्दा बिहान बेलुका ताजा सन्तोषको दाल भात खान चाहन्छन ,चाहन्छौ.जय नेपाल.
मेरो हेराइ मा नागरिकता भनेको एउटा कागजको टुक्रा हो| राज्य ले दोहोरो नागरिकता दिए पनि नदिए पनि बिदेशी नागरिकता हासिल गर्ने सम्पूर्ण नेपालीहरु सर्ब प्रथम नेपाली नै हुन्| यो ध्रुब सत्य हो| यसलाई राजनीतिक मात्र होइन भावनात्मक रुपमा पनि हामीले हेर्न सक्नु पर्छ, हेर्नु पर्छ| विदेशको नागरिक भनेर कागजको टुक्रा लिए पछी त्यो व्यक्ति नेपाली नै हुँदैन भन्छ भने, त्यसको मा घोर बिरोध गर्छु|
एन आर एनको माग,
“नेपाली मुलका विदेशी नागरिक” (नेपाली नागरिकता त्यागेका वा विदेशमा जन्मेका) हरुलाई पनी नेपाली नागरिकता की?
वा जो वंशजको नाताले नेपाली नागरिक हुन् र नेपाली नागरिकता वाहक हुन्, उनिहरु विदेशी नागरिकता पनी लिएमा उसको नेपाली नागरिकता कायमै रहोस! नेपाली नागरिकता नखोसियोस भन्ने?
पहिला यसको निर्क्योल हुन पर्छ कि???
NRN हरुको गफ चाँही धेरै सुनियो अब केही नगरे म जस्ता म्यादी NRN लगायत कुनै पनि नेपालीहरुले तपाईंहरुको कुरा पत्याउन गाह्रो पर्ने दिन आउन अब धेरै कुर्नु नपर्ला जस्तो छ । त्यो अविश्वासको खाडल खनिनु र गहिरिनु अघि केही गरेर देखाए ठिकै छ नत्र चांडै तपाईंहरुले कहिले पुर्न नसक्ने गरी त्यो खाडलको आयतन बढ्ने छ र त्यस पछि पश्चताप गरेर हुनेवाला केही छैन ।
यदी कोही NRN हरुले यो लेख र यसमा भएको प्रतिकृया, आग्रह, सुझाव आदि पढ्नु र मनन गर्नु हुन्छ भने एउटै मात्र काम गरेर देखाउन मेरो अनुरोध छ । त्यो के भने; ३० लाख जती नेपाली बाहिरिएको हाम्रो देशमा एउटा मात्र त्यो पनि थोत्रो बोइङ्ग छ, जुन कुन दिन थन्किन्छ भन्न सकिदैन । यसले तपाईंहरुलाई लाज लागे पनि नलागे पनि म र म जस्ता दोहोरो नागरिकता नचाहने र नेपाललाई एक मात्र आफ्नो घर ठान्ने नेपालीहरुलाई हिनताबोध र लाज लागि रहन्छ । छिमेकी देश भारत लगायत अरब मुलुक र अन्यत्रबाट २० औं कम्पनीहरुले यही अवसरलाई छोपेर नेपालमा हावाइ सेवा संचालन गरेका छन र पक्कै पनि तिनिहरु फाईदा मै छन । तपाईं स्थाई NRN हरुकै मुखबाट सुनिएको गफ के हो भने तपाहरुसँग प्रशस्त पैसा छ र त्यो पनि १-२ हैन १०-१५ वटा नै बोइङ्ग किन्न र नेपाली आकाश हुँदै उडाउने क्षमता र इच्छा छ तपाईंहरुको । भयो परेन त्यती धेरै गर्नु । बस अब तपाईंहरुले ४ वटा जती नेपाली ध्वजाबाहक जहाज चलाई दिनुस् नेपाली आकाशमा ताकी हामी गरिखाने नेपालीले यो अरब-इजरायल-मलेसियामा पसिना बगाउन आउँदा जाँदा आफ्नो ध्वजाबाहक जहाज चढेर लघुताभासले खुम्चिएको यो छाती नेपाली भनेर फुलाउन पाउँ । त्यसको मुनाफा तपाईंहरुकै खल्तिमा जाओस् र तपाईंलाई करोडपतीबाट अरबपती बनाओस्, अर्को नेपाली धनी भएकोमा त्यसमा पनि हामी खुशी नै हुनेछौ ।
NRN are real homeless in Nepal and slave in abroad. No matter of MONEY if they don’t have their wright identity.Any Money-polluted-mind Nepali can exchange his identity but a patroitic NEVER.
नेपालमा लगानी पनि गर्नु पर्यो…..सरकारसंग खाली दोहोरो नागरिकताको बिषयमा रोई कराई मात्र गर्नु भएन…….NRN भन्दै नेपालमा राजनीति मात्र गर्नु भएन….राजनीति गर्नै मन भए एउटा पार्टी को झन्डा बोके भैहाल्यो नि….
हैन साथि हरु ले धेरै लेख्नु भा छ, ल एकछिन मानौ दोहोरो नागरिकता दिने ,एदी अमेरिकन हरियो पत्र (Green card) पाएकाहरु लाइ अमेरिका ले एउटा देश को मात्रै नागरिकता राख्ने भन्ने नीति ल्याउने हो भने ति हरियो पत्र धारी हरु ले कुन नागरिकता राख्लान कुन फाल्लान ?
शायद उत्तर सबैको मन मा आयो होला है ?
बिदेसी र्ऐथाने नेपालीहरुको झुण्ड हो यो एन आर एन ! मान्छेहरु जब सम्म आफु रेथाने हुन्नन तब सम्म (उतम जि जस्ता)हरुले यस्ता लेख पढ्न र् लेख्न मन पराउछन जब जब रेथाने को मेसो मिल्छ अनी कुरो पनि बद्लिदै जान्छ , यो एन आर एन को प्रकियै यस्तै छ।
किन चाहियो दोहोरो नागरिकता ? नेपाल गयौ भने कसैले त बिदेसी भनेर घोक्र्याउन्नन क्यार! बरु रेथाने चाँही कुनै दिन लखेटिनु चै पर्ला कि?
अनी मैले नबुझेको दोहोरो नागरिकता दिदा चै के बिग्रने रहेछ? ए भिसा सुल्क? त्यो त कुनै बहाना ले लिये हुन्छ नि!
बिदेसमा तन राखेर मन दिने नेपालीले सक्छौ केही देउ नसके नबिगारी देउ बास पुग्छ हाल लाई ! देस त बरु केही पनि नगरने र् बिगारनेले मात्र उभो लाग्न देका छैनन।
म आफु नि नेपाल बाहिर अध्यन गर्दैछु … केहि समय बाहिर बसेर ज्ञान अनुभव सिप लेर नेपाल फर्कने योजना छ…. नेपाल मा फर्केर केहि गर्ने सोच छ ….तर दोहोरो नागरिकताको चै मा नि बिरोध गर्छु…… एउटा बिदेशी ले गएर नेपाल मा लगानी गर्न सक्छ भने NRN लै चै के को समस्या …के ले चै छेकेको छ …???? दोहोरो नागरिकता नै किन???? ….यो चै मैले बुझ्न नसकेको कुरा हो … सहि उदेस्य ले देशका लागि केहि गर्ने मन हुदा म समस्या देख्दिन …..NRN REAL STATE BUSINESS मा लगानी गर्न उत्सुक हुनु तर जलबिधुत तथा देशका लागि अवास्येक उद्योग मा चासो नराख्नु ले उनीहरु को उधेस्य पैसा कमाउनु के त MONEY LAUNDERING नै मुख्य हो भन्ने देखिन्छ
Most of the NRN people are opportunist, selfish and hypocritical. They are fluid in their morality, and also greedy to be highlighted publicly. They move around the political elite. They have no sympathetic hearts. Please do not expect anything substantial from them.
सपई थोक परिस्थिति बाट हुन्छ. नेपाल नै राम्रो विकास भाको भे को बिदेस्न्थ्यो र ?
अब बदमासीको पनि हद हुन्छ . आफ्नो साथी भन्दैमा पशुपति चौधरीको उदाहरण दिने, तर चौधरीजी सांसद को भाइ भएको कुरो नभन्ने? आफुलाई मन परे कलाम ले जे बोलेको पनि “ल हेर वहाकती महान ” भनेर उदाहरण दिने, मन नपरे देशमा लगानी गर्ने, गाउमा बढेर विदेशमा गएर प्रगति गरेका साधारण नेपालीका छोराछोरी (उपेन्द्र महतो , जीवा लामिछाने आदि) लाइ गालि गरिदिने. यिनीहरु पनि साधारण नेपालीका छोराहरु हुन्, बिदेशमा दुख गरेर कमाएको लगानी नेपाल मा लगानी गरेका छन्, धेरै लाइ रोजगारी दिएका छन्, दुनिया चन्दा पुरस्कार दिएका छन्, नेपाल मा भएका रैथाने दुइचार जना धनि हरुको लहैलहैमा लागेर यिनीहरुलाई गालि नगरौ मित्र. अनि आफ्नो अनुहार पनि एइना मा हेरौ मित्र.
विदेशिएका नेपालीहरुका सन्तानलाई नै नेपालीत्व बोध गराउन भए पनि दोहोरो नागरिकता दिइनु पर्ने हो | अनागरिक भएर कसले पो देशमा केही गर्न मन गर्ला र ? आखिर विदेशमा दोस्रो दर्जाको नागरिक भएर बस्नु भन्दा नेपालसँगको सम्वन्ध नटुटे जो कोही आफु अनुकुल समयमा नेपाल फर्कन सक्छ | तेसो त के नेपाल ‘सिंगापुर’ या ‘स्विजरलैंड’ बनाउने शर्तमा जनताको विश्वासमा लात हान्नेहरुले देश चुसेका पनि छन अझै चुस्ने योजना हरु पनि बुन्दै छन हाम्रो निरिहताको लाभ लिएर | त्यसमा पनि अझ हामी धेरै थोरै कथित ‘राम्रा’हरुको अन्धो भक्ति गाउने, विकासका पूर्वाधारलाई बम र बारुधले उडाउँदै दिपावली मनाउनेको र आफु भारतमा लुक्दै नेपालीहरुको काटमार ‘पर्व’ रच्नेहरुको बनावटी ‘राष्ट्रियता’को भावनामा बहने हामी नेपालीलाई के सही र के गलत भन्ने कुरा छुट्याउन नसक्दा जो सुकैले नि नझुक्याउला भन्न चाहिं सकिन्न ? तर कुनै कुरालाई गहिरिएर त्यसले वर्तमानमा भन्दा पनि भबिष्यमा पार्न सक्ने प्रभाव, फाइदा र बेफाइदालाई अध्ययन अनुसन्धान नगरी लेखिने यस्ता सतही लेखले पनि हामीलाई बढी नकारात्मक त बनाइरहेको छैन ? नत्र सिप, सभ्यता, शिक्षा र संस्कार सिकेका ‘गैर’ भनिने नेपालीहरुलाई लगानी गर्ने शर्तमा मात्र देश फर्क भन्नु को अर्थ के हो ?
NRN ले मात्रै किन, पुरै नेपाल ले माग्ने गर्छ तर दिने गर्दैन | तपाईं पनि माग्ने त अमेरिका पसेको होला नि? ऐले पैसा निकै कमाएर माग्ने कि दिने भन्न थालेको होला | नेपालीले नागरिकता मागेको होइन, बिदेशमा बस्ने हरेक नेपाली सित नेपाली नागरिकता छ, एन आर एन ले त आफ्नो नेपाली नागरिकतामा खेलवाड नहोस पो भनेको त | खबरदार, हाम्रो नागरिकता खारेज गरुन खोज्ने दलालहरुको नकारात्मक लेख बाट निराश नहुनु होला |
उत्तमजीको कुरा खरो छ, तर दह्रो छ /
जसले जति सुकै देशप्रेमको भावनामा ओतप्रोत भएर दोहोरो नागरिकता पाउनु पर्ने बहस गरेपनि गुह्य चाहना भनेको नेपालमा रहेबचेको सम्पतिको प्रत्याभूति नै हो / मेरै कयौ साथीहरूले अमेरिकाको नागरिकता लिएपछि नेपालको सम्पतिको पिर पोखेको सुनेको छु /
हो, म बिदेशमा छु तर पनि कटु यथार्थ भनेको के हो भने, अमेरिकामा बस्ने नेपालीहरू (अध्ययन गर्न, केहि समय घुम्न र निश्चित समय काम गर्न आएका बाहेक) देशमा केहि गर्न नसकेर/अझ भनौ टिक्न नसकेर/ नितान्त व्यक्तिगत स्वार्थपूर्ण सपना पुरा गर्नको लागि आएका छन्, तिनीहरू देश फर्कने सम्भावना अत्ति नै न्यून छ / आफैलाई बारबार धिक्कार्दै लाजै पचाएर यतै बसिराखेको छु तर म फर्कन्छु, प्रतिबद्ध छु !
I am also living out of Nepal since long time. I have Nepali Passport and citizenship card.
I don’t like to be called NRN…….I am pure Nepali……
In airport and embassies, all treat me as a Nepali……
So I think few NRNs making us confusion by mixing with us…..
I believe NRN are those people who changed their citizenship…..not like us, I am free to open or buy properties in Nepal as Nepalese……
So I am 100% pure Nepali and not NRN……
यो जीवनमा कसलाई के दिने भन्ने इच्छाको कुरा हो। आ-आफ्नो सन्तुष्टिको कुरा हो ।देशहरु मानिसले बनाएका सीमारेखा न हुन् । म पनि गैरआवासीय नेपाली हुँ । मैले नेपालबाट खासै केहि मागेको छैन । दुवै देश (नेपाल र अमेरिका) को नागरिक बन्न पाउँदा अझै सहज, आनन्ददायी हुन्थ्यो तर के गर्ने नेपालमा खुट्टा तान्नेहरु धेरै भएको कारणले गर्दा यो सम्भव हुन सकेको छैन । यसले खासै फरक पारेको चाहिँ छैन । म र नेपाल आमाबीचको माया हामी दुई बीचको कुरा हो, नियम कानुनले यो मायामा कदापि असर पार्दैन । नेपालबाट मलाई आशा भन्दापनि देश बनोस्, लोकतन्त्र बलियो होस्, मानवअधिकारको सम्मान होस् भन्ने छ ।
के लगानी गर्न सक्छन भनेको यी एन आर एन हरुले ??
एकदिन काम गरेन भने खान गारो हुन्छ ………बर्गेर खाने कि लगानी गर्ने ??
बर्गेर नखाई जोगाएको पैसा ले लगानी गर्न पुग्छ भने यी एन आर एन हरु लाई कर्णाली मा बाटो लग्न दिम na ta………. न भए काठमाडौँ मा मेट्रो चलाउन दिम न
thulo thaoo मा basda thulai sochai हुन्छ ra aoocha pani tara aafnu dharataliye yethartha birsanu hunna.
rato tika lagaoona tayar chu……….
तपाइले नेपाल लाई दिने ?
ल बधाई छ तपाइलाई…………
लामो कुरा केहि हैन , नेपालको ग्रीन कार्ड चाहियो भने USA / Canada मा जस्तै US $ ५ लाख लगानी गर्ने र कम्तिमा १० जना नेपाली लै रोजगारी दिने अनि बस नेपालको ग्रीन कार्ड लिने बस्ने हो, बस्ने भय लगानी ल्या बेक्तिगत हिसाबले , कौडी न सौदी उकालो तिर दौडी …….
“मलाई लाग्दैन, राष्ट्रपति रामवरण पद समाप्ति भएको भोलिपल्ट आफ्नो पुर्व पेशामा अर्थात डाक्टरी गर्लान् वा कुनै विश्वविद्यालयमा पढाउलान् ”
यो तपाइको सरासर नकारात्मक सोचाई हो | रामबरणले कस्तो जीवन बिताउलन त्यो भोलि को दिनमा देखिने छ , तर तपाइले अलिकति स्वछा छविको मान्छे प्रति मंगढ़ानते बिचार पोखेको राम्रो लागेन|
उत्तम जी,
तपाइको लेख र आसय संग मा सहमाहत हुदाहुदै पनि यो वाक्यमा गयर मा रोक्किया ” नत्र गैरआवासीय नेपालीहरुको लागि जतिसुकै दोहोरो तेहोरो नागरिकता दिए पनि यिनका नेतृत्व गर्छु भन्नेले भन्दैमा अवसरको खोजीमा मुग्लान पसेको समुह नेपाल फर्कँदैन ।”
१. के दोहोरो नागरिकता को सवाल नेपालको फाइदा वा भेफैदा संग मात्र जोडियको प्रस्ना हो र ? के आत्मीय सम्बन्ध आर्थिक नाफा घाटा संग मात्र हिसाब किताब गर्ने हो ? नेपालमा ठुला योगदान दिन नसक्ने (सबैले देख्ने) सामान्य NRN हरुको लागि नेपाल संग लिने वा दिने सर्तमा मात्र नाता गास्न दिने तपाइको माग हो ?
२. के नेपालको बिकास गर्न नेपाल फर्कनु मात्रै पहिलो सर्त हो र ?
३ के तपाइलाई लाग्दैन कि हामि हरु आफु ले पौने भन्दा पनि आफु बाट अरुले पाउने फाइदा प्रति बढी रिस गर्छु ? नत्र NRN को बिरोद गर्नु मा के तुक छ र ?
अरुबाट सम्मfन खोज्ने हो भने आफुले पहिला सम्मान दिनसक्नु पर्छ देशलाई के के दिनसक्नुहुन्छ वा आफुले गर्नसकिन्छ सहयोग गर्नुस देशले दिनुपर्ने सेवा सुबिधा र सम्मान अशिमित पाउनु हुनेछ / पहिले देशको सेवा गर्नुस नेताको सेवा नगर्नुस / अवसर देशसग छ, नेतासग हैन / देशमा केहि गर्न चाहनुहुन्छ भने सबै जनता तपाईहरुकै साथमा हुनेछ / आउनुहोस संगै मिलेर समरीद्ध नेपाल बनाउन पहल गरउ / तपैहरुलाई साथ दिन हामी तयार छौं /
त्यो खुला बिस्व bidhyala खोल्ने भनेर अनेक नाटक गरिरहेका छन् यी NRN हरु, तर नेपाल गोवार्न्मेंट संगै कम्प्युटर माग्छन अफिस को लागि, के गर्छन येस्ता हरु ले
निलायम शर्मा जी, त्यो open university भन्ने कन्सेप्ट एक दुइ जना मान्छे हरुले बिदेशी र नेपाली दुवै सरकारहरु संग grant लिएर आफ्नो पेटलाइ दरो पर्ने काम गर्ने उपाए भन्दा केहि अरु हो जस्तो लाग्दैन मलाइ पनि …
हाहा! open university फेरी अर्को किन चाहियो होइन! के कमि छ र तेस्को! कसैलाई डाक्टरी को सर्टिफिकेट चाहियोस वा मास्टर्स को चाहेमा घारमै ल्यैदिहाल्छाक्यारे! अझै gaaun saaun लायर क्षनाभारमै डाक्टर बनाइदिन्छ! अलिक नामचलेका र पद वा राजनीतिमा छन् भनेत सित्तिकमै हुन्छ अरुलाई चाहि धेरै वा थोरै पैसा लाग्छ!
उक्यात हाम्रो डाक्टर ओली, त्यो त अझै ओपन भन्दा पनि फ्री युनिभर्सिटी बात फोकटको डाक्टरी हो! डाक्टरी चाहि उखान टुक्का र chhudra बोलीमा!
कसैलाई चाहियामा सम्पर्क गर्दा हुन्छ!
डाक्टर गोपाल पौडेल,
अन्तरास्ट्रिय फ्री एंड ओपन युनिभर्सिटी
नेपाल सम्पर्क व्यक्ति!
डाक्टर के पी ओली!
मित्रहरु, कि sachhikai अवासिए हुनुस कि solid गैरवासिये!
दुइटा खुट्टा दुइटा डुंगा मा राखेर जलयात्रा गरे के होला?
——————————
उही लखेटिएका मित्र
आब Australia को NRN हरु लै हेरौ न? के यिनी हरु संग पैसा छ? काम फुस्क्यो भने भोलि खान हुदैन , लगानी गार्चौ भन्दै किन हिडेको होला , ये बाबा !मलाई त आचम्मा लाग्छा भन्या
शेष घले पनि अष्ट्रेलिया कै हैनन् र?
दोहोरो नागरिकता दिने/लिने र संसारमा जहाँ जति सम्पति र कमायेपानी नेपाललाई पनि अनिबार्य बार्षिक टेक्स तिर्ने/लिने. मलाई त यस्तै हुनु पर्छ जस्तो लाग्छ (युएस र अरु धेरै देशमा जस्तै) . तर नेपाललाई पनि अर्को देसमा भयको कमाएको बार्षिक टेक्स अथवा सम्पतिकर तिर्ने बारेमा चर्चा त देखिन्न नि?
कुरा शेष घले को होइन, कुरा भर्खर भएको चुनाब जितेर NRN को लीदर हरु को हो. शेष घले आफै कहिले पनि चम्केका छैनन मा येसो गर्छु र उसो गर्छु भनेर. न मचिने पिंग को सय झट्का भनेको जस्तो taxi चलाएर जिन्दगी पाल्ने ,अनि नेपाल नै फेरी दिन्छु भनेर हल्ला गर्न हरु को
nothing wrong with driving a taxi by the way . आफ्नो काम खुरु खुरु गर , साथी भै लै गाफ लागाउ कसले के भनेको छ र, तर नेता बन्दै एस्तो र उस्तो भन्दै हिडेको देखेर रिस उठेको ho
उत्तम बाबु जी, आफै अमेरिकामा बस्ने ( गैह्र आवासीय ) नेपाली हो| उहाँको माओवादीले गाउँ गाउँबाट मान्छे ओसारेर काठमाडौंमा आन्दोलन गर्दाको “समाचार बुमर्यांग” भन्ने लेख पढे पछि मलाई उहाँका कुरामा खास बिस्वास लाग्दैन| कहिलेकाहीं यही माइसंसारमा निकै गम्भीर बिषयमा लेखहरु आउछन तर लेख्ने मान्छेले त्यस्तो गम्भीर बिषयमा लेख लेख्नुको नियत पाठकहरुले अपेक्षा गरे भन्दा बिल्कुल विपरित हुने गरेको मैले महशुस गरेको छु|
हा हा||| उत्तम बाबुजी को क्रेडीबिलीटि मेरो नजर मा पनि त्यहि दिन गिरेको थियो जुन दिन वहाले माओबादीको काठमान्डूमा १० लाख मान्छे जम्मा पारेर सारा सहरलाई नि शौचालय बनाउनेहरुको भजन गाउनु भएको थियो|
तेस्को मतलब तपाई लाई शेर बहादुर देउवा, के पी ओली, माकुने, सु ब था, पत्रकार धमला, राम चन्द्र पौडेल, मन पर्छा होला, अथवा मानव अधिकार बादी भएर अरब पति हुने मन पर्छ?
नगरकोट मा एउटा बिद्यालय बन्दै छ. त्यो कसले बनाउन लागेको हो बुझे राम्रो होलाकी?
यिनी हरु पनि नेता भन्दा केहि कम छैनन् …..नेपाली को इज्जेत बेच्ने हरुको सस्था NRN भनेको …..
उस्तै उस्तै मान्छे हरु कोइ आफुलाई म तँ भन्दा ठुलो देखाउन राम्रो काम गर्छन ,गरेर देखाउछान| माने काम मै बोल्छन उनीहरु | कोइ कोइ को आदत हुन्छ सबैलाई गालि गरिदिने तेस्को मतलब उ चाइ ठिक अरु बेठिक उसको सोचाइ हुन्छ र त्यहि इम्प्रेसन दिन चाहन्छ |
सशांक जी ले भन्नु भए जस्तै पोजिटिब थिंक राख्नु पर्यो सबैमाथि, अरुलाई न राम्रो भनेर दिखैरहदा चार औला चै आफै पट्टि फर्केको हुन्छ \
उत्तम जी को यो लेख बास्तबमै यथार्थताको बर्णन हो . मैले अघिल्लो २००९ को ग्लोबल सम्मेलनमा सहभागिता जनायको थिय . निकै तामझामका साथ प्रचार प्रसार भयको थियो . मुख्य समाचार पत्रहरुमा सबै तिर येही मात्र सबै तिर एन आर एन मात्र छायको थियो ताकी नेपाल को बिकासको मन्त्र येही मात्र हो . बास्तबमा एन आर एन ´काम कुरो एका तिर कुम्लो बोकी थिमी तिर` नेपाली उखानको चरितार्थ हो .
एसले के बताउछ , नेपलिहरुकोमंमa कति संकीर्णता ले भरिएको रहेछ तो देखाउछ . औता पत्रकारको लेखाइ यो स्तरको छ वने आरु घुस्स्या हरुको, र विदेश आउछु भनेर पैसा lost गर्नको के गति होल्ला.यो लेख ले मलाई कहिल्लै यो वेब मा नाउने मन बनायो.
समग्र मा हेर्दा सबै को कुरा पनि सुने लेख मत्तरी होइन मैले सबै को कमाण्ड पनि पढे तर म पनि टी ड़यांग को मुला न हुँ आखिर मैले पनि कुनै कम गरेको छैन देसको लागि किन भने एक नागिरिक देसमा जन्म लिए पछाडी देसको लागि तेस्को फ्रोमलिटी के बन्छ भने देशलाई के दिउँ . तर हामी के दियको छौ त नेपाल लाई भन्ने कुरा सबैले भालेछौ जस्तो लागो हामी केहि पनि न दियको ले माग्न पनि केहि हुँदैन किन भने हामी विदेश नेपाल म perpetuity खोज्नको लागि आयको हरु बुझ्नु परो
उत्तम जी,
समय सामयिक लेख को लागि धन्यबाद/
**नेपालीहरुको लागि जतिसुकै दोहोरो तेहोरो नागरिकता दिए पनि यिनका नेतृत्व गर्छु भन्नेले भन्दैमा अवसरको खोजीमा मुग्लान पसेको समुह नेपाल फर्कँदैन । एकाधको कुरा बेग्लै हो/**
– म त ढुक्क छु कि नेपालका नेता र ‘कर्मचारी’ तन्त्रले त्यो दोहोरो तेहोरो नागरिकता लागु हुन दिने छैन नै किनभने त्यस्ता धेरै तथ्य र कारणहरु छन् जसले उनीहरुलाई त्यस्तो कु कर्म बाट रोक्ने छन् /
मैले पनि – एन. आर.एन. लाई – नेपाल र नेपाली को मूल्य मान्यतालाई “अबमुल्यन गर्ने संस्थाको” रुपमा बुझेको छु/
यो, अप्रजातान्त्रिक ‘बिसुद्दा दलाल हरुको’ बर्चस्व भएको संस्था हो/ तर, के आबस्यक छ भने, राम्रो गर्न चाहने नेपाली लाई नेपाल सरकारले ‘नीति निर्माण’ गरि सम्पर्क मा लिनु पर्छा/
-एन. आर.एन. लगानी को नाउमा नेपाली लाइ लुट्ने हरुको संस्था हो/
-तलको तथ्य नै काफी छैन र ?
-बिकसित देश हरुमा रहेका नेपाली हरुको आम्दानि सालाखाला हप्ता मा रु. १ लाख सम्म हुन्छ/ यिनीहरु नै एन. आर. एन. कार्ड लाइ ५ वर्ष सम्म मान्यता पाउने कार्ड को लागि जम्मा -रु. ५० हजार तिर्न लाइ नेपाली संग ‘बार्गेनिंग गर्दैछन. रु.२५०० मा झार्न लाइ/
– जबकी नेपालमा ‘स्कूल मा जाने बालबालिकाहरु’ खोलामा खसेर मरेका छन् – पूल नभएर/- बिरामी हुँदा सितामल नापेर गत पर्सा मात्रै ३००-४०० नेपाली हरु मध्ये पश्चिम मा मरेको तथ्य हामि सबैलाई थाहा छ/
-यिनीहरुको चुनाब हुँदा पनि ‘बिसुद्दा’ गाउको फटाहाले छाने जस्तो छान्ने प्रक्रिया रहेछा.- हाल मात्रै ‘अस्ट्रेलिया’ को एन.आर. एन. मा चुनाब पछी बहेको ‘घिन लाग्दो’ प्रक्रिया बाट प्रस्ट हुन्छा/ उदाहरण : –
– गत हप्ता मात्रै Executive कमिटी को meeting नै नबसी ‘अध्यछ्य’ ले युबा कमिटिको अध्यछ्य’ छानिएको एक पत्रिका (Nepali Times) मा छपिएको छ/ जबकी – त्यो पत्रिका संचालन गर्ने व्यक्ति नै ‘एन. आर. एन. अस्ट्रेलिया को प्रबक्ता को रुपमा त्यस्तै ‘घिनलाग्दो’ पारामा’ छानिएको थियो/ जबकी त्यो ‘पत्रिका’ चलाउने ले ‘के’ बुझ्नु पर्थ्यो भने ‘ पत्रिका’ मा बधाई निकाल्नु भन्दा अगाडी ‘कमिटि’ को आधिकारिक ‘पत्र’ पाए पछी मात्रै ‘ निकाल्छु भन्न सक्नु पर्त्यो – यो बिसुद्दा ‘अप्रजातान्त्रिक’ , दलाली र अब्यबसायिक ता’ को चरम ‘घिन लाग्दो रुप हो/
-छल-कपट र खुरापाती मा रमाउने हरुको संस्था नै ‘एन. आर. एन. हो /
-नेपाल का बिशेषत – ‘कर्मचारी’ हरु जो नीति निर्माणमा पोख्त छन् ले राजनीतिज्ञ हरुलाई ‘असल’ र राष्ट्रिय हितको बारेमा सल्लाह दिने छन् र उत्ताउलो पारामा ‘एन.आर. एन.’ को “नेपाली बदनाम हुई ( मुन्नी बदनाम हुई) को तालमा” नाच्ने छैनन् र नेपाल र नेपाली लाई एन. आर.एन. हरु बाट ‘बलात्कृत’ हुन बाट जोगाउने छन्/
Interesting article! I am not so sure if I agree with you as much. In fact, I am more convinced by Luna’s comment.
I guess, I do not exactly know, what are the more burning demands from NRNs. The only demand that know is the dual citizenship. All the arguments government has for giving dual citizenship sound pretty stupid. It looks like they are just beating around the bush. feel the only reason the government is scared of giving “political power” may be just the right to vote or more that might come with being a citizen to this more educated, or say more politically conscious group of people.
So, they keep blaming these groups for one thing and than other. This has over years helped fuel the general public’s negative view regarding these NRNs. Again, I am not arguing, all NRNs are greed-less saints but what does a country loose by calling them “Nepalese.”
अति-उत्तम लेख!
गैरआवासीय नेपालीहरुको अहिले सम्मको क्रियाकलाप हेर्दा यस्तो लाग्छ कि उनीहरु आफु सक्षम नै छैनन्, नेपाललाई केहि गर्ने कुरा उनीहरुको दिमागमा आउनु भनेको ‘मनको लड्डु घिउ संग खानु’ भने जस्तो मात्र हो| उनीहरुको नेपालसंग जोडिएको स्वार्थ भनेको न घरको न घाटको होलाउ भन्ने डर मात्र हो|
कोहि सक्षम छन् भने विदेशी व्हिस्कीको स्वादमा मस्त छन्| उनीहरुको नेपालसंग जोडिएको स्वार्थ भनेको भविस्यमा विदेशको व्हिस्कीले वाक्क भएपछी बेला-बेलामा नेपाली छ्यांगले स्वाद फेर्न पाउ – भन्ने मात्र हो |
नेपालको विकाशको निम्ति केहि गर्ने इक्षा भैदिएको भए ‘दोहोरो नागरिकता’को कुरा नै उठ्दैन थियो, खाने मुखलाई जुगाले छेक्दैन भन्ने कसलाई पो थाहा छैन र?
Hi, I am also NRN living in one of developed country in the world. In my opinion, about dual citizenship we must think many times. Personally, it is beneficial for me but don’t think for the nation. We must be wise to make decision about it. NRN itself not for all NRN cause they make it very expensive to get there. Only those people can be in the post who have enough money. I think we have to think many times.
यो लेख नकारात्मक छ. सोपान मल्टिपल कम्पनी ले मात्र एक अरब भन्दा बडी लगानी गरेको छ. मैले पनि सेयर हालेकोछु.
मिस्टर उत्तम आफु नै किन नेपाल नगयारा अमेरिका मा बसयारा ठुला कुरा गरायको.
गैरआवासीय नेपाली संघ मा नेता बन न का लागि नेपाल मा भये का जति पार्टी ली आफ्नो भात्री संघ गठन खोलेका छन् र नेपाल मा गरे कै सैलि मा यहाँ पनि यो र उ पाटीको नौ मा नेपाली हरु बेवाजित छन् | अब बिदेश मा बस्नी सबैको छाता संघ गठन हुनु पर्छ | काठमाडौँ मा हुन लागे को अन्तरराष्ट्रिय सम्मेलन
नेपाली अमेरिकन र लण्डन ए हरु को फुर्ति शो गर्ने मंच मात्र न बनोस सुभ कामना ।
सर्बपर्थम मलाई यो गैर भन्ने शब्द नै चित्त बुजेकों छैन. यो संस्था को नाम नै Negative छ कसरि positive हुन सकोस . Non Resident भन्नु ठिक हो तर नेपाली मा यसलाई ‘प्रबासी’ संघ अथवा तेस्तै कुनै शब्द राखेको भए बेश हुन्थ्यो होला.
दोस्रो कुरा कोहि नेपाली ३/४ महिना विदेश बस्दैमा त्यो कसरि गैर आबसिया हुन्छ. गैर आबाशिया ति हुन् जो स्थाई रुपमा विदेशमा रहदै आएको छन्. म २/३ वर्ष को लागि पढ्ने सिलसिलामा विदेशमा आएको मान्छे म जबर्जस्ति कसरि NRN हुन्छु?
यहि प्रसङ्गमा अर्को कुरा पनि जोड़ु. म UK मा बस्ने एक बिधार्थी हु. केहि समय पहिले यहाँ भएको NRN चुनाबमा मलाई जबर्जस्ती member बनाउन खोज्दै थिए NRN भन्ने भनाउदाहरु. सुल्क £१०. मलाई £ १० कमाउन ३ घण्टा भाडा माझ्नु पर्छ. फेरी यो NRN ले के नै सिन्को भाचेको छ र म जस्तो दुख गर्ने मान्छे member बन्ने. २ वर्ष पहिले UK मा student ले दुख पाउदा के गरो NRN ले? मलाई lagdaina अरु देशमा पनि NRN ले केहि गर्यो होला.
लेखेक लाई सलाम, लेख मनछुने छ. अनि NRN लाई आग्रिम सुभकामना नेपाललाई येस्पाली को सम्मेलनबाट माग्न होइन दिन सिकुन.
हामि स्वार्थी छौ, हामी आफ्नु स्वार्थ मात्र हेर्दछौ | यो कुनै नौलो कुरा हैन | तर माई संसारले बेला बेला मा किन यस्तो खालको लेख प्रकासन गर्दछ , मैले बुज्न सकेको छैन| लेख बडो मार्मिक ढंगले प्रस्तुत गर्न खोजिएको छ, मान्नु पर्छ | तर काठमाण्डौ केन्द्रित भएर मात्र लेख लेख्नु को मतलब के ???????
काठमान्डौको सडक पखालेर देश बन्छ ?? काठमान्डौ सुनसान हुदा मात्र देश राम्रो ????काठमाण्डौ बाहिर नेपाल छैन ???
यहि समुह हो, मालाई राम्रो थाहा छ| एउटा युवा काम गर्दछु भन्दा न त्यो साहित्यकारले पत्याउछ, न घर परिवारले नै | बिदेस जान्छु ऋण देन भन्दा, एक सब्द नसोधी दिनछन् | त्यहि व्यक्ति नेपालमा काम गर्छु सहयोग गर भन्न कतै गयो भनो के हाल हुन्छ आफै बिस्वास गर्नुहोस|
कलेज महिनामा ७ दिन मरेर खुल्छ, अब अध्यन को लागि विदेश न पसे के गर्नु ????
यस्तो मर्नु न बाच्नुको अवस्थामा बिदेशमा बसेर आफ्नु भबिस्य बनाउन विदेश आउनेलाई नेपाल फर्काउनु भन्दा पहिले नेपालमै हुने युवालाइ बिदेश पस्नु नपर्ने वातावरण सिर्जना होस्न , त्यस पछी विदेशमा रहेका युवा फर्किने छन् की छैनन् , स्वत थाहाहुन्छ|
पहिलेको भन्दा बिकास हुदैछ, आसा गरौ अब यो क्रम अलिक चाडो हुनेछ|
NRNs are solely the bunch of opportunist people, if they are really educated people and if they know their values for country like Nepal where people are dying without having access of medicine like Paracetamol. Then all NRNs and so called educated Nepalese have no right to live in US, UK, Australia etc etc. and let’s see what is there in tomorrow Rabindra Mishra article about all parents should call their educated children to come back home.
चन्द्रिका लामाजी
ठिक भन्नु भो लामाजी / एउटाये देश अमेरिका भित्र पनि लगानी भित्राउन प्रतिस्प्रदा गर्ने बिविन्न राज्यको नीति बारे अमेरिकामा नै पढेको मान्छेले कसरि नबुजेको भन्ने ? आफ्नो रगत, पसिना खर्चेर कमाएकोले आफ्नो अनुकुल नीति त खोज्छ नै हैन ? हाम्रो नेपालमा येस्तय भावनात्मक रोमान्टिक कुरा गर्ने बुद्धिजीबी नै धेर भए / बिदेसमा दुखले कमाको पैसा लुटेर पेरिस डाडो कीने जस्तो हुदैन उत्तमजी /
In some degree I agree with Uttam Jee, the main issue should be investment and development of nepalese lifestyle within our country rather than the dual nationality. The selfishness behind the dual nationality looks like these NRNs are looking forward the position eg political -PM or MPs or President , if they are serious about the investment or development, I think the current system should not be an objection to do so .
उत्तमजीले यो लेख एकतर्फी र बढी भावनात्मक भएर लेखे जस्तो लाग्यो| डा अब्दुल कलामजी बोलेको कुरा लेख्न सक्ने उत्तमजीले गैर आवासीय भारतीयहरुले भारतको आर्थिक/प्राबिधिक बिकासमा पुर्याएको सहयोगको बारेमा पनि लेख्न सकेको भए लेख सान्दर्भिक हुन्थ्यो होला| सिलिकन भ्यालीबाट एक लाख गैर आवासीय भारतीयलाई बंगलोर फर्काउन भारतले कस्तो नीति अपनाएको थियो होला नेपाल सरकारले पनि त्यसबाट केहि सिक्षा लिने पो हो कि!
के गर्ने बिजय जी त्यो कुरो बुझ्नलाई गुदी चाहियो नि. तेत्तिकै बम्केर लेखेर हुन्छ र?
लेख सान्दर्भिक लाग्यो राम्रो छ .यस को दुरगामी असर भोलिको पुस्ता मा नपरोस यस तर्फ सबैको ध्यान जानु जरुरि छ
यी सब ब्यापारी हुन् ……. खसी झुन्दायर बाख्रा बेच्ने …!!!
कबि कालु जी, ईनी हरु बाख्रा बेच्ने nai हुन् भन्ने कुरा हाम्लाई पनि लै रा छ /
धेरै नकारात्मक लेख भयो. म लाई लाग्छ लेखकले एक पैसा पनि नेपालमा लगानी गर्नु भएको छैन र वहाको नेपाल जाने कुनै सोच छैन ( नेपाल जान्छु भनेर गफ दिने पोस्टडक हरु धेरै छन् अमेरिकामा). मैले एक्लैले नेपालमा तिन करोड रुपैया लगानी गरेकोले वहाको “गैर आवासीय लगानी तिन करोड भन्दा छैन’ भन्ने कुरो पनि हावा लाग्यो. “आउने आइहाल्छन, न आउने हल्ला गर्छन” भन्ने हो भने संसारमा इन्सेन्टिभ स्किमहरु कुनै देशमा पनि नहुनु पर्ने हो. मैले लगानी गरेको सस्थाले एक सय भन्दा बढी लाई रोजगारी दिएको छ, धेरै कर तिरेको छ तर मेरो रिटर्न ५% भन्दा कम छ. नेपाल मा लगानी गरेर हेर्नुस अनि थाहा हुन्छा कति दुख छ भनेर. तपाइँ जस्तो दुइ कौडी लगानी नगर्ने मान्छेहरुले हो देशलाई बिगार्ने. कुनै दिन लगानी गर्नु भयो भने यस्तो अर्ति दिने लेख लेख्नु होला, हैन भने मान्छेलाई कतार मा गैर मर्न लगाउने वातावरण सिर्जना गर्ने लेख हरु लेख्नुको कुनै मतलब छैन.
I think the writer is talking about collective investments. Please read this article before doing baseless comment. May I know have u been invested? http://www.onlinekhabar.com/2011/10/11/93365.html
i am not invested but i am wasted
चन्द्रिका जी ३ करोड लगानी गर्ने ले राम्रो संग पढ्न जान्न पर्ने हो, , लेखक ले सामुहिक लगानी को कुरा गरेका हुन् एकल लगानी को kura गरेको होइन, कुनै पनि नेपाली लै लगानी गर्न नेपाल मा रोक छैन, तर यी NRN हरु लगानी गर्छौ भनेको ८ -९ वर्ष भयो तर हेर्नु त तपाई ईक्लाई जति को पनि लगानी जुतौना सकेका रहेनछन आफ्ना member हरु बाट
हैन रोजी जी, गालि गर्न यौटा अत्तो थाप्या जस्तो कुरो हो यो. मैले चिनेका एन आर एन हरु केहिले व्यक्तिगत लगानी धेरै गरेका छन्, सामुहिक को लागि कानूनी अड्चन भए पनि. काम गर्न टाइम लाग्छ. एक पटक लगानी गर्न कोसिस गरेर हेरौ अनि थाहा हुन्छ.
कहिले लगानी गरेन भनेर गालि गर्ने, अनि कहिले “सामुहिक लगानी “गरेन भनेर गालि गर्ने नगरौ. यो त जसरि भएनी गालि गर्न खोजेको जस्तो भएन र.
अर्को कुरो अमेरिका वा बेलायत बसेर नेपाल मा लगानी गर्दा अरुले खाएर भाग्यो भने के गर्ने होला भन्ने डर भैराख्छा. धेरै कानुनि दुख छ, {uncertainty छ. यहा ठुलाठुला कुरा गर्ने साथीहरुले एक पटक आफै लगानी गरेर हेर्न कोसिस गर्नु कति गारो छ थाहा पैहाल्नुहुन्छा.
अर्को कुरो, उत्तम जी ले उदाहरण दिनुभएको पशुपति चौधरी को बारेमा अझ राम्ररी प्रकाश पारिदिनुभएको भए हुन्थ्यो. पशुपति जी लालमणि जी को भाइ हो, लालमणि जी भनेको सासद र जल्दोबल्दो एमाले युवा नेता हो, मेरो दाइ तेस्तो भएको भए शायद म पनि नेपाल मा लगानी मैत्री कानुन चाहियो भन्दैनथे हुला.
चन्द्रिका जी
मेरो आफ्नै पनि राम्रै लगानी छ तेही कारण ले भनेको हु, नेपाल मा काम गर्न कति गारो छ त्यसको राम्रो ज्ञान छ मलाई . तर सामुहिक लगानी गर्न ९- १० वर्ष चै लाग्दैन , बरु तपाई हामी ले गर्यो भने १ वर्ष मा राम्रै paisa उठाउन साक्चौ. अहिले को नेत्रितो को मान्छे हारु sab आबसर badi जस्तो लाग्छा .
मेरो माथि को पोस्ट हेर्नु हयो भने पनि था पाउन साक्नु हुन्छा, Taxi चलाएर जिन्दगि बिताई रहेका हरु को नेत्रुत्तो मा कसरी पैसा लगाउने विश्वास गर्ने ? तपाई आफै भन्नुस त ,तपाई कहाँ हुनु हुन्छा था छैन, तर म यी अस्ट्रेलिया मा भएका नेता bhanauda हरु को विश्वास मा चै 1 dollar pani हाल्दिन.
आँखा चिम्लेर कसैले लगानी गर्दैन,न एन आर एन ले गर्छ न अन्य विदेशीले नै गर्छ,जव सम्म एउटा असल,स्थायी कानुनी राज्य हुन् सक्दैन तव सम्म लगानी गर्न सक्दैन,देश कानुन बिहिन छ,आफनै देशको नागरिकको शुरक्षा दिन नसक्ने राज्यले बिदेशीको के शुरक्षा गर्न सकिन्छ|त्यसैले लगानी गर्दैनन् भन्नु भन्दा पहिला देश कुन अवस्थामा गुज्री राखेको छ भनेर फर्केर हेर्नु पर्छ |हाइटीमा गएर कुनै पनि बिदेशी र त्यहि देशका गैरआवाशीय हैटिनहरुले लगानी गर्न सकिंदैन,किन भन्दा देशको नागरिक बीच एक आपसमा बिश्वास गर्दैनन् ,डकैति,लुट्ने,मार्ने,अपहरण गर्ने जस्ता अमानविय ब्यबहार र स्थायी कानुनी राज्य नभएको कारणले लगानी गर्न चाहंदैनन |त्यस्तै नेपाल दिन दहाडै डकैती,अपहरण,ज्यान मार्ने,जिउ धनको शुरक्षा नहुने देख्दा देख्दै कुन पात मुर्खाले लगानी गर्छ,लगानी गर्न कि त माफियाको सदस्य हुनु पर्यो,हैन भने त्यस्तै हो|जोखिममा काम गर्नु ……..|
यो गैर आबाशिए नेपालीहरुको संगठन केवल सुकिला मुकिलाहरु र महंगा महंगा कार किनेर आफ्नै आफन्तहरुलाई समेत धाक जमाउने केहि मान्छेहरुको झुण्ड भैसकेको छ,थोरैलाइ छोडेर-यिनीहरुलाई नेपालको हावा पिरो, पानि नमिठो, नेपालका मान्छेहरु गन्हाउने,र त्यहाँको जीवन शैली पाखे पाराको लाग्छ/बिना सेन्टका कपडा यी लाउदैनन/नेपालको माटो नै फोहोर देख्ने यिनीहरुले नेपालमा आएर/गएर के पो गर्लान र खै? एरपोर्ट देखि पांचतारे होटल सम्म कसरि पुग्ने होला भनेर(किनकि यिनलाई त्यहाँको रोड,ट्राफिक,बाटोमा हिंड्ने मान्छेहरु,गाडी…आदि केहि पनि पच्दैन) सोचिरहेका होलान विदेशको सफा-सुघ्घर भूमिमा बसेर आउने यी महामहिम हरु!पानीको बोतल र टोक्ने स्न्याकसम्म विदेशबाटै बोकेर नेपालमा उत्रिने यिनले नेपाल र नेपालीहरुको माया गर्ने भन्ने कुरा पनि नेपालका भिम रावल,खड्ग ओली,सुजाता, महत,माधे,प्रचण्ड आदिले पजेरोमा शैर गरेर” देश र जनताको लागि त्याग गरेको” भने झैं हो—लछारपाटो कसैले पनि लाउँदैन नेपालमा!!!
बिदेशमा तल्लो तहको नोकरी गरेर आफ्नो देशका नेताहरुलाई सराप्ने, बिना कुनै आधार देशमा यो गर्नु पर्छ, त्यो गर्नु पर्छ भनेर लेखहरु लेखेर अथवा भासन गरेर आफुलाई ठुलो अनि बुद्दिमानी ठान्ने, तर आफ्नो चरित्र चाहि कसैसंग पनि मिलेर बस्न नसक्ने- यी हाम्रा एनआरएन नेपालीहरुको मौलिक चरित्र हुन् !
सिलिकन भ्यालीबाट भारतीयहरु किन फर्किए? यसको कारण लेखकले भनेजस्तो उनीहरुले आफ्नो भबिष्य देखेर होइन ! यो त सोझो मान्छेहरुलाई भन्ने कुरा हो ! अहिलेको विश्व अर्थतन्त्र ननवेस्टन सोसाईटीमा केन्द्रित हुदै गएको छ; कसैलाई सम्झाउनु पर्दैन ! अर्थतन्त्र भन्नाले पैसाको कारोबारलाई मात्र नसोच्नु होला ! अर्थतन्त्र भन्नाले- use of resources, production, distribution, consumption, trading and exchange– आदि पर्छन ! श्रम र श्रोत एक अर्काका पुरक हुन् ! त्यसैले सिलिकन भ्यालीक प्रबिधिकहरु श्रोतको भण्डार भएको भारतमा फर्किनु कुनै नौलो कुरो होइन ! सिलिकन भ्यालीकका प्रबिधिकहरुले भारतमा आफ्नो भबिष्य देखेर फर्किए भन्नु भन्दा बरु अमेरिकीहरुले आफ्नो आर्थिक क्रियाकलाप अमेरिका बाहिर केन्द्रित गर्न थाले भन्दा बढी सान्दर्भिक र एकडेमीक तर्क हुन सक्छ ! अमेरिकनहरुको कम्पनि भारतमा मात्र होइन, अन्यत्र पनि छन् ! नापत्ताए अफघानिस्तान अथवा इराकमा चौकीदार काम गर्ने नेपाली एनआरएनलाइ सोध्नुहोस- म अमेरिकन कम्पनीमा काम गर्ने चौकीदार हु भन्छ ! तपाई मलेशियामा जानुस- हाम्रा एनआरएन नेपालीहरुले जापानिज कम्पनीहरुमा काम गर्दै गरेको पाउनु हुन्छ ! के जपानिज्ले आफ्नो भबिष्य मलेसियामा देखेर गएको हो भन्नु मिल्ला ? त्यस्तै तपाई चाइनामा जानुस- बिदेशीहरुको लगानीमा धेरै कम्पनीहरु पाउनुहुन्छा ! के बिदेशीहरुले आफ्नो भबिष्य कम्म्युनिस्ट देशमा देखे भन्नु मिल्ला? कुरा फेरी उही- use of resources, production, distribution, consumption, trading and exchange– वरीपरि हुन आइपुग्छ ! यसलाई भनिन्छ ECONOMY.
अब नेपाल र नेपाली एनआरएन तिर फर्कौ- नेपाली एनआरएनसंग के छ? कति नेपालीहरु कुन क्षेत्रमा कति professional छन्? उनीहरुको शिप प्रायोग गर्दा प्रयोगमा आउने resources हरु नेपालमा के के छन्? manufacturing, distribution, consumption, trading and exchange को इस्कोप के कस्तो छ? resources लाइ consumers सम्म पुराउद political influence ले के कस्तो असर पार्छ? यी कुरा नबुझिकन तपाई हामि कसैले पनि प्याच्च हामी एनआरएन नाभानौ ! सोझा मान्छेले यो कुरा बुज्दैनन, पढेलेखेकहरुलाइ अपाच्य हुन्छ !
बिदेशमा मैले देख्ने गरेको अधिकांस नेपाली एनआरएनहरुको हैसियत कि क्लिनिंग बिजिनेसमा छन् कि चौकीदार ! प्रायको सोचाई बिदेशमै बसेर नेपालमा आफन्त र छिमेकीहरुलाई आफुलाई ठुलो हु भनेर देखाउनु भन्दा बढी छैन ! अब भन्नुस- नेपाली एनआरएनहरुले देशमा के गर्न सक्छन र के गर्न सक्दैनन् ? एनआरएन सकभर कसैले पनि नाभानोउ !
अशोकजी त्यस्तो नकारात्मक सोच राख्न भएन र क्लिनिंग बिजिनेस र चौकीदारी कामलाई सानो देख्ने मानसिकता पनि त्याग्नु पर्यो| नेपालीहरुले बिदेशमा केहि छुटपुट घटनाहरु बाहेक सम्मानजनक रुपमा काम गरेर नेपाल र नेपालीको सिर उचो राख्ने काम गरेका छन्| भारतीय र अन्य देशहरुको तुलनामा नेपालीहरुको विदेशिने क्रम सुरु भएको धेरै भएको छैन| त्यसैले हामीले उनीहरु जति सफलता हासिल गर्न सकेका छैनौ होला तैपनि तपाइले शेष घले जस्ता केहि नेपालीको सफलताको कुरा सुन्नु/पढ्नु भएकै होला| दोहोरो नागरिकता दिनु नदिनु त्यो नेपालको आफ्नो नीतिगत कुरा हो र यसमा राम्रो र नराम्रो पक्ष दुवै छन्| जुन नीति अबलम्बन गर्दा नेपाल र नेपालीको भलो हुन्छ त्यहिनै गर्नु बेश| जे भएपनि यो दोहोरो नागरिकताको कुरा अहिलेको बहसको बिषय भने पक्कै छ|
अशोक जी, काम गरेर सानो होइदैना र काम सानो ठुलो हुदैन भन्ने अहंकारी र हैकमबादी मानसिकता बाट नेपाली हरु कहिले माथी उठने?
तेही कलिनिंग, चौकीदारी र कुल्ली काम गर्ने हरुले नेपाल भित्र्याएको रेमिटयान्स का कारण नै संसार नै आर्थिक मन्दीको चपेटामा पर्दा पनी नेपालको अर्थतन्त्र धानिएको हेक्का छ होला!
यथार्थमा, चौकीदार र क्लिनिंग काम गर्ने हरुले भित्र्याएको विदेशी मुद्रा, नेपालका तपाई जस्ता पढेलेखेका सम्भ्रान्त वर्ग भनाउदा हरुले नै चोर बाटो बाट फेरी विदेश नै पठाउछन्!
आफ्नो आफ्नो योग्यता अनुसार काम जस्तो सुकै भए पनी कर्म नै धर्म हो! दुख गरी पसिना बगाएको कमाई खानु ठिक की, नेपालमा बसेर खाध्य पदार्थ देखी औषधी जन्य जस्ता चिज हरुमा मिसावट गरेर, चरम भ्रष्टाचार, अनियाम्मित्ता गरी अकुत सम्पत्ति कमाएर राष्ट्र, राष्ट्रियता माथी बेईमान गर्नु ठिक?
छातीमा हात राखेर भन्नोस्, नेपालमा राजनैतिक दल, निजामत्ति, जंगी कर्मचारी, एन जी ओ, इ एन जी ओ हरु, लगायत कुन तह तप्का छ जसले ईमान्दारीका साथ आफ्नो पसिनाको कमाई खाएको छ?
त्यसकारण विदेशमा चौकीदार र क्लिनिंग काम गर्ने लाई होच्याउनु भन्दा अघी आफ्नो गिरेबान मा पनी झाँक्नेकी???
मलाई यो प्राबिधिक शब्द अल्ली बुझ्दिन , गैरआबासिय भन्नाले बिदेशमा बस्ने
नेपाली भन्ने बुझेकी छु मैले ( यै त होला )
हैन बिदेशमा बस्ने नेपालीले के नै माग्छ र त्यो बिधि ??? उसले / उनले माग्ने
भनेको नेपाली हुनुको अधिकार हो .
नेपाली माटोमा जन्मिएका नेपालीहरु त नेपाली नै हो नि ! भलै बिभिन्न कारण
बंश ( बाध्याता नै भनौ धेरै जसो को त ) विदेशमा आय आर्जन गर्दा गर्दै
बाध्यताकै कारण ( त्यो पेपर सेपेर के के जातिको लागि उतैको नागरिकता लिने
आदि इत्यादि ) अब त्यसो गरे पनि सबैले मान्ने कुरा के हो भने ” मन त नेपाली
नै हो ” —- शरीर बिदेशमा भए पनि मन नेपाली माटोमा हुनेहरुले त अन्त्गोत्बा
नेपालमै रमाउछ , नेपाल मै केहि गर्छ जीविकोपार्जनका लागि — त्यो बेला उसले
आफू हुदै अन्य लाई पनि मद्दत गरिरहेको हुन्छ .
अब ऐले पनि ति विदेशमा बस्नेहरुले कुनै न कुनै रुपबाट नेपालमा पैसा पठाएर
मद्दत गरिराखेको छन् —
नेपाली माटोमा जन्मेर मन – प्राण नै नेपाल पुर्याईरहेका नेपालीले आफ्नो देशसंग
” म नेपाली हुन पाउ ! मलाई जिबन यापनको लागि दोहोरो नागरिकता लिन पाउने
अधिकार दीयोस ” भनेर माग्न किन नपाउने ???
जे भाको बिहारीहरु चै २-४ बर्ष भित्रैमा नेपाली भा’छ ! त्यो चै नदेख्ने !
नेपाली माटोमा जन्मेका नेपालीले नेपाली हुन पाउ भनेर माग्न चै नपाउने ?!!!
उत्तम जी तपाई पनि त अम्रिकामा छ नि ! तपाईले पक्कै पनि तेताको नागरिकता
लिनु भा’ छैन भन्ने हाम्लाई लाई’रा छ किन भने तपाई जस्तो मन भा’को मान्छेले
कुन मुटुले नेपाली नागरिकता त्यागेर अम्रिकन बन्ला !?
तपाई जस्तै हो म पनि , नेपालको नागरिकता त्यागेर बेल्जियमको नागरिकता लिन मन मुटुले मान्न सक्या छैन —- यदि हाम्रो सरकारले दोहोरो नागरिकताको
सुबिधा दियो भने काम – ब्यबसाय सहजताको लागि मैले बेल्जियमको नागरिकता
लिन्छु नै , तर यदि नेपाल सरकारले त्यो सुबिधा नदिए लिन्न भन्ने अड्डीमा
छु म .
मैले देखेकी छु धेरै बिकसित मुलुक ( बेल्जियम हुदै फ्रान्स – जर्मन , होल्याण्ड आदि ) हरुले आफ्ना नागरिकलाई जिबन यापन सुबिधाको लागि दोहोरो नागरिकता लिने छुट ( अधिकार ) दिएको छ जुन अत्यन्तै सकारात्मक ( मानबिय
अधिकार ) कुरा हो .
यो २१ औ शताब्दीको ग्लोबल कि के के भन्छ प्रिथिबिको एउटा कुना र अर्को कुना गाउँ – छिमेक जस्तो हुने युगमा आफ्ना नागरिकलाई सुबिधा दिनु त
” डेमोक्रेसी ” पो हो त !!! हैन र ???
लुनाजी,
तपाईले उल्लेख गर्नुभएको ‘विकसित मुलुकहरू’ यूरोपियन यूनियनका सदस्य राष्ट्रहरू हुन्. जहाँ यूरो मुद्रा चल्तीमा छ । अर्थात् यी सबै एकआपससँग जोडिएका यूरोपियन राष्ट्रहरू हुन्, जो विकासका विभिन्न पाटोहरूमा हातेमालो गरी अगाडि बढिरहेका छन् । त्यसकारण यी राष्ट्रहरूले दोहोरो नागरिकताको व्यवस्था गरेका हुन् ।
तर हाम्रो अवस्था त्यसतो छैन; नेपालीहरू संसारभरि छरिएर रहेका छन् । हाम्रा खासा (चीनको खासा भनेको होइन, खास भनेको हो) एनआरएनहरूको माग त मिल्दै नमिल्दो खालको छ । हुन त दुई वर्षभन्दा बढी विदेशमा जुनसुकै कारणले बस्ने नेपालीहरूलाई कानूनले एनआरएन मानेको छ, जुन आफैंमा विवादास्पद रहेको छ । यतिले पनि नपुगेर उक्त अवधि घटाएर केही महिनामा सीमित गर्न माग गरिरहेका छन् । यी खासा एनआरएनहरूले नेपालमा कुनै किसिमको लगानी गरेर देशलाई फाइदा हुने काम गर्लान् भनेर मलाई खासै विश्वास लाग्दैन; कारण उत्तमजीले उल्लेख गर्नुभएकै छ ।
कुरोको चुरो – वास्तवमा यी खासा एनआरएनहरूको प्रमुख ध्येय भनेको दोहोरो नागरिकता नै हो । सरकारले यो सजिलै दिने कुनै छाँट देखिँदैन । यसका लागि यी एनआएरहरूले आफ्नो ‘झुण्ड’ ठूलो देखाएर सरकारलाई दबाब दिन खोजिरहेको भान हुन्छ, जसकारण अहिलेका लागि यिनीहरूले एनआरएन कहलिने दुइ वर्ष अवधि घटाउन नेपाल ‘शयर’मा छन् । दुइ वर्ष अवधि किन घटाउनुपर्यो त ? कारण, अधिकांश नेपालीहरू विदेशमा काम गर्न जाँदा वा पढ्न जाँदा दुइ वर्षे करार वा भीसामा जान्छन् । केही वर्ष कमाउन र पढ्न जाने यो वर्गको संख्या ठूलो छ र यही वर्गलाई एनआरएनको ट्याग भिडाएर एनआरएनको झुण्ड ठूलो देखाउँदै दोहोरो नागरिकताका लागि दबाब दिएर आफ्ना स्वार्थ पूरा गर्नतर्फ यी खासा एनआरएनहरू लागिपरेका हुन् । विदेशमा बसेर कमाउन वा पढ्न गएर दशौं वर्ष बिताउनेहरूका लागि समेत एनआरएनको ट्याग वा दोहोरो नागरिकताको कुनै अर्थ छैन, समाज स्टाटस देखाउनबाहेक । यसले न देशलाई फाइदा दिने त परको कुरा हो, यस्तो व्यवस्थाले समाजमा खोक्रो वर्गीय विभेदता झनै चर्काउनेछ । तसर्थ यो एनआरएनको ट्याग तिनै खासा एनआरएनको हीतका लागि मात्र हो, जो नेपाललाई केही दिन होइन नेपालबाट लिन बढी चाहन्छन् । नियत राम्रो हुने हो भने त नेपालको अहिले कानून एनआरएनका लागि लगानीमैत्री नै रहेको छ, गरून् लगानी, लिऊन् फाइदा, कसले रोकेको छ ?
नेपाली नागरिकता नत्याग्नेलाई गैरआबासिय नेपाली भन्छ ? भने पनि के भो
र नागरिकता नेपाली भए पछी उ / उनि सधैको नेपाली हुन्छ होला नि होईन र ?
जन्मने नेपाली माटोमा अनि आफू जन्मेको धर्तिको नागरिकता त्यागेर बिदेशी
नागरिक हुन त बाबै कठोर मुटु चाहिन्छ —- बिचरा ति नेपालीहरु जो बाध्यता
को कारण ( रहरले नेपाली नागरिकता त्याग्ने कुपुत्र कुपुत्री त एकदम नै कम
होलान भन्ने सोच्छु ) नेपाली नागरिकता त्यागेर बिदेशी नागरिकता लिनु पर्या
छ तिनको मुटुमा कति बेदना होला —
मलाई पनि यदि त्यो बाध्याता ( नागरिकता त्याग्नु पर्ने बाध्याता ) हुदो हो त
मेरो मानसिक हालत के हुदो हो ?! — तर सबैलाई त्यस्तो हुदैन , धेरैले
काम – जीविकोपार्जनको क्रममा बाध्यताबंश नेपाली नागरिकता त्यागेका होलान —
मलाई बहाहरु प्रति असिम माया लागेर आउछ —
अचानोको चोट अचानोले नै बुझ्छ ——
दोहोरो नागरिकता अहिलेको नेपालको सन्दर्भमा मनासिब छैन / भविष्यमा होला/ सारा संसार जहाँ पुगे पनि, सारा संसार जति अगाडी गए पनि, नेपाल पहिले जहाँ थियो, अहिले पनि त्येही छ / नेपालीले आधुनीक संसार देखेका छन, नेपालीलाई नया प्रविधिको बारेमा थाहा छ, नेपालीलाई सबै थाहा छ तर नेपाली मानसिकताले अहिले पनि अनि जहाँ गए पनि छोडेको छैन / येही अवास्ता भै रहने हो भने, संसार २१ औ के; अर्को ३० औ शताब्दी पनि येस्तई रहने छ / Nepalese government does not have enough resources to introduce duel citizenship now.
मलाई मन पर्यो,उत्तमजी कर्म गर्न जान्ने हरु आज सुविधाका पछी भाग्दैछन् स्वार्थका पछी दुबेकाछान| भन्नु के गरेर मान्छेलाई खानकोलागी २ छाक र नाङ्गो ढाक्ने बस्त्रकै जरुरि हो तथापी नेपालीहरु यस्तै छन् गरीब भन्दा धनि भोका छन् नांगा छन् शोकाकुल छन् त के गर्नु हेर्नोस जिन्दगि गुजार्नु त हो | बिदेशमा निजि बिकाशमुखी प्रतियोगिता हुन्छ समाजको हितमा तर नेपालमा खै समाजको हितलाई सोगरेर निजि ढुकुटी भर्नातिर तल्लिन छन् सबै अनि घरको तगलामा पहिरो गयो भने सरकारको बाटोकुर्ने को प्रबिर्ती छ र त्यसमा पनि गरीबको तगालो भत्के आफै टालटुल पार्छ धनीकोमा भए क्षतिपूर्ति लुट्ने सिबाय केहि छैन | तसर्थ गर्नेले गरेकै छन् तिनको लेखाजोखा छैन न कि खानेले खायकैछन् कुनै कारबाही ? बिधान बनोस राम्रै बन्नेछ अनिमात्रै त्यो द्वारा केहि गर्न सकिन्छ कि?
लेख ठिकै नै लग्यो ….हाम्रो रामबरण दाजु होस् या जो सुकै होस् कसै ले देश नेपाल को लागि केही गर्दैनन् अब कुनै नेता हरु ले कुनै दिन we बेलोंग to इंडिया भनेर भन्न बेर लगाउदैन अब्दुल कलम ले university मा पदाऊछन् प्रेस हौसे चलाउछन् तर हाम्रो नेता चाई व्हिस्की चडाउचन ……… हाम्रो मा राम्रो कुरा को सिको गर्न कसै लै नि अउदैना.कुनै नेता मा नि मा नेपाली भन्नि भावना छैन नेता मात्र हैन जनता लाई नि छैन राष्ट्र भक्ति नेपाल मा बसनी नेपाली लाई त छैन विदेश मा बस्नी n आर n चाई k होला र खोइ ? कसले k लिने र कसले के दिने यो कुरा को अडकल काट्न चाई गारो नी छ …….. नेपाली हामी रहूला कहाँ नेपालै नरहे ………….
कुरा चाही सारै आना ठिक गर्नु भो उत्तम जी . एन आर एन मित्रहरु अधिकार होइन कर्तब्य सम्जन्छौ भने नेपाल आऊ वा जाउ नत्र थोत्र गफको कम छैन .
True like it!!!!!!!
सारै राम्रो लेख मन छोयो आठ वर्षा मा NRN ले क गर्यो नेपाल को लागि?
निस्वार्थ भावनाले देशलाई पहीलो केही देऔ, राम्रो कामको फल स्वत: आफै मिल्छ ,
पढे लेखे भ्रष्ट काम
हलो जोते खाए माम
चाहे अमेरिका पढेको होश
चाहे युरोप पढेको होश
चाहे इंगलैंड पढेको होश
चाहे अस्ट्रेलिया पढेको होश
चाहे क्यानाडा पढेको होश
चाहे जापान पढेको होश
चाहे कोरिया पढेको होश
चाहे चाइना पढेको होश
जे जस्तो सुकै डिग्री लिएको होश
आखिर हामी नेपाली न हो,
हाम्रो जन्म सिद्द खुट्टा तान्ने
नानी देखिको बानी
हाम्रो दिमाग बाट कसरी जाने
रगत डायलिसिस गरेर पनि
सम्भव छैन कुरो काट्ने खुट्टा तान्ने बानी
भ्रष्ट पिताको भ्रष्ट पुत्र
चरित्रहीन माताको चरित्रहीन पुत्री
बिग्रेको देशको बिग्रेको नागरिक
सकारात्मक भन्दा नकारात्मक सोंच
बिद्द्वान अर्ध बिद्द्वन आफु आफुमा घोंचा घोंच,
सहि कुरा …………………..
तर येस लाई सुधार्ने कोसिस पनि गर्नु पर्यो नि………………………
केहि हुदैन भनेर नकारात्मक सोचाई राख्नु भन्दा तेही कुरा लाई सकारात्मक बनाउन सक्नु पर्यो, खुट्टा तान्न सिपालु छौ भने , भास्त्रचारी को खुट्टा तान्नु पर्यो जसले गर्दा राम्रो मान्छे ले सहि स्थान पाउछ
क्या खतरा कबिता लेख्दिनु भो |सम सामयिक सुहाउदो }
खतरा भन्दा पनि डेन्जर रहेछ ( एन. आर. एन. को भाषामा)
खै कुरा ठिकै भए पनि कता कता सब्द हरु जस्तै त्यसैको मेसोमा ‘गैह्रआवासिय’ भन्न रुचाउने नेपालीहरुले प्रत्येक दुईबर्षमा टुटेका सम्वन्धहरु जोड्न काठमाडौंमा अन्तरराष्ट्रिय सम्मेलन गर्छन् भनेको कस्तो कस्तो लगेयो अनि जहाँ बसे पनि नेपाली नेपाली नै हो चाहे केहि मौका दिए पनि नदिए पनि उहा हरु को माया सधै नेपाल प्रति प्रगाड हुन्छनै सहुलिएत भएमा पक्कै पनि बिभिन्न क्षेत्र मा लगानी हुन्छ एसमा दुइ मत छैन संयुक्त रुपमा नभए पनि ब्यक्ति गत रुपमा प्रसस्तै लगानी भएको कुरा लाई नाबिर्सिदा राम्रो हुन्छा होला
सहुलिएत चै किन दिने नी , नेपाल मै बस्ने लै भन्दा यिनी हरु लै सहुलिएत दिए मा (जस्तै Tax मा ) discrimination भएन र ?
मासिक भाडा तिरेर एउटा आफ्नो अफिस राख्न नसक्ने संस्थाले देशमा लागानी गर्छ भनेर म चांही पत्याउदिन । ब्यक्तिगत कसैले गर्छ भने त्यो अलग कुरा ।
उत्तमजी निकै राम्रो संदेश दिनु भो | धन्यबाद. अरु ले त कुन्नि के गर्छन बाबुराम भट्टराई चैं पछि अब्दुल कलाम जस्तै गर्छन जस्तो लाग्छ मलाई |
Everyone NRN should be read above this topic before demand with nepal government.
अब सब कुरा लै बिर्सी अनि NRN ले ८ बर्समा सोज नेपाली हरुबाट collect गरेको हिसाब किताब देखाउनु नत्र बने हुदैन किनकि बर्सिक देरै चन्दा र पैसा नरन ले उठाउदै आएको छ र एउटा कुरा किन यी सोजा नेपाली हरु NRN पछि लग्चन ल मैले नाबुजेअको कुरा ठुला देशमा नागरिक लिएअका लै त टिकाई छ र तिनीहरुलाई आस्को आबस्यक छ तर कतार दुवै खाडी मुलिक्मा कामको लागि गएको अनि उनीहरुले नेपाली नागरिक नातेअगे सम्म उ नेपाली नै हो कुरा जब नेपाली नागरिक तेग्चा अनि र तेगको छ बने चै NRN मा लग्नु नत्र एअस्म लग्नु पर्ना कुनै अर्थ देख्दिन मा !!!!!!!!!!!!