आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन

-उत्तमबाबु श्रेष्ट-

जतिबेला नेकपा माओवादी विदेशी लगानीलाई ‘साम्राज्यवादी’ ‘विस्तारवादी’ घुसपैठको रुपमा व्याख्या गर्दै थियो, त्यतिखेर माओको देश चीन नेपालका माओवादीले भन्ने गरेको ‘साम्राज्यवादी’को लगानी भित्राउदै थियो र ‘साम्राज्यवादी’ र ‘विस्तारवादी’हरुसँग व्यापार विस्तार गर्दै थियो । सन् १९९० देखि २००५ सम्म प्रत्येक बर्ष सरदर ९ प्रतिशतको आर्थिक वृद्घि गरिरहेको चीनमा अहिले प्रत्यक्ष विदेश लगानी मात्रै १०६ विलियन डलर पुगेको छ (चीनको सन् २०१० मा कुल ग्राहस्थ उत्पादन ५.८७ ट्रिलियन डलर थियो)। विदेशी लगानीले चीनको राष्ट्रियता कमजोर भएको छैन् बरु त्यहाँ पुँजीको विकास र रोजगारीको सिर्जनामा त्यसले मद्त गरेको छ । सन् २०१० मा चीनले १५ मिलियन रोजगारी सिर्जना गरिरहेको थियो जुन नेपालको जनसंख्याको आधा भन्दा बढि हो । विश्वलाई आश्र्चर्यमा पार्दै करिब २३ वर्षको अवधिमा (१९८१ देखि २००४ सम्म) ५०० मिलियन मान्छेलाई गरिवीको रेखाबाट पार लगाएको चीनलाई हेर्ने विश्व दृष्टिकोण आज राजनैतिक रुपमा मात्रै होइन, व्यवहारिक रुपमा निकै बदलिएको छ । अमेरिकामा हुने सभा-सम्मेलनहरुमा पुग्दा चीनीयाँ र भारतीयप्रति सहभागीहरुले उदाउँदो ताराका रुपमा सम्मान प्रकट गर्ने गरेको मैले पाएको छु । तर बिडम्वना नेपालको तुलना भने हरितन्नम अफ्रिकी देशहरुसँग हुने गरेको छ । अमेरिकी राष्ट्रपति बाराक ओवामाको ‘फीड द फ्युचर कार्यक्रम’ मा नेपाल छानिनु त्यसैको प्रमाण हो । ढिलै भएपनि माओवादीका विद्वान प्रधानमन्त्री डाक्टर बाबुराम भट्टराईले आहिलेको युगको व्यवहारिक सत्य आत्मासाथ गरे र भने ‘आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन ।’ यो आत्मसात भनेको माओवादी सिन्द्वान्तको कोरा राजनितिबाट व्यवहारीक राजनितिमा प्रवेशको शुभ संकेत हो । त्यसैको प्रमाण हो — विपा संझैता गर्न बाबुराम तयार हुनु ।

यतिखेर माओवादीलाई परिवर्तन भएनन् भन्नेहरु र माओवादीको कट्टर भनिने एक पंक्ति यस परिवर्तनको स्वागत गर्न भन्दा पनि अन्य कुरामा व्यस्त छन् । विपा संझैता राष्ट्रघाती भयो र बाबुरामले राष्ट्रघात गरे भन्ने आवाजहरु चर्को उठेको छ । संझैतामा एउटा वुँदा छ । जसमा भनिएको छ ‘युद, सशस्त द्वन्द, संकटकाल, राज्य विप्लव, दंगा लगायतका कारणबाट लगानीकर्ताले नोक्सानी वेहोर्नु परेमा तिनलाई पुनःस्थापना, हर्जना, क्षतिपुर्ति लगायतका सुविधा उक्त देशले दिनु पर्नेछ ।’ जसको अर्थ विदेशी लगानीको सुरक्षाको ग्यारेण्टी दिन राज्य सहमत हुनु हो । मेरो व्यक्तिगत विचारमा यो सन्धिले भट्टराईले भनेजस्तै तत्काल न त फाइदा नै न पुराउँछ न त विरोधीले भने जस्तै नेपाललाई हानी नै पुराउँछ । तत्काल फाइदा वेफाइदा भन्दा नेपालले यस संझैतालाई कसरी आफ्नो हितमा भविष्यमा प्रयोग गर्छ भन्नेमा धेरै निर्भर रहन्छ । लगानी आयो, हामीले सुरक्षा दियौं भने त्यसले रोजगारी र पुँजी निर्माणमा सहयोग गर्ला । अहिलेको अवस्थामा त लगानी आउने संभावना धेरै कम छ । भोली देश गृहयुद्वमा द्वन्दमा गयो भने त्यो आउदैन् बरु भएका पनि यहाँबाट पलायन हुनेछन् । त्यसकारण यो विल्कुल नाफा घाटाको व्यापारलाई राष्ट्रियतासँग जोडेर हेर्नु हाम्रो हिन मानसिकताको उपज हो, जुन ठुलो र शक्तिसाली देशको सानो र कमजोर छिमेकीले सधै पालिरहेको हुन्छ ।

सर्वप्रथम अब हामीले खोजेको आर्थिक विकास हो कि ? फेरि पनि आन्दोलन, हडताल, द्वन्द हो ? यो प्रश्नमा स्पष्ट हुन साथ यस संझैताले दिने नाफाघाटाको जवाफ आफै आँउछ । अहिलेको युगमा कुनैपनि लगानीकर्ताले आफ्नो लगानीको सुरक्षा नभइकन कतै पनि लगानी गर्दैन । नेपालमा जन्मिहुर्केका नेपाली भन्न रुचाउने एनआरएनहरुले त आफ्नो लगानी सुरक्षित गर्नको लागि नेपाल सरकारसँग विभिन्न प्रावधान (दोहोरो नागरिकता लगायत) खोजिरहेका छन् भने विदेशी लगानीहरुले आफ्नो लगानी सुरक्षा ग्यारेण्टी खोज्नु प्राकृत कुरा हो । फेरि विर्सन नहुने कुरा कुनैपनि लगानीकर्ता (विदेशी वा स्वदेशी) ले नेपाललाई विकास गरिदिनको लागि भनेर पैसा खन्याउन आउने होइनन्, उनीहरु नाफाको लागि आउने हुन् यहाँको सस्तो श्रम र उदाउँदो बजार देखेर । तर उक्त लगानीले पुँजीको विकास र रोजगारी श्रृजना गर्ने भएकोले देशको विकास हुनु पनि स्वभाविक हो । जतिखेर यहाँ ज्याला बढ्न थाल्दछ वा उनीहरुको नाफा कम हुने अवस्था हुन्छ लगानीकर्ताहरु सस्तो श्रम भएको देशको खोजी गर्न थाल्दछन् । त्यसकारण यस संझैताबाट आकाशै खस्छ वा पातालै भासिन्छ भन्ने अतिरन्जना वेकारको कुरा हो।

मेरो साथी वालकृष्ण दाहाल (यस ब्लगका ब्लगरपनि) युकेवाट पढाइसकेर नेपाल फर्केपछि आफ्नो अनुभव फेसवुक र टुइटरमा लेख्छन् । ‘लाग्छ नेपाल एउटा ट्रेनको प्लेटफर्म हो । ट्रेन नआएर मात्र पर्खिवसेका छने मान्छेहरु । आफ्नो हैसियत अनुसारको अमेरिका, युरोप, जापान, अरब, मलेसिया, भारत जान टिकट पर्खेका छन् मान्छेहरु।’ उनको भनाई प्रत्येक दिन १००० जना नेपाली विदेश जानको लागि बिमानस्थलमा लाइन लाग्ने र हजारौं जना परराष्ट्र मन्त्रालयको अगाडि पासपोर्टको लाइन बस्न जाने नेपालको वर्तमानको अवस्थाको यथार्थ हो । विदेश जानै कै लागि वा अनेक वहानमा विदेशमा वस्न कै लागि अनेक थरि नक्कली कागजात बनाउने कुरा सामान्य भएको छ । पछिल्लो समयमा नेपाल अन्तराष्ट्रिय शरणार्थी जन्माउने मुलुक भएको छ । त्यसले हाम्रो राष्ट्रियता बचेको छ त ? रत्नपार्कको रेलिंग भाचेर र ठुला कुरा गरेर राष्ट्रियता बच्दैन । ड्रोन विमान (मानवरहित) ले युद्व लड्ने समयमा रुकुम रोल्पामा सुरुंग खनेर राष्ट्रियता वचाउँछु भन्नु गफाडीको गफ सिवाय केहि होइन । ढिलै भएपनि डाक्टर भट्टराईले अहिले बुझे — ‘देश सम्पन्न नभई राष्ट्रियता बच्दैन ।’

एउटा हिरोले नेपालको बारेमा केही बोल्दा राष्ट्रियतामाथि धावा बोलेको भन्दै टायर बाल्ने र एकजना नेपाली मुलका भारतीयले भारतको कुनै प्रतियोगिता जित्दा राष्ट्रियता उचो भएको ठान्ने हामी कति हीन भावनाले ग्रसित छौं भने, प्रधानमन्त्रीको स्वागतमा भारतले कर्मचारी पठायो भन्दै देशको अपमान गर्यो भनेर चर्चा गछौं । भारत त्यहि देश हो जहाँ हाम्रो लाखौं नेपाली दाजुभाई प्रत्येक दिन कुल्लि र दरवान बनेर अपमानको बिष पिइरहेका छन् । जहाँ हजारौं नेपाली चेलीहरु प्रत्येक दिन आफ्नो इज्जत बेचिरहेका छन् । मलाई लाग्छ, प्रधानमन्त्रीको स्वागतमा मनमोहन सिंह त के प्रतिभा पाटिल नै आउँदैमा हाम्रो सम्मान बढ्दैनन् । हुन्थ्यो भने त गिरीजाप्रसाद कोइरालालाई मनमोहन सिंहले नै स्वागत गरेका हुन् त पछि तिनै गिरिजाप्रसादलाई मार्च २००९ मा तीन दिनसम्म कुर्दा पनि तीनै मनमोहन सिंहले भेट्ने समय पनि दिन मानेनन् । त्यसकारण प्रत्येक मिनेट लखनउदेखि लण्डनसम्म, मुम्बईदेखि मलेशियासम्म, कानपुरदेखि कतारसम्म नेपाली जनतालाई अपमानित बन्नुपर्ने वर्तमान अवस्था ल्याउन धेर थोर जिम्मेवार ज्ञानेन्द्र, गिरिजा, माधव, प्रचण्ड र वावुरामको अपमान भयो भनेर चिच्याउनुको र त्यसमा राष्ट्रियताको लेप लगाउनुको केहि अर्थ छैन् । जुन दिन सर्वसाधरण नेपालीले भारत वा अरबको खाडीमा गएर अपमानित नहुने दिन आउला त्यहि दिन स्वत यहाँको सरकार प्रमुखहरुको पनि सम्मान होला । फेरि पनि भन्न मन लाग्यो – आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन ।

99 Comments

  1. काँग्रेस, एमाले अनि माओवादीको एउटा समुहले भारतसँग गरिएको बिपा सम्झौताको विरोध गर्नु कुनै नौलो होईन । शास्त्रीय राष्ट्रियताको मात्र वकालत गर्न जान्ने अर्थ-राजनीतिका अज्ञानीहरूले प्रधानमन्त्रीको फराकिलो, उदार अनि परिवर्तित सन्दर्भमा आधुनिक राष्ट्रियताको अर्थ नबुझ्नु स्वभाविकै हो । दौरा-सुरुवाल, पहाडे राष्ट्रवाद अनि भारतको एकोहोरो विरोधमा नारा- जुलुश, चक्का- जाम अनि मशाल जुलुशमा मात्र राष्ट्रियता देख्नेहरूले विश्वको अर्थ- राजनीतिक परिदृश्यमा आएको 360 डिग्रीको परिवर्तन अनि त्यसले राष्ट्रियताको परिभाषामा पारेको अदलबदललाई बुझ्न नसक्नु कुनै नौलो कुरा होईन ।

    • “आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन” भन्ने सबै भन्दा ठुलो प्रमाण जापान हो. दोश्रो बिश्व युद्द पछी ध्वस्त भएको जापान २० बर्ष सम्म अमेरिकी खटन पतन मा रहयो, जापान को दैनिक प्रशासन नै अमेरिकी अधिकारि को निर्देशन मा चल्दथ्यो, तर आज आर्थिक उन्नति ले जापान कहाँ पुग्यो? संसार मा जापानी को कति सम्मान हुन्छ? होला त जापानी हरु लाइ २० बर्ष सम्म उपनिबेशिक भएर बस्न परेको ले जापानी भएको मा शर्म र लज्जा ? अब २० बर्ष सम्म उपनेबेश भएर बसेको जापानिज र चीन र भारत समेत बिदेशी को पैताला मुनि हुदा पनि स्वतन्त्र भएर बसेको हाम्रो रास्त्रियता मा कसको रास्त्रियता बलियो होला? होला त अमेरिकी हरु लाइ बेलायति उपनिवेश हुन् परेको पिडा? होला त क्यानाडाली हरु लाइ फ्रेन्च को उपनिबेशिक हुन् परेको पिडा? एसको अर्थ हामि पनि कसैको उपनिवेश बन्न पर्दछ भन्ने होइन, तर आर्थिक बिकास ले रास्त्रियता को सम्बर्दन र बिकास गर्दछ भन्ने कुरा को प्रमाण भने हो यो. आज नेपाल आर्थिक रुप ले सम्ब्रिद्द हुने हो भने नेपाली को इज्जत आफ से आफ बढदछ बिशेष गरि संसार क इमिग्रेसन बिभाग मा. “रातो र चन्द्र सुर्य को जंगी निशाना हाम्रो” भन्ने गित जति गाए पनि हामि हरि तन्नम भैन्जेल सम्म संसार क सबै धनि देश बात अपहेलित भैरहनु पर्दछ.

      • महेश जी:
        १. तपाईका यस्ता बिचारमा कुनै दुइमत छैन, तर जुन जुन देशका नाम लिनु भाको छ ति देशका तुलनामा अब भन्नुस महेश जी कि नेपालको सम्वृद्धिको प्रमुख बाह्य तगारो को हो-के हो? के नेपालको स्रोत साधन लुट्ने, नेपाल भित्र आर्थिक एकाधिकार जमाउने छिमेकी भारत हाम्रो भूपरिबेस्थिठ देश नेपालको एक मात्र बाह्य क्षेत्रबाट आर्थिक प्रगतीका लागि भयङ्कर बाधक तत्व होइन र ! भारतीय जस्तो शासकबर्ग भएको छिमेकी हाम्रो अभिसाप नै हो…कुनै दुइमत छ…?
        २. विषयान्तर नगरी यहि बिषयमा छलफल गर्दा तपाइँले दिएका आफ्नो तर्क अनुकुलका देशहरुको उधारण हाम्रो यो बिशिस्थ परिस्थितिमा पनि मिल्छ कि मिल्दैन ? उधारण दिदा निरपेक्ष रुपमा नभई सापेक्षतामा दिनु पर्दैन र ? यो त कृष्ण गोपाल र हर्के ले ‘कब्जा घर-जग्गा फिर्ता’ गर्न दिएका तर्क जस्तो भएन र?
        २. मेरो भनाई: यो सम्झौता ‘बाँदरलाइ लिस्नु’ भो भन्ने हो/ उसै त भारत-दादा तेस माथि थप लुट लागी यस्तो सजिलो अधिकारिक बाटो…! भारत संग अहिलेनै बन्दूक लिएर गोरखपुरमा भिड्न गैहालने भन्ने कुरा होइन तर पुराना असमान सम्झौता त खारेज वा review गर्नु पर्ने ऐन-मौकामा फेरी भावी सन्ततिका लागि अर्को घाडो…कुरा यो हो महेश जी!
        ३ बाबुराम जी विद्वान हुनु भएकोले वहाले गरेका ‘पाँचै-खत’ माफ दिने हो भने कुरो अर्कै, होइन भने यस्ता सम्झौता कोहि विद्वानले गरेका कारणले ठिक होला भन्ने न ठान्नोस यसले ल्याउने भयानक परिणाम लाइ हेर्नुस है महेश जी..!

        • शिला जी
          यी सबै तपाइँ को शंका सहि हो, बेठिक त के हो भने कोशी गण्डकी महाकाली जस्तै BIPAA पनि हो भन्ने जिकिर मात्रै हो. शायद सन्धि को दफा तपाइँ ले पढ्नु भएन कि वा बुझेर पनि बुझ पचाउनु भएर “चुन्वांग को कार्यदिशा नै गलत थियो” भन्ने शृंखला लाइ निरन्तरा दिनु भएको हो?, भारत बदमास त हो, के गर्ने हाम्रो आर्थिक सम्रिद्दी को सम्भावना पनि उही संग जोडिएर आउछ तेसकारण झ्याल खोल्दा लामखुट्टे र झिंगा लाइ रोक्दै सफा हावा लिने हो. तर तपाइँ ले भने झैँ बिपा रास्त्रघाती भने पटक्कै होइन, एसले आर्थिक क्रान्ति को ढोका खोल्न सक्दछ र यो सन्धि भारत संग मात्रै गरिएको पनि होइन.

          • महेश जी:
            “..भारत बदमास त हो, के गर्ने हाम्रो आर्थिक सम्रिद्दीको सम्भावना पनि उही संग जोडिएर आउछ…” कस्तो औपबिबेसिक मानसिकता बोकेको निस्कर्स! यहि हो तपाइको प्रगतिशील रास्ट्रबाद/ प्रगतिशिलता र पतन किमार्थ एकै होइनन, तपाइले आफ्नो वा बाबुरामको बैचारिक पतनलाइ प्रगतिशिलता को लेप लगाउनु भो/
            वाहा रे महेश जी!!, ‘हाम्रो आर्थिक सम्रिद्दीको सम्भावना भारत संग’ तपाईको यो बिस्वासलाइ कांग्रेस-एमालेको भन्दा कति फरक मानौ …!! यति धेरै बिचलन..!! तपाइँ धेरै टाढा पुगिसक्नु भएछ / अब त मलाइ के डर लाग्न थाल्यो भने अब हुने स्वाधिनताको अपरिहार्य लडाईमा तपाई र हामी आमने-सामने पो हुने भयौं…..जे त होला!
            note: महेश जी! बाबुराम जीले जनयुद्धमा होमिनु अघि शेर बहादुर प्र.म लाइ बुझाउनु भएको ४० बुदे ऐतीहासिक मागपत्रको बुदा नं ६ मा पुन हेर्नु होला/ तेहा भारत, भारतीय पूजिं लगाएतका कुरामा के भनिएको थियो/ तेस पछी तपाइँका विचार ठिक ठाउमा आयो भने फेरी कुरा गरौला…/

    • 360 डिग्रिको परिवर्तनले पहिलैकै स्थानमा पुगिन्छ, १८० डिग्रि हो कि???

  2. हुन त दुइ देश बिच सन्धि र सम्झौता हुनै नहुने हैन, तर सम्झौता गर्दा पार्टी र आफ्नो सम्बन्ध सुधार्ने संक्रीण सोचले ग्रस्त भएर गर्नु हुन्थेन भन्ने हो, सम्झौता गर्ने दल कै अर्को हाँगाले तिनै कल कारखानामा हिजो अस्ति गरे जस्तो तोड-फोड र बन्द भोलि पर्सी नगर्लान र ?? बरु डाक्टर सापले यो बन्दको रोगको उपचार देश भित्रैबाट गरेका भए हुन्थ्यो; नेपालका उधोग धन्दामा लगानी गर्न सुरक्षित छन् भनेर देखाउन सके, लगानी गर्न मन भएकाहरु आफै आउछन नि ! यस्ता ज्यानमारा सम्झौता गरेर ठगहरुका बाटो खुल्ला गरेर कस्तो जुवा जित्ने सोचेका होलान ! झ्याली गरेर जित्छु भन्ने लागेको भए, तिनका बाजेहरु तिमी भन्दा चौगुना झेलान्ड़ी छन् भन्ने त् बुझेका थे होलान नि |

  3. उत्तमजी, उदाहरण सहित बिश्लेषनात्मक जोशिलो लेख लेख्नु भएको छ / तपाइको लेखनशैली र विषयवस्तुको गुदी कोट्याउँदा तपाइको लेखमा वास्तविकताको प्रचुरता देख्दछु/
    तरपनि सबै बाणले राम र अर्जुनले हानेकै जस्तो काम गर्छ भन्ने छैन, मेरो मतलव सबै पुराना उदाहरणले सबै स्थान र परिस्थितिमा उस्तै काम गर्छ भन्ने छैन /
    सबै अर्थविदले गरेको विश्लेषण सहि र निर्णयले मुर्तरुप पाउने भए आज ग्रिस, इटाली जस्तो देशहरूले आज यो दिन भोग्नु पर्दैनथ्यो / अमेरिकाको न्यूयोर्क शहरको पत्रिकाहरूको मुख्यपृष्ठ आर्थिक अन्योलको अक्षरले ढाकिनु पर्दैनथ्यो /
    अन्तमा; “माओवादी सिन्द्वान्तको कोरा राजनितिबाट व्यवहारीक राजनितिमा प्रवेश” गरेको भनि दिनुभएको सहि अभिव्यक्तिले गहिरो अर्थ बोकेको आभाष पाए /
    पुन:अन्त्यमा; “आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन ।” यो त लाटाले पनि भन्न नसकेर मनमनै मनन गर्दै आएको ध्रुबसत्य कुरा नै हो नि !
    राम्रो लेख्नुभएको छ / धन्यबाद !

  4. उत्तमबाबु जी,
    सानो सुझाब – कुनै ठाउमा एकैछिन लागेको पारिलो घाम देखेर “आहा त्यो ठाउँको मौसम” भनेर तपाई निकै मेहनत गरेर बर्णन गर्नुहुन्छ| पढ्दा सुन्दा शब्दजालको प्रभावले अपत्यारिलो लाग्दैन| तर तपाईको त्यो निकै मिठो लोभलाग्दो गरी लेखेको शब्दजाल एकै छिन पछिको हावाहुरी, आधिबेहरीसंगै सम्पूर्ण त झुठ्ठो ठहरिन्छ| उदाहरण – प्रचण्डले काठमाण्डौमा मान्छे ओसारेर “जनताको सर्बोच्चताको आन्दोलन” गरेकोलाई भूल गरेको भनि स्वीकारी सके, तपाईंको समाचार बुमर्यांग यो सन्दर्भमा पढ्नुस आफै| तपाई रिसर्च गर्ने मान्छे हो सायद क्यारे – थाहा हुनु पर्ने रिसर्च गर्नेहरु हावाको तालमा निष्कर्ष निकाल्दैनन| निष्कर्ष निकाल्न लामो समय अध्ययन गर्नु पर्छ| मान्छेहरुलाई पहिला बुझ्न दिनुस, बुझ्नु भन्दा पहिले नै पालिस दलेर चम्काउन नखोज्नुस| सक्नुहुन्छ भने माओबादीकै एउटा फ्याक्सनले किन सबै भन्दा चर्को बिरोध गरीरहेको छ त्यस्तो यथार्थ चिर्नुहोस, माओवादीको भारत प्रतिको धारणा चिर्ने प्रयास गर्नुहोस, हिँजो कुन र कस्ता मुद्धाहरुमा मान्छेहरू मुला काटीए झैं काटिएका थिए त्यो सन्दर्भमा आजका माओबादीको बिश्लेषण गर्नुहोस| तपाईका पुराना र नयाँ लेखहरू एकै ठाउमा राखेर पढ्दै जाने हो भने तपाईको दही चिउरे पन छर्लंग हुन्छ|

    • Raj jee,
      I also sometime feel the same . Uttam Jee has no consistency in his writing though sometimes his writing worth reading.. But from my view point an intellectual should have a clear vision of what his opinions are..

      This is not the correct time to judge weather BIPPA might work in favor of Nepal or not but looking at the history of Indian bureaucrats mentality this might not work in favor of us…Nepal has many important and priorities issue’s with Indian which could not be addressed this time. Fact says that India has never learned to respect their neighboring countries … India’s ill and sick mentality is the major problem of this whole subcontinent …God bless …

  5. उत्तम हरु बाबुराम को स्वार्थ अनुसार राष्ट्रियता को व्याख्या गर्छन् र बिकास को कुरा गर्छन् बिचरा उत्तम लाई थाहा छैन बाबुराम हरु गद्दार हुन भनेर

  6. “आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन” भनेर उत्तमजी भन्नुहुन्छ | तर समाजमा त्यस्ता मानिसहरु पनि बग्रेल्ती रहेछन जो नेपाली राष्ट्रियता सुरुवालको इन्जारमा झुन्डेको , दौराको तुनामा अडकेको र ढाका टोपीले थामेको छ भनेर दिउँसै रात पार्छन | उत्तमजीको अत्युत्तम छ |

    • उत्तमजीको लेख अत्युत्तम छ |

  7. राजनीतिको अर्थ आफू सत्तामा हुदा राष्ट्र बेच्दा पनि राष्ट्र भक्त हुने,सत्ता बाट चिप्लिनु बित्तिकै जस्तै राम्रो गर्दा पनि नराम्रो हुने भएकोले कराउने कराउदै गर्छ,तर बाबुराम जी अगाडी बढ्नोस अढाई करोड जनता जनार्दन तपाइको साथमा छन् . भुक्ने कुत्ताहरुको काम हो मुल्यांकन जनताले गर्ने गर्दछन.सहि कुरामा निर्भिक अगाडी बढ्नोस हार्दिक सुभकामना.

  8. भारत वा खाडी देश हरु मा उपल्लो स्तर को काम गर्ने नेपाली हरु पनि छन् | ‘नेपाली’ भनेर निम्न स्तर को काम लगाएको होइन, आफ्नो योग्ग्यत र सिप अनुसार को काम गर्ने हो | प्रधानमन्त्री लाइ सहसचिब ले स्वागत गर्ने कुरामा : बाबुराम भट्टराई को त केहि दोष छैन तर भारत ले अलिकति इज्ज़त र सम्मान नगरेकै हो | जे भने पनि अंतर्रस्तिया सिस्ताचार र मर्यादा अनि परम्परा को पनि कुरा हुन्छ | व्यक्तिगत रुपमा बाबुराम लाइ अनि अरु केहि मान्छे लै एसको मतलब छैन होला तर उनि भारत जादा नेपाल को प्रधानमन्त्री को रुप मा गएका हुन् उनको निजि भ्रमण त होइन नि |

  9. उतम जी को लेख अति उतम छ आजको विश्व संग मिल्ने समसामयिक अर्थ पनि छ आर्थिक सम्पनता लै नै विश्वको मापदण्डमा तौल गरिन्छ तर यहाँ मुद्दा न BIPPA को हो न विपन्नताको यहाँ कुरो पर्यो नेपाली सर्वभौमिकता को पुरानो छिमेकी को पुर्व कालदेखिको हेपायेती नीति नेपालको जुनसुकै अयास्रोत्मा भारतिया हाबी शिमा अतिक्रमण र भारतको दादागिरी जस्ता इत्यादी समस्याहरु को निराकरण नभई नेपाल र नेपाली को बिकाश परिकल्पना गर्न भनेको अन्धकारमा झटारो हान्नु मात्र हो. भारतिया दमन सहेर चाकडी गर्दै मासुभात खानु भन्दा स्वतन्त्र भएर ढिडो सिस्नु खानु चै उतम होला.
    उतम जी लै एउटा प्रश्न, तपाईंको बिचारमा नेपालको प्रतेक प्रधान मन्त्रि हुनासाथ भारत लै हाजिरी दिनपर्ने अनि नेपाली बाल प्र.म लै सम्झौता गराउने यो चलन ठिक होला? भारतीय प्रधान मन्त्रि हुने बितिकै नेपाल आको चै छैन. यो चलन को उन्मुलन हुन पर्छ कि पर्दैन? अनि कोट्याउदै जाने हो भने दुइपक्छीय भनिने सन्धिहरु ९० % भारतमुखी छ एस्लाई कुन मापदण्ड ले नाप्ने?
    BIPPA गलत होइन तर शुरु गर्नु पर्ने मेलो अर्थात् समय को गलत सुरुवात भो भनेर जनता हरुको सुझाव प्रस्ट देखिन्छ. भारत संग नेपालको अरु issues हरुको पहिला निराकरण नगरी बिप्पा नेपाल भारतको डिब्बा हुने छ. भारतले नेपाल माथि जहिले पनि चन्याक्य नीति अभ्यास गरेको यहालाई विदितै होला. भारत संग व्यापार नगर्ने भनेको होइन गर्नुपछ तर नियम र तरिका पुराएर.
    डा. बाबुराम भट्टराई जिउ ले भारत संग ऋण लिएर अर्को गल्ति गरेको जन गुनासो पनि छ. नेपाल लै सांची नै बिकाश गर्ने नीति अपनाएको भए यो सरकारको पहिलो कार्य सन्धि गर्ने नभई देश हाँक्ने संबिधान ल्याउनु पर्ने होइन र? संबिधान नै नभएको देशमा बिप्पा सन्धि लाटा को धोति मात्र हो. कसले गर्छ लगानी सम्बिधनै नभएको देशमा ? हुन सक्छ नेपाल लै फसौना भारत ले लगानी नगर्ला भन्न सकिन्न. हतियार बिना बाघ को शिकार गर्छु भनेर हुन्छ ? सहि संबिधान ल्याएर मुलुक मा लागु गर्नु पर्ने मा जोगीको धनि हुने सपना देखेर हुन्छ? सहि काम गरे नेपाल जस्तो मुलुक माथि उठ्न कति बेर लाग्छ र? मुलुकको कानुन काइदा सुरक्षा ठिक भए बिदेशी लगानी आफै आकर्षित हुन्छ, कुरा माहोलको हो त्यो बनाउन छिमेकि मुलुक भारत र चिनहरु संग दिर्घकालिन दुइतर्फी बराबर फाइदा पुग्ने सम्झौता नगरी बिप्पा जस्ता सम्झौता र बिदेशी लगानी को दिवा सपना देख्नु बाहेक केहि हुने छैन.
    साँची भन्ने हो भने नेपाल मा ऋण रकम सहायोग न आएको हो र? प्रतेक नेपालीको टाउको मा कति ऋण छ यहाँलै भनि रहनु नपर्ला त्यसैले नेपाल र नेपाली ले घरभित्र को समस्या लै समाधान नगरी विश्वको गफ दिन चाहिं बेकार छ भन्ने मेरो राय मात्र हो अन्यथा नलिनु होला. नमस्ते

  10. उत्तम जी,
    भुटानको प्रति व्यक्ति आय कति राम्रो हुदैन छ /तर किन रास्त्रियता तेती कम्जोर? जलस्रोत बाट उसको जति-जती आर्थिक प्रगति हुदो छ तेती-तेती नै अनुपात मा उसको राष्ट्रियता कम्जोर हुदैछ/ तेसैले आर्थिक प्रगती हुदैमा तपाइले दाबि गरे जस्तो रस्त्रित्यता बलियो नहुने कुरा छिमेकी देशमा समेत उदाहरन देखि सकेका हामीलाई तपाईका भ्रमले केहि फरक पर्दैन / बरु के कुरा चाहि सत्य हो भने नेपालको प्रगति-सम्वृदीको बाह्य बाधक तत्व भनेकै अरु केहि नभएर इंडिया हो/ इंडिया जस्तो छिमेकी हुनु र नेपालमा बिकाउ नेता ज्यादा, देश-भक्त नेताको कमी हुनु नेपाल को दुर्भाग्य हो, तर अत्यधिक जनता देशभक्त छन् यो शुभ पक्ष हो / बाबुरामका बिगतका कतिपय लेख र प्रशिक्षणमा ठिक यस्तै कुरा हुन्थ्यो, तर आज……बडो बिडम्बना रामशरण जस्ता बिदेसी दलाल-बुर्जुवाहरू दङ्ग छन्… जनता निरास पारिएका छन्/

    • मलाइ लाग्छ यो बिपा को बिरोध, देस मा आर्थिक क्रान्ति न चाहने. सधै देस आन्दोलन अशान्ति र दोन्ध रही राखोस र तेस्मै राज गर्न पाउ भन्नेहरुले को नै बिरोध. जब सम्म देसमा विदेशी लगानीको सुरक्षाको ग्यारेण्टी हुदैन कसैले पनि नेपाल मा लगानी गर्दैनन्. आर्थिक क्रान्तिको कुरै छोडौ, देसमा रोजगारी बढदैन र सदै नेपालीले बिदेसिनु पर्छ. लगानीको सुरक्षाको ग्यारेण्टी सबै देसहरु बिच गरिएको त ब्यापार ग्लोबलिज़शन भएको छ. मात्र बिरोध को लागि बिरोध हो भने यो देस मा केहि हुन् सक्दैन.

  11. बधाई छ उतम जी ,तपाई को लेख म निरन्तर पढने गर्छु,हरेक लेखमा केहिन केहि संदेश बोकेको हुन्छ ,वास्तविकता बोकेको हुन्छ,यो लेखमा पनि नेपाल को आर्थिक अवस्था को र नेपाली को मानसिकता लाई प्रस्टै दिनु भएको छ ,साधुबाद |

  12. देशका आधारभूत आबसेयाकताका बस्तुहरुमा आत्मनिर्वेर नभएसम्म यो ब्यापारिक सम्झौता राष्ट्रघाती ठहरिन्छ. “आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन”
    अबस्य तर आधारभूत आबसेयाकताका बस्तुहरुको लागि पनि अरुको भर परयूभने
    के को आर्थिक विकास यो नेपाल लै भन्दा इंडिया लै फायेदा हुन्छ अहिले सम्म गयेरकनुनी थियो अब कानुनी रुपमा देश भित्र लाउदै छन् सबै लै चेतना भया!!!!!

  13. रामजी को भनेमा पूर्ण सहमत छु यदि पुजीबादी बाटो नै लिनु थियो भने त्यत्रो मान्छे किन मरेको र त्यत्रो धन माल को chyati किन गरको यसको जवाफ कसले दिने. बाबुराम ले सस्तो लोकप्रियता लिन लागि मात्र यौ सम्झौता गरेको हो किन भने नेपाल को लागि फाइदा हुने दोहोरो करको सम्झौता गर्न भारतले इन्कार गरेको छ. अनि अर्को कुरा यहि माओबादी हरुले करै रहेको सिमाना सम्भाधि, जल सम्भंधि केहि कुरा यो बाबुरामले निकाल्न आंट गरेन आफ्नो मालिक को अगाडी. किन जटिल प्रश्न खादा भएको छ. अब रह्यो स्वागत को कुरा नेपाल एउता स्वतन्त्र राष्ट्र हो र उसको राष्ट्र प्रमुख ले पौने सम्मान उचित हुनु पर्चा यसमा हामी कति गरिब र कति नेपाली ले भारत मा काम गर्छ भन्ने संघ केहि सम्भंदा छैन्न त्यसो हो भने हामी कंहा कति भारतीय हरु तरकारी बेच्न आउंचा. त्यस कारण कसले स्वागत गर्छ त्यसको मतलब छैन भन्ने एक औता बेवकुफ हरु को विचार हो यस्तै मानसिकता ले नै हो हामीलाई हेप्ने. बाबुराम लागि तल्लो स्तर को स्वागत गर्नुको कारण उ उनीहरुकै नोकोर बएको ले हो भन्ने कुरा सोच्नु पर्छ. यसले अरु राष्ट्र घटी गोप्य साम्जौता गरेर आयको रहेछ भने पनि अस्चार्य मान्नु पर्दैन.

  14. छोटो प्रतिक्रिया |
    उत्तम जी को लेख धेरै राम्रो, समय सुहाउँदो छ र बास्तबिकतामा आधारित छ | म पूर्ण सहमत छु |

  15. जुवा खेले भनेको
    आफ्नो राजनैतिक भबिस्य माथि यहि कुरालाई लियर विरोधीहरुले बखेडा गर्छन भनेको हो .त्यो माकुने जस्तो पुग्मगले जस्तो कुरा नबुझेर द्रौपदीलाई जुवाको खालमा राखेर जुवा खेल्यो भनेको हो . बाबुरामले जुवा खेलेको भनेको जुवाको आर्थ देशलाई बाजी राखेर जुवा खेलेको भनेको हैन

  16. उत्तम जी,
    तपाई संग पनि मा पूर्ण सहमत छु. आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन- यो marxism संगत छ . बाबुराम ले धेरै पहिले यो महसुस गरेका थिया होलान तर अहिले पूर्ण convince भए मर्क्षिस्म- “infrastructure” determines the “superstructure”
    झलनाथ र माधव नेपाल को कुण्ठा को आवाज को खासै अर्थ छैन
    देश विकास भयो भने त बैद्य हरुको जागिर त गयो नि . .
    ” फूलको आँखामा फुलै संसार ……

  17. आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन तर नेपाली नेता (पार्टीको गार्ड) भएर कसैले देश बिकाश गर्न खोज्दा, आर्थिक बिकासको ढोका खोल्दा तेस्लाई वास्तानै नगरी राजनीतिक हेराइले हेरेर आफ्नो पार्टी बचाउने कोसिस गर्छ. ……….तेस्ले आर्थिक विकास गर्यो भने जनताले त्यो र तेस्को पार्टीलाई मन पराउ छ, हाम्रो पार्टी पतुर हुन्छ भनेर अरुले बिकासको बाटो खोल्दा तगारा बन्छन. ……….. तेसैले उनीहरु देश विकास होइन पार्टी टिकाउन चाहन्छन, विश्वास लागदैन भने विपा संझैताको बिरोध हेर्नुहोस, अनि सोध्नु होस् माधव नेपाल लाई, खनाल लाई, बैधय लाई, थाहा भैहाल्छ…………….

  18. उत्तम जी धेरै राम्रो लेख, यो येथार्थ पनि हो l यो तपाई को विचारमा सबै जना सहमत हुन पर्छ भन्ने केहि छैन l व्यक्तिको मौलिक स्वतन्त्रतालाई कसैले पनि कुण्ठित गर्न सक्दैन l हामी एक स्वतन्त्र नागरिक भएर राजनैतिकको (खोल, विचार, कार्यकर्ता,लठैत, स्वघोषित नेता, ग्रस्थ मानसिकता ) नभई सोच्दा यो विचारमा सबै जना सहमत हुन कुनै समस्या नहोला l
    आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन, देश सम्पन्न नभई राष्ट्रियता बच्दैन, र सम्मान पाउन हाम्रो आधार तयार गर्नु पर्ने धेरै सान्दर्भिक छ l
    धेरै धेरै धन्यवाद

  19. तपाइको लेख सारै राम्रो छ . पढेर खुसि लग्यो तर दुख को कुरा के भने बाबुराम auta सच्चा र नेपाल को बारेमा धेरै गहिराई बाट बुझेको मान्छे आज प्रधान मन्त्रि मा हुनुहुन्छा त्यसैले हामी ले बुझ्नु पर्ने कुरा के हो भने हाम्रो बुद्दी ले जति bujhachau त्यति नै भन्छौ तर पी h डी गरेर अर्थासस्त्री जस्तो मान्छे ले देस को बारेमा पक्कै राम्रो योजना ल्याएको छ भन्ने मलाई लागेको छ अहिले को नेपाल को यो अवस्था मा बाबुराम लाई पूर्ण समर्थन दिएर देस बनाउने काम मा अरु केहि गर्न न सके पनि मौखिक रुप मा नैतिक समर्थन गर्नु आज हामी देस भक्त नेपाली को लागि आधारभूत आवस्यकता भएको छ भन्ने मलाई लाग्छा त्यसैले अहिले पार्टी होइन देसको लागि केहि गर्छु भन्ने व्यक्ति लाइ साथ दिउ है त देस विकास भए पछी राजनीति गरौला है त कम से कम हामी सबै नेपाली ले यो सच्चा नेता र गरिब को दुख पाएको छोरा को समर्थन गरेर देस लाई अगाडी बदौने समर्थन सबै बाट हुने छ भन्ने मा ठुलो आशा राख्दछु धन्यवाद

  20. सायद यो सन्धि गर्दा बाबुराम ले पनि आफ्नो चित्त ले गरेका छैनन् |
    यो भारत ले आफुलाई पी एम बनाइदिएर मुख मा गुलियो चटाएको ले बाबुराम ले लाचार भएर यो सन्धि गरेर आएछन| न भए उनकै पार्टी का ठुला ठुला नेता समेत यो पार्टीको निर्णय थिएन भन्दै छन् |
    बाबुराम को अन्ध समर्थक हरु बाबु राम ले संजिबिनी पर्बत ल्याएको झैँ २ बित्ता उफ्रदै ,कराउदै छन् |
    १) ल एसले नेपाल मा भबिस्य मा भारतीय लगानी बढाउला रे ,परिणाम के त् ??
    सिताराम दुध जाबो ले त् आफ्नो डेरी अफिस मा अधिकांस भारतीय कर्मचारी नै राख्यो |
    तेस्तै इन्डियन स्कुल मै हेरौ अधिकांश इन्डियन टिचर नै छ ??भुत्रो पाउछ नेपालि ले |
    झन् इन्डियन को संख्या बढ्छ नेपाल मा |
    नेपालि ले पाउने पिउन ,पाले ?/
    हे दैब?/अनि किन दुस्प्रचार ??/

    २) अर्थ सास्त्र को किताब पल्टाउदा यो ठिक हो ,तर त्यो अर्थ सास्त्र यहा फेल खान्छ |
    अरु देश को यहा लगानी भए भारत को टाउको दुख्छ ,अरु त् अरु लामो समय सम्म त्रिभुबन राज पथ को बैकल्पिक मार्ग सम्म उसले बन्न दिएको थिएन ,हाम्रो चिन सग को नाका मा उसकै ज्यादा निगरानी थ्यो |
    एस्तो परिस्थिति मा ब्वासो सग हात मिलाएर आए ,याहा पाठा हरु दंग परे |

    ३) यहा बाहिर को फोहोर लेउने भन्दा पहिला देश मै बढार कुदार गर्नु पर्ने बेला थ्यो |

    यो जाली र रास्ट्र घाती काम हो | बाबुराम फसेको छ येस्मा |
    मेरो आफ्नो बिचार हो यो |
    बाबुराम को हनुमान हरु ले अप सब्द प्रयोग गरे टिट फर टयात गरिन्छ |

    • द्रोण जी
      ठिक भन्नुभयो यो सब खेल नेपाल लै धोत्तिमये बनाउने चाला हो. बाबुराम ले सहि ठाउमा हात हालेको जस्तो लागेन. देशमा ठुलै राष्ट्रघात हुदै छ भारत ले लामो समयको प्रयास पछी मौका मा चौका हान्यो ….. नेपाली लै चिची पापा देखाएर

      • बाबुराम भारत परस्त भन्ने प्रमाड मिलेको हो र?

        • बाबुराम लाइ भारत परस्त भन्न खोजेको हैन ,भारत परास्त भए ,इन्डियन ले झुक्काए उनलाई भन्न खोजेको |दुइ मत छैन ,राम्रा येकेडेमिसियाँन र विचारक हुन् तर
          सहि समय मा सहि निर्णय को कमि देखियो उनमा | प्रचण्ड लाइ पछी धकेलेर उनलाई अगी ल्याउनु को मूल्य धोतीले आफै खोसेर लग्यो बाबु राम सिर्फ बाबु हुन् पुगे |
          धन्न प्रचण्ड ले चै खुलेर बिरोध गरेका छैनन् ,बादल र बैद्य ले भनि सके |

    • द्रोणजी ! माओबादीले जे गरेपनि सहि देख्नेहरूले अवश्यपनि सहि नै देख्नु कुनै अनौठो होइन / आर्थिक बिकाशको दृष्टिकोणले कागजमा कोरुन्जेल जायजै देखिन्छ तर व्यवहारत: भारतले देखाउने गिद्धे व्यवहारले, कुनै नीतिले पनि मुर्त रुप पाउने छाँटकाँट देखिदैन / तपाइको खरो कुरा दह्रो छ /

  21. India does not follow agreement if that does not benefit India. India does not follow bilateral agreement if that benefits Nepal. India even ignores internship treaty if that works in favor of Nepal.
    What happened to Kodak (Hetauda)?
    Proportionally, India has more poor, India is more dense, disparity between poor and rich is wide there, and it also has huge unproductive military cost. India is weaker than Sri Lanka on per capita income and wealth distribution.
    India may look huge, better, stronger, but perception is not reality.
    Thunk of trade deficit, Nepal’s export:import relation with India is about 1:7. India gets benefit out of us.
    Indian nationals do not work in Nepal? India is not getting water from Koshi and other reservoir submerging our productive land?
    India can get economic benefit even further when stability prevails in Nepal. If India is sincere and serious, it should not destabilize our political equation. Nepal can recover faster once India’s RAW stops working against Nepal.

  22. Black and white assurance is more convincing than town hall speech. For me, this is just a first right step to the desired direction; not everything but start up for the everything. After all something is better than nothing. Sadly we all suffer from prejudiced eyes

  23. स्वतन्त्र नभई आथिर्क बिकास सम्भब छैन । तेस्रो मुलुकमा अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरुबाट आउने आर्थिक सहयोगमा भारतले अवरोध गरिरहेका चर्चा नेपालमा सामान्य भइसकेको छ । यी काम जति सक्यो छिटो बन्द गरिनु पर्दछ । राष्ट्रसंघीय औद्योगिक विकास संगठन युनिडो र बुद्धधर्मालम्बीहरुको गैरसरकारी सस्था एसिया प्यासिफिक एक्सचेन्ज एन्ड कोअपरेशन एपेकले गौतम बुद्धको जन्मभूमि लुम्बिनी क्षेत्रको विकासका लागि सवा तीन खर्ब खर्च गर्ने घोषण गरेपछि भारतीय पक्षधर मिडिया युद्धको अफवाह फैलाउने प्रत्यन गरिरहेका छन् । यसको बदला ८४ प्रतिशत हिन्दु धर्माबलम्बी रहेको भारतले सीताको जन्मस्थान जनकपुरमा छ खर्ब खर्च गर्ने घोषण गरिदिए नेपाली जनतामा सकारात्मक प्रभाव पर्ने थियो । चिनिया लगानी भारतीय सीमा क्षेत्रमा आएको आशंका हो भने चिनिया सीमा नजिकका मुक्तिनाथ र हलेसी महादेवका मन्दिरमा हिन्दुहरुको संस्थामार्फत् लागानी गर्न सकिन्छ । यसरी भारत नेपालको विकासमा सकि्रय हुँदा नेपाली जनतामा रहेका नकारात्मक धारणहरुमा परिवर्तन आउने छन् । हिन्दूका आरध्यदेव पशुपतिनाथको मन्दिरमा भारतीय पुजारी रहने र अर्बौं रुपैया भारत लगिरहने घटना जागरुक नेपाली जनताले लामो समयसम्म पचाउन सक्ने छैनन् । पशुपतिनाथ मन्दिरमा नेपाली पुजारी राख्ने कुरामा भारतले अबरोध गर्नु हँुदैन । यस घटनालाई सकरात्मक बनाउन पशुपति क्षेत्र विकासका लागि भारतले लागनी गर्नुपर्दछ । लुम्बिनी क्षेत्रमा हुने ठूलो लगानी सानो नेपाली अर्थतन्त्रको बिकासका लागि निकै महत्वपूर्ण हुन सक्नेछ । यद्यपि यसका लाभहरु नेपाललाई भन्दा भारतलाई नै बढी हुनेछन् । इन्धन निर्माण सामग्री र मजदुर भारतबाट आयात हुने हँुदा लुम्बिनीमा गरिने विकास खर्चको ६० प्रतिशतभन्दा बढी रकम भारत जानेछ । लुम्बिनी आउने पर्याटकमध्ये ७५ प्रतिशतभन्दा बढी पर्यटक भारतका विभिन्न स्थानमा पुग्नेछन् । यो लगानीबाट हुने लुम्बिनीको विकासले बुद्धको जन्मस्थान भारत हो भन्ने भ्रम हट्नेबाहेक भारतलाई कुनै नोक्सानी हुने छैन । नक्कली लुम्विनी बनाउने भारतको कदमले दीर्घकालमा भारतको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिष्ठामा नकारात्मक प्रभाब पार्नेछ । तर पनि उसले यो कुर्कम छाडेको छैन । बिपा सम्झौता यस्तै भारतको ब्यपारिहरु मार्फत नेपाल लुटे प्रपन्चमा हो । बिपा नहुदै भारतीय लगानीमा खुलेका युटियल र डाबरले नेपाल सरकारलाई तिर्नुपर्ने राजश्व छुटका लागी कुटनीतिक दबाव दिने भारतीय दुताबासले अब के गर्ला हेर्न बाँकी छ ।

  24. यो संसारमा कुनै बाबुआमा छैनन् आफ्नो छोराछोरी बिग्रिउन भन्ने सोच्ने तेस्तै यो संसारमा कुनै लगानीकर्ता छैनन् आफ्नो लगानी दुबोस वनेर सोच्ने / हाम्रो देश जस्तो अशान्ति र दण्ड नेपालमा त यो बिपा झनै आबस्येक छ / यो बिपा सम्झौता भारत संग मात्रै नभएर अन्य देशहरु संग पनि गरेर लगानी भित्र्याउनु पर्छ अनि रोजगारी बढाउनुपर्छ / भारत ले नेपालसंग मात्र यो बिपा सम्झौता नगरेर बिस्वोको धेरै देशसंग गरेको छ / बाबुरामको यो कदमलाई कांग्रेसी नेता रामशरण ले त समर्थन गरिसके / फाइदा पनि लिन जान्नुपर्छ / केहि पनि नगर्ने अनि खाली बिरोध मात्रै गर्ने हामी नेपालीमा रोग लाग्यो भने /

    • कृष्ण जी को कुरा एकदम ठिक लाग्यो / नेपालमा जे आन्दोलन गरे पनि सडकमा मान्छेको कमि हुन्न किन ? किन भने नेपालको आन्दोलनमा भाग लिने ७०% जनता यता न उताका छन् / बिप्पा सम्झौता गलत हो यसको लागि सडक मा ओर्लिने हो भने जति जनता ओर्लान्छां बिप्पा सम्झौता सहि भनेर अर्को दिन सडक मा आउने हो भने त्यहि जनता त्यसको लागि पनि सडक मा औनेछा

  25. अहिले नै के को गलफत्ती सम्झौता कार्यान्वयनमा आए पछी दुधको दुध पानीको पानी छुट्टी हाल्छ / अहिले नै तर्क बितर्क गर्नु भनेको अन्धाले हात्ती छामे जस्तो हो /

  26. राता रात धनि हुने सपना बाट ब्युजनु पर्छ सब नेपालीहरु अनि मात्र देश को उन्नति हुन्छ नत्र जुनसुकै सन्धि गरेनी हुने वाला केहि छैन !!!!

  27. अब त यो नेपाल भन्ने देश को बिकाश हुन्छ कि त ? बिप्पा सम्झौता नेपालको लागि धेरै राम्रो छ यसलाई गलत रुपमा अर्थ लगाउनु महान गल्ति हो यसको लागि भट्टराई sir लाई मेरो सलाम छ अब त नेपालको लागि कहिलै पनि खुल्न नसकेको ठुलो फलामे ढोका खुल्ला भएको छ ढिलै भै पनि parchanda भने जस्तो सिंगापुर बन्छ कि त?

    लोक नाथ सिग्देल newyork

  28. “उनको भनाई प्रत्येक दिन १००० जना नेपाली विदेश जानको लागि बिमानस्थलमा लाइन लाग्ने र हजारौं जना परराष्ट्र मन्त्रालयको अगाडि पासपोर्टको लाइन बस्न जाने नेपालको वर्तमानको अवस्थाको यथार्थ हो ” मा नै सबै कुरा छन् है I

  29. मलाई सारै नै खुसि लाग्यो साथीको लेख देखेर. धेरै राम्रो बिश्लेसन किनकि आर्थिक बिकाश भन्ने कुरा गफको भरमा हुदैन र एसको लागि उत्पादनशील ठाउमा लगानी गर्नु नै पर्द६ र तेस्को लागि रिस्क त लिनु नै पर्दछ. बाबुराम ले जे गरे राम्रै गरे. अब बन्द गर्न नपाइने भयो भन्ने साथीहरुलाई पिर परेजस्तो लग्यो मलाई त . साथीहरुको एदी देश बनौनेनै उदेश्य हो भने त के बन्द गरेर देश बन्ला कि देशमा लगानी गरेर र लगानी बढाएर. के गर्ने मुर्ख मानिसको बुद्दी हुदैन नि त. अनि क को लागि राजनीति गर्नु. तेतिनी सोच्न नसक्ने भय. नेपाली युवालाई देशमा लगानी बधयारा रोजगारी बढाउनुपर्ने आबस्क्यता छ अहिले नकि आउन लागेको लगानीलाई नि रोक्ने कम गरेर होइन. सबैलाई चेतना भया.

  30. नेपाल चारैतिरबाट जमिनले घेरियाको देश उसमाथि बोलि घरबनाउने नेताको राज चलेको देश पालियाको हासकोबथान हुन पुराना नेता स्वतस्फुर्त उड्ने बकुल्ला सरिको बाबुरामको मार्गमा हिड्दा बन्दै गरेको घर भात्किन्छ्की भन्दै त्रासले बकबक गर्ने नेताको पछी लाग्दा आफु मर्भुमिमा भासियको इराकमा रेटियाको चालपाउने बित्तिकै जनताले नेपाल साचै नेपाल हुने छ मेरो राय १००% मन्जुर छ उत्तम्जी हजुरको लेख प्रति

    • उत्तम बाबु , उत्तम लेखको लागि जदौ!!!!!
      आजको नेपाल परिवर्तनको लागि सकारात्मक सोचको आवस्यक छ जुन लेखमा प्रस्ट छ | मावोबादीहरुको चरम पन्थी सोच केहि भयपनी परिवर्तन भयकै मान्न पर्छ | बाबुराम जीहरु नै हो बिदेशी लगानीको ल पनि सुन्न नचाहने र आज बिप्पा सन्धि गर्ने पनि | चिन अरु देश संग गर्ने बिप्पा सन्धि र हामीले अहिलेको परिस्थितिमा गर्ने बिप्पा सन्धिमा म अन्तर देख्छु | चिनमा चिन बन्द भयको १९९० हजुर ले दियको मिति पछाडी मैले पायको छैन | नेपालमा दिन मा २ पटक नेपाल भयका घटना छन् |माथिको दंगा शब्दले ती दंगाहरुलाई पनि नसमेटोस भन्ने मात्र हो | हो देश बिकाश हुन बिदेशी लगानी अवेस्यक छ तर देशको लगानी देश मै गर्ने वातावरण को सरकार सुनिस्चित गर्न सक्दैन भने बिप्पा सन्धि हुदैमा बिदेशी लगानी असिना बर्सियाको जस्तो बर्सिएलर ? यो निश्चित थियो कि यो सन्धि अरु दलले गरेको भय बाबुरामजी पनि १४ बुदे पत्र लियर प्रधानमन्त्री कार्यालय धुने थिया धन्न आफै प्रन्धन्मंत्री छन् |

    • मैले कुरा नबुझेको, यो सम्झौता राम्रो छ भने किन अहिले सम्म तेस्को पूर्ण रुप बाहिर ल्याउन सरकार डराएको?? उत्तम जी लाइ मेरो प्रस्न, हजुरलाई कसरि लाग्यो यो सम्झौता गर्दैमा देश कायापलट हुन्छ भनेर?? अनि सम्झौता को कुन बुदामा के लेखेको छ हजुर ले कसरि थाहा पाउनु भयो?? के भारत हाम्रो हित चाहन्छ?? मधेस मा बस्ने नेपालि लाइ सोधेर हेर्नुहोस………

    • उत्तम जी
      धन्यबाद, राम्रो लेख लेख्नु भयो, हेरौ त हामि नेपाली भएको मा आफै गर्व त गर्दछौ, तर गर्व गर्ने आधार के? प्राकृति ले बनाइदिएको सगरमाथा, अनि २५०० बर्ष पहिले का बुद्द,२००० बर्ष पहिला को भृकुटी अनि १०००० बर्ष पहिला को सिता. यिनै होइनन हामि ले गर्व गर्ने? देश हरिकंगाल छ, अन्तरास्ट्रिय स्तर मा नेपाल मालवी, सोमालिया, नाइजर, हैटी, बुर्किनो फासो, , सोमालिया कै स्तर मा गनिन्छ, तेस्बात मुक्त हुनु भनेको आर्थिक क्रान्ति नै हो. तेसकारण रास्त्रियता गतिशील हुनु पर्दछ, पृथ्वी नारायण शाह को उपदेश अनुसार कै अर्थ र पर रास्ट्र नीति ले अब काम गार्डेन.

  31. Baburam को घैटोमा बल्ल घाम लागे जस्तो छ…हाजमोला बनाउने कम्पनी चाहिन्न भन्ने प्राणी पनि यिनी नै हुन्……येही नै सम्झौता अरु पार्टी को प्रम ले गरेको भए यिनी पनि राँको बोकेर हिड्थे होला…

  32. आर्थिक बिकाश मात्र वयेरा पुयेना नी …मानिसको सोचाई मा पनि बिकाश हुनु परिओ अनी बल्ल देश को बिकाश हुन्छ ….नत्र अरुको खुट्टा तान्ने प्रबिदिले देशको बिकाश हुन सक्दैन …..

  33. साह्रै राम्रो लेख । आर्थीक बिकास भनेको देश को मेरुदन्ड हो । बिदेसी लगानी भित्र्याउदै मा राष्ट्रियता गुम्ने भए आज कोरिया, मलेशिया, चाइना को राष्ट्रियता को अन्त भैसक्नु पर्ने । राष्ट्रियता भनेको देशलाई माया गर्न मन भित्र बाट आउने भावना हो, जुन हामी मा घट्दो छ ।
    चालिस बर्ष पहिले, युरोपियन देशहरुले कोरिया, मलेशिया, चाइना र जापानलाई समेत दक्ष जनाशक्ती नभए को देश भनेर भन्दथे । तर आज ति देश हरु को प्रगती हेरुम । हाम्रो देश मा त खासै बिदेशी लगानी आको छैन तर किन त हामी नेपाली हरु नेपाली नागरिकता छोडेर सकेसम्म बिदेश को नागरिकता लिन मरिहत्ते गर्छौ त ? देश का जवान युबा शक्ती लाई बिदेश मा बेचेर दलालि गर्ने जस्तो सरकार हुनु भन्दा यही देशमा रोजगारी को सृजना गरेर देश बनौन लाई बिदेशी लगानी ल्याउन खोज्ने मन्छे राम्रो हैन र ? राष्ट्रियता भनेको युबाहरु लाई बेच्नु हैन, युबाहरु लाई बिदेशी नागरिता लिना प्रोत्साहन गर्नु हैन, सकेसम्म युबाहरु लाई यही देशमा बसेर, काम गरेर देश लाई बिकसित पार्ने बातावरण बनाउन खोज्नु हो ।
    यस्तो सन्धी भारत सँग मात्र हैन चिन,अनि अरु टेकनोलोजी मा बिकास गरेका देश सँग पनि गर्नु पर्छ ।

  34. उत्तम सर को लेख अति-उत्तम छ , तर एउटा कुरो चित्त बुझेन सर मलाई !! हुन त म बाठो पनि भा’ हैन , त्यै पनि मनै त हो’ “जहाँ हाम्रो लाखौं नेपाली दाजुभाई प्रत्येक दिन कुल्लि र दरवान बनेर अपमानको बिष पिइरहेका छन् “… हामि नेपालीको यहि सोच गलत छ , “कुल्ली” र “दरबान” हुने बित्तिकै अपमान हुने हैन नि, हाम्रा सिक्षित नेपाली दाजु भाई देश विदेश मा ठुला ठुला पदमा पनि कार्यरत छन् त्यसै गरि असिक्छित दाजु भाइहरु साना तिना-काम गर्दछन. त्यसैले मेरो बिचारमा कुल्ली दरबान हुनु अपमान को कुरो नभई योग्यता को कुरा हो. नेपालमा S.L.C पास गरेर विदेश गएकाहरुलाइ कसैले हामीक को काम दिदैन नि, होइन सर?? गलत भए माफ गरि दिनु होला!!

    • ह्या,
      के कुरा गरि राखेको. आफु usa मा बसेर नेपाल को बारे मा वोलेको राम्रो देखिदैन.

    • उत्तम सर! के तपाइँ को बिचारमा भारतले नेपाली सबैलाई हाकिम बनाएर इन्डियन लाइ कुल्ली को मात्र काम दिनुपर्छ भन्न खोजेकोता होइन ! आफ्नो सिप ले सक्ने काम गरेर सानो भैदिन बरु छोरी डकैति इतादी गरेर सानो भइनछ
      आफूत कुल्ली को काम गर्ने मान्छे तेही भएर एस्तो लागेको होकी ?

  35. सकारात्मक सोचको बिकाश गर्ने लेख प्रकासित गरि सकारात्मक सन्देस दिने जुन प्रयास लेखकले गर्नु भयो यस्ता लेखले तपाई हामी सम्पूर्ण पाठकलाइ सत्य तथ्यको नजिग पुराउने सेतुको काम अबस्य नै गराएको छ यसको लागि मुरी-मुरी धन्यवाद l

  36. “अर्थतन्त्र बलियो नभई राष्ट्रियता बलियो हुदैन” भन्ने कुराको पुस्टि नेपालको उच्च पदमा रहेका ब्यक्ति पनि आफ्नो पद प्रतिष्ठालाई त्यागेर DV चिट्ठा स्वीकार गरि अमेरिका पलायन भई जे जस्तो काम गर्न तयार हुन्छन र गरिरहेका छन् यसैले माथिको लेख शतप्रतिसत सहि र समय सान्दर्भिक छ l यदि प्रधानमंत्रीले यस्तो साहसिक र अर्थतन्त्रमा दुरगामी सकारात्मक प्रभाब पार्ने सम्झौता गर्न साहस नगरेका थिए भने उनि पनि अरु भूपू प्रधानमन्त्री भन्दा फरक नेपाली बौद्धिक जमातले ठान्ने अबश्य नै थियो l (लण्डन बाट )

  37. उत्तम जी:

    तपाइले धेरै राम्रो लेख लेख्नु भयो यो हाम्रो नेपाली हरु को बास्तबिक हो चाहे हामी ठुलो पदमा हौ अथवा सानो पदमा हौ हामी नेपाल छोडेर खुसि क साथ आयका चाही पक्कै होइन हामी नेपाली को समस्या उत्तम जी जस्तो देशको माया गर्ने र हाम्रो र विश्व को कुरा नाबिझेको तर लोत्रन्त्र र मार्क्सबाद को मन्त्र जपेर हिन्ने बेकुव जस्ता ले हामी सन्धी पछाडी परिउ र विदेश हामी ले दुख पाउन पनि हामफालेर हिड्छौ अथवा हिदयाछौ
    यो बाबु राम को सन्धि को समस्या नभयर उस्को नियत को कुरा आयो र प्रचण्ड र अरु सबै अहिले क नेता को भनाइ र गरे मा फरक भयकाले यिनीहरु ले नपेल र नेपाली क लागि केहि राम्रो कम गर्लान भन्ने आश नेपाली हरु ले मारी सके. तेशैले यिनिहर्ले गरेको कम मा sknka गर्नु शवाभिक हो भारत जाने बेला मा के के न गर्छु र ४४ billion रुपैया बराबर को सहायता ल्यौन्छु भन्यो आउने बेला मा लोप्पा खायार आयो तेशैला यो मान्छे को जनताले विश्वास गर्दैनन्

    राम्रो लेख लेख्नु भयकोमा धन्यवाद उत्तम जी! तपाई जस्तो उत्तम मान्छे नेपाल मा कमै छन्

  38. कसले कसलाई भेट्न दियो वा कसले कसलाई भेट्यो भन्ने प्रस्नको भन्दा कसले कसलाई भेटेर के गर्यो भन्ने प्रस्न को उत्तर खोज्नु उचित हो कि ?

  39. बिर्स्यो? जन् युद्ध के ले निम्त्याथ्यो? तेही आर्थिक बित्पन्नताले हैन? चोरी , डाँकैती काटमार किन हुन्छ? त्यही पैसा अर्थको अभाब ले हैन?
    अनी देशमा यी सबै नहुन, हटाउन आर्थिक बिकास चाहिन्छ हुनुपर्छ भनेर काम गर्दा के टाउको दुखाई भो भन्या? मलाई लाग्छ त्यो जो सोझा जनता लाई उचालेर बन्द हड्ताल गराएर नेता बन्न चाहनेले मात्र बिरोध गर्छन्। त्यस्तालाई अब राष्ट्र बादी जनताले मोसो दलेर भौतिक कारबाही गर्नु पर्ने अवस्था आइराछ।
    खै चेत आको? च्यातियको लुगा , पेट्भरी खाना नपाउदा अनी दुई पैसा पाकेट्मा नुहुँदा आफ्न्ती नातेदार ले समेत हेप्ने प्रथा पालेको मुलुकमा बिदेसिले हेर्छ दिन्छ भन्नु त मोटा बुद्धी वाला हरुको मात्रै सोच हो। हैन? आफुले नजान्ने गर्न नसक्ने भये बिरोध नगरि बसे हुन्न भन्या? अबको समय भनेको एकोहोरो आर्थिक क्रान्ति को हो – माने मानो नमाने नमानो! अझै अगाडि बढ बाबु रामे !

  40. दिमाग लगायर यो लेख पढ्नु होला. जो बेफुन्गा र भ्रस्ट दिमाग भयको नेता को पछाडी हिड्ने महासय हरु ले…. राम्रो लेख छ…. प्रस्तुतिको लागि धन्यवाद

  41. लेख राम्रो ६ र बिपा सम्जौता पनि राम्रो तर एउटा खड्केको कुरा के हो भने बाबुरामले सम्जौता गर्न्नु आघि सहमति गरेर जानु पर्थियो ,, एउटा पार्टी या व्यक्तिले गर्ने भएता देस नै विकास गर्च्छु भनेर लडेर आएको पार्टी को सरकार हुदा देसले बिकासको चरम चुली छुनु पर्ने हो ,, आहिलेयो को देसमा गुट अनि उपगुट को राजनीति भएको समएमा एकासी एस्तो कुरा हुदा जनतालाई त विश्वास ६ लाग्नु औउला भनेर तर अब काम नै बिगार्न भनेर बसेका हरुलाई सजिलो भएको ६ देस दुबौनालाई ,, तेसैले कि यो सम्जौताको बाबुराम ले सबैको विश्वास लिनिपर६ या सर जनताले एसको समर्थन गरेर बिरोदी हरुको मुख मा बुजो लगाउनु पर६ ,,,,,,,,,,,,,,,,

    • सहमति गर्न थालेको भए नेपाल का अरु खाते नेता हरु ले बाबुराम ले गर्न लागेको बिकाश मुखी काम लाइ साथ् पक्कै दिने थिएनन् | जे गरे एकदम सहि गरे |

  42. बिपा को बिरोध गरेको एउटा facebook स्टाटस मा हिजो झोक नै चलेर मैले पनि एउटा सामन्य कमेन्ट लेखेको थिए, पद्नुस है ……………
    कस्तो झलालनाथ जस्तो बिपाको पछी लागेको हो बिनोद सर, बैद्य भन्दा पनि कुरा नभुज्ने जस्तो देखियो हजुर को कुरा त बाइ, बरु जुन पार्टी वा समुह ले हडताल गर्छ क्षतिपुर्ती पनि तेसैले तिर्नु पर्ने बलियो कानुन बनाउन आवज उठाउँनु पर्यो नि , भारत होस वा तेस्रो मुलुक, लगानिको सुरक्षा नहुँदा सम्म कुनै मुर्ख आउने वाला छैन नेपाल पैसा फाल्न । साम्यबाद को सपना बाँडेर तारेभिर माथि घर भएका साँहिला दाइको चुलो म आगो बल्दैन, बर्तमान अर्थतन्त्रको मर्म पुँजिबादमा अडेको छ,जस्को लागि बिश्वब्यापकिरण र बैदेशिक लगानी स्विकार नै पर्छ, होईनभने पहाड को कन्दरा मा बेहल मर्न छादिदिनु बाहेक अरु बिकल्प छैन हामी जस्ता आम नेपालीहरु लाई ।
    भारतीय लगानी लाई सुरक्षा दिँदा राष्ट्रघात देख्ने लाई किन सोध्नु हुन्न सर बिदेश खाडी र मलेशिया मा भेंडिको बच्चा झै नेपाल आमाका लालाबला बेच्नु कुन्को राष्ट्रबाद हो ? ? कमसेकम खाडी र मलेशिया मा भएका जस्तै २-४ कम्पनी नेपाल मा पनि भएको भए केहि हजार सन्तान ले त बिदेशिको गुलामी त्यो पनि बिदेशी भुमिमा गर्नु पर्ने थिएन । कम्सेकम आफ्नो देशको कन्चन पानी पिएर आँत भर्नु हुन्थ्यो । एउटा बिदेशी लगानिकर्ता भएर बिदेश मा कम्पनी खोल्ने कुरा सोच्नुस,अनी तुलना गर्नुस चिन, मलेशिया कतार वा साउदी लाई नेपाल सँग, कहाँ लगानी गर्नुहुन्छ तपाईंले, जवाफ आफै पाउनुहुन्छ ।
    अरुको आँखाले हेर्नु पर्छ सर अनि मात्र बस्तिबकता देखिन्छ । सरी है सर मैले केहि बडी भनेको भए ।

  43. डा उत्तम जी लाइ पनि एती कुरा बुझ्न समय लाग्यो भने हामी जस्ता सर्बसाधारण लाइ कति समय लाग्ने होला ? तेसैले त होला नी हामि नेपाली पछी परेको ?

    हिजो, बाबुरामलाइ एउटा दिल्ली एरपोर्टमा एउटा अफिसर मात्र लिन आयो (विदेश मन्त्रि वा प्रधान मन्त्रि) आएन भनेर दुख्ने नेपालीमन, एउटा नेपाली मजदुर अरब को तातो गर्मीमा पिल्सिदा किन दुख्ने गर्दैन ?

    • हर्के जी ले गर्ने थोरै सहि कुरा मध्य को एक सहि कुरा हो यो.

  44. बाबुराम मर्छा तर राष्ट्रघटी काम गर्दैन … यो जसले बिरोध गर्छ त्यो दाह ले गर्दा निस्कियाका देशद्रोही . यनी तत्व हरुले गर्दा नेपाल कहिले माथि जादैन बा ..

  45. आती नै राम्रो कुरा पदना पियो आज….जे भनिएको छ एकदम ठिक कुरा भनिएको छ….

  46. बाबुरामको अगाडी बैध्य घामको अगाडिको मैन बत्ति हो! बाबुराम छाडेर बैध्य को कुरामा लाग्नु रुन्गिनु भनेको घाम छाडेर मैन बत्ति ताप्नु जस्तै हो! त्यो पनि पग्लदै गयको र निभ्दै गयको मैन बत्तिहो बैध्य र उसको समुह!
    बैद्य जस्तो मान्छे जोसंग न देशको लागि कुनै योजना छ न एजेन्डा र बिचार, न आर्थिक खाका छ न राजनैतिक योजना केहि छैन छ भने सिर्फ कालोझण्डा मशाल जुलुस नारा बिरोध तोडफोड युद्द आतंक सन्त्रास यस्ता र यि जस्ता व्यक्तिको खोक्रो रास्त्रियता र लंगडो रास्त्रबादको पछाडी उही बैद्यको लुतो सल्केको र लुतो कन्याउने बानि लागेका भन्दा अरु कोहो लाग्ने छैन! तेसैले बैद्यले अरु केहि नपायर बाबुराम (घाम) को अगाडी मैनबत्ती चर्केर बाल्ने नाकाम कोशिस स्वोरुप यो बिपा आदिको बिरोध गरि आफु देखिने र आफ्नो रोजी रोटीको राजनीति जोगाउने नाकाम कोशिस गरेको हो!
    बैध्य जनता माझ छार्लान्गीयाको छ यो अब निभ्न लागेको र सकिन लागेको मैन बत्ति हो! अब घाटे बैध्य बन्ने छ यसको राजनीति र चेतना!
    बिपा रास्त्रघाती होइन बेतुकसंग बिपाको बिरोध गर्ने रास्त्रघाती हुन्!

  47. वाह क्या बात ..!!
    भारत त्यहि देश हो जहाँ हाम्रो लाखौं नेपाली दाजुभाई प्रत्येक दिन कुल्लि र दरवान बनेर अपमानको बिष पिइरहेका छन् । जहाँ हजारौं नेपाली चेलीहरु प्रत्येक दिन आफ्नो इज्जत बेचिरहेका छन् ।
    जुन दिन सर्वसाधरण नेपालीले भारत वा अरबको खाडीमा गएर अपमानित नहुने दिन आउला त्यहि दिन स्वत यहाँको सरकार प्रमुखहरुको पनि सम्मान होला । फेरि पनि भन्न मन लाग्यो – आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन ।

    विचार हुनु त एस्तो पो…. १०००% सहमत उत्तम जी.

  48. नेपाल सरकार भारत संग नजिक भयो भनेर जन युद्ध सुरु गर्ने, अहिले मन्त्रि भयो पछि चाही भारत संग हात मिलाउने? १३,००० मान्छे के को लागि सहिद भएको
    त?

    • तपाईं को बिचार मा भारत र अमेरिका को बिरोध गर्न होला जना युद्ध भएको तर मेरो विचार मा चाही नेपाल मा आमुल राजनैतिक परिबर्तन गर्न, आर्थिक, राजनैतिक अनि सामाजिक रुप मा जनतालाई अगाडी ल्याउन, नेपाल मा रहेको जड परिस्थिति बाट अगाडी बढ्न |

    • किन सहिद सब्द को आप्मन गर्नु हुन्छ रक्त पिपासुहरु आफ्नु बुद्धि नभएर तथाकथित नेता क पच्ची लगेरे मरेअका हुन् पराए जसो केहि आपबाद छोडेर आनी कयेउ निर्दोष नेपाल आमा क सन्तान मारिए तर तिनलाई दुन्द पिडित भन्दा हुन्छ सहिद भन्नु पर्दैन !!!

  49. देश सम्पन्न नभई राष्ट्रियता बच्दैन. सारै घत लाग्दो कुरा गर्नु भयो. सारै मन पर्यो. धन्यवाद लेखकलाई.

  50. बिरोध को लागि बिरोध गरेर मात्र पनि हुन्न….आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन. आफु ले गर्न नि नसक्ने अनि अरुको खुट्टा तान्ने प्रबिदी को अन्त गरौ….राम्रो गर्न खोज्नेहरुलाई सम्मान गर्न पनि सिक्ने कि?

  51. क्या घत लाग्दो कुरा गर्नु भयो १००००% सहमत छु तपाई संग.bipa गर्नु राम्रो कुरा हो नेपालको लागि .जय नेपाल .

  52. उमेश जी तपाईले भन्नु भएको कुरा एकदम सहि हो | माधब नेपाल, रामबहादुर थापामगर, र मोहन वैद्य आदि लाइ पनि सत्बुददी पलाओस र येस्तई ज्ञानी मार्ग मा लागुन |

    • उमेश जी हैन, उत्तम जी लेख्नुस, सालोक्य जी ले त बिप्पा को बिरोध गरेर अस्ति नै ब्लग लेखिसक्नु भएकोछ, पढ्नु भएन र !

  53. पूर्ण सहमत – “आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन र” – ‘देश सम्पन्न नभई राष्ट्रियता बच्दैन’

  54. उत्तम जी हजुरको धेरै कुरा ठिक लग्यो बिपाले तात्कललै केहि फरक गर्दैन,येश्ले राम्रो या नराम्रो गर्ने भन्ने कुरा दुवै राष्ट्र मा भर पर्ने कुरा हो र आझै धेरै भर हामी मै छ.हजुर ले राष्ट्रियता को कुरा पनि उठाउनु भयो, प्रधानमन्त्रीको स्वागतमा भारतले कर्मचारी पठायो भन्दै देशको अपमान हुदैन भन्ने हजुर को आसय मलाई चित्त बुझेन किन कि हाम्रो अर्थतन्त्र कम्जोर छ भन्दै मा हामी लै कसैले पनि हेप्न पौदैना जस्तो लाग्छ.डाक्टर भट्टराईको भारत भ्रमण कुनै पर्सनल भ्रमण थिएन उहा त देश को प्रधान मन्त्रिका रूप मा जानु भएको थियो,भारतका प्रधानमन्त्रीकै निम्तो मा जानुभएको थियो र अर्को कुरा हुन त कतै पनि प्रधानमन्त्रीको स्वागत मा प्रधानमन्त्रीनै आउनु पर्चाभंने लेखिएको छैन तर पनि यो त एउटा परम्परा हो जस्तो लाग्छ.हजुर कल्पना गर्नुस न भारत क प्रधानमन्त्रीको नेपाल भ्रमण मा एकजना सचिब लै स्वागत गरे भने क हुन्छ भारतमा…..

    • डा बाबुरामलाई प्रधानमन्त्री भएको २४ घण्टा भित्र भारती प्रमले आफै फोन गरि निम्तो दिनु नै ठुलो स्वागत र इज्जत हैन र ! हामि नेपालीहरुमा किन हिनता छ आफैमा? कतै यस्ता भावहरु प्रकट गर्नु हामीभित्र भयको Inferiorty complex कै कारण त हैन?

      • निम्तो दिनेले किन लिनु आउनु नसकेको त?प्रधानमन्त्री ले कुनै जानकारी बिना नै त्यो तारिक मा गएका पनि नि होइनन,भारतका प्रधानमन्त्रीले कार्य बेस्तेता ले जना नसकेका जस्तो लाग्दैन एस्तो पहिलो पटक भएको कुरा होइन यो त जुनै प्रधानमन्त्री जादा पनि भारत ले गर्दै आएको कुरा हो,भारत ले हेपेको नै हो.यो कुरा म हिनता देख्दिन…यो हामी मा भएको Inferiorty complex होइन……….

  55. धेरै राम्रो भनाइ. अर्थतन्त्र भनेको नै देश को मेरुदण्ड हो. ति मर्ने बेला मा राजनीति गर्ने घुस खोरी, मुर्ख नेतालाइ के था .

  56. राम हजुर त कस्तो रुढिबादी सोचको हुनु हुदो रै६ पशुपति मा पनि त तेही भारत का भट्ट पुजारी छन् अनि सबै जना नेपालीले पसुपतिले गर्देलान भनेर बस्ने हो भने नेपाल त नेपाल रहदैन,बस्ताब मा नेपाली को बानि पनि कस्तो छ भनेनी आफु पनि न गर्ने अनि अरु लाई पनि गर्न न दिने,बाबुराम ले ज गर्दै छन् ठिकै गर्दै छन् जस्तो लाग्छ मलाई तl

  57. हो,आर्थिक बिकाश नभई देशको अवस्था बलियो हुदैन/ जे गरे बाबुराम जी ले ठिक गरे / धन्यवाद राम्रो लेखको लागि,येसरी नै राम्रो लेखकको लागि हामी सबै पाठक आशाबादी छौ /

  58. नेपालका कम्युनिष्ट भनेको बादर हुन् आफु पनि घर बनाउ दैनन् अरुको पनि भत्काऊ छन्

  59. रिस्क नलिकन देस माथि त जादैन लगानी गर्ने ले लगानीको सुरक्षा नपाए कसरी लगानी गर्छ र । हात फैलाएर कती अर्काको देस बाट भिक माग्नु राष्ट्र प्रमुख बिदेस गएर नेपाल आउँदा कती पैसो मागेर ल्याउन सक्छन भनेर हेर्ने कि लगानी कर्ता लाई कसरी सुरक्षा दिन सकिन्छ भनेर बहस गर्ने ? अहिले को समय बिपा सम्जौताको बिरोध गर्नु भन्दा सबै एक जुट भएर कसरी लगानी कर्ता को सुरक्षा गर्न सकिन्छ भनेर सोचे राम्रो हुने थियो कि ?

  60. होइन आफ्नै पार्टीकाहरु पनि बिरोधमा उत्रनु भनेको त् काँही केहि खराबी त पक्कै होलानी भन्या ? उत्तमजी को लेख त् केहि हद सम्म त् तर्क संगत छ जस्तो देखिन्छ तर पनि बाबुरामको खेमा बाहेक बैद्ध, बादल र अरु प्रतिपक्षि पार्टी प्रति बायस छैन भन्न चाँही अझै पनि सकिन्न जस्तो लग्यो है मलाइ त् ! पक्ष् बिपक्ष् गरि हज्जारौं हज्जार नेपालीको बलिदान र सदाहतबाट सत्तामा आउँदा पनि उही पुरानो रक्शी र नयाँ बोतल अनुसारको सिस्टमबाट देश हाक्नु भनेको ‘हात्ती आयो हात्ती आयो फुस्सा’ होइन र भन्या ? आखिर सडकमा कुर्लनु मात्र सजिलो रहेछ नि त्, सदन हाँक्ने बेलामा त् आफ्नै पार्टीको साथीबाट सहयोग हुन् सकेनत ! तर पनि बाबुराम कमरेड, यदि तपाई आफ्नो छबीलाई इमान्दार र कर्त्यब्यनिष्ठ बनेर धमिलिन दिनु भएन भने सारा नेपालीले नयाँ नेपालको सृजना गर्न बिगतका अरु नेताहरुलाई अबशर प्रदान गरे जस्तै तपाइँलाई पनि यसपटक शु-अबशर प्रदान गर्नेछन भन्ने मेरो ठहर छ ! सतर्कता साथ् अगाडी बढन पर्ला ! आगे जनताको मर्जी !

  61. “जुवा खेले ” भन्ने प्रधानमन्त्रीको भनाइले नै बुझाउछा कि यो लेख ले भने जस्तो सोझो पक्कै पनि छैन सम्झौता . दोहोरो कर हटाउने सम्झौता लत्याएर यो बिपा मात्र हुनुले शंका उब्जाउनु स्वाभाविकै हो . बिपाले नै लगानी भित्र्यौछा भन्नु पक्कै पनि मुर्खता नै हो , किन भने लगानी कर्ताले मुख्य हेर्ने भनेको प्रतिफल हो . रिस्क लिन नसक्ने हरु लगानी कर्ता हुदैनन् भन्ने नि बुझ्नु पर्छा . यहा कुरा सम्झौता को भन्दा नि नियत को छ . “हलेदो भन्ने जाँदा जाँदै किन कोट्याउनु” भनेर भन्ने प्रधानमन्त्रीले फेरी एउटा नजित्ने जुवा खेल्ने प्रयास गरे . सबैलाई स्पष्ट कुरा चाहि के हो भने “भारत साग हामीले जुवा खेल्नु भनेको क्यासिनो गयर जितिन्छा कि भन्ने आशा राख्नु जत्तिकै हो ” . प्रधान मन्त्रीले भारत साग बिपा सम्झौता गर्नु को सट्टा सरकारी नीतिनै बनाएर बिदेशी होस् या स्वदेशी लगानी सबैलाई अस्वाभाविक परिस्थिति बाट हुने घाटा मा क्षति पूर्ति दिने छौ भनेको भए सबै अन्तर्राष्ट्रिय लगानी कर्ता हरुको ध्यान खिच्न सक्थ्यो . अब त हिजो ति पश्चिमा मुलुक बाट आउने लगानी कर्ता हरु पनि पहिला बिपा अनि मात्र लगानी भनेर कुर्ने छन् . यो बिपाले भारतीय लगानी आकर्षित त गराउन सक्ला तर भारतीय मात्र लाइ आकर्षित गराउने हो कि भन्ने चाहि भय भयो .

    बिपा को पुरै मस्यौदा नहेरी यो स्तम्भकार ले जस्तो अन्धभक्त देखाएर समर्थन गर्नु र झलनाथ बैद्यले जस्तो बिरोध गर्नु मा कुनै तुक देख्दिन.
    जय नेपाल

  62. एकदम राम्रो लेख |
    देसको मेरुदण्ड भनेको नै आर्थिक विकास हो |
    तर हाम्रो देसको आर्थिक विकास भन्दा पनि राजनीतिक विकास भएको छ |

  63. त्यसकारण प्रत्येक मिनेट लखनउदेखि लण्डनसम्म, मुम्बईदेखि मलेशियासम्म, कानपुरदेखि कतारसम्म नेपाली जनतालाई अपमानित बन्नुपर्ने वर्तमान अवस्था ल्याउन धेर थोर जिम्मेवार ज्ञानेन्द्र, गिरिजा, माधव, प्रचण्ड र वावुरामको अपमान भयो भनेर चिच्याउनुको र त्यसमा राष्ट्रियताको लेप लगाउनुको केहि अर्थ छैन् । जुन दिन सर्वसाधरण नेपालीले भारत वा अरबको खाडीमा गएर अपमानित नहुने दिन आउला त्यहि दिन स्वत यहाँको सरकार प्रमुखहरुको पनि सम्मान होला । फेरि पनि भन्न मन लाग्यो – आर्थिक विकास नभइ राष्ट्रियता बलियो हुँदैन ।
    उत्तम जी तपाई का यी विचार सारै राम्रो लग्यो , थप कुरा नेपाली हरु माथि अपमानको श्रीन्खला नेपालको विमानस्थल बाटै सुरु हुन्छ विदेशको के कुरा गर्नु /

  64. दुखको कुरा बिध्वान भट्टराईलै समेत यो कुरा बुझ्न २०-२५ वर्ष लाग्यो .. बैध्य बा लाई अरु कति वर्ष लाग्ने हो ??
    सैधान्तिक र ब्यबहारिक कुराको अन्तर सबैले जति छिटो बुझ्यो देशको उति चाडो भलो हुने छ..

  65. धेरै राम्रो र स्तरीय बिचारको
    लागि धन्यवाद!!!!!!!!!!!

  66. I like the saying “ड्रोन विमान (मानवरहित) ले युद्व लड्ने समयमा रुकुम रोल्पामा सुरुंग खनेर राष्ट्रियता वचाउँछु भन्नु गफाडीको गफ सिवाय केहि होइन । ढिलै भएपनि डाक्टर भट्टराईले अहिले बुझे — ‘देश सम्पन्न नभई राष्ट्रियता बच्दैन ।”.
    Not only PM (Bhattarai), everybody should understand it.

  67. राम्रो छ लेख… जब हामी राष्ट्रियता को कुरा गर्छौ अनि हाम्रो मन मा आन्धोलन क्रान्ति को भुत सवार हुन्छ हिजो हामी संगै हिडेका मुलुक हरु नै आज को बिश्वका महासक्ति भयका छन् इतियास भुलेर हामी नया इतियास बनाउने सुर मा स्वर्ण युग बाट हामी ढुंगे युग मा प्रवेश गर्दैछु …. राष्ट्रियता को नाम मा हामी राष्ट्रघात गर्दै छौ, यो बुज्नु जरुरि छ धन्यवाद लेखक लाई…….

  68. सार्है सहि कुरा गर्नु भयो उत्तमबाबुले, भक्ति थापा र बलभद्र कुँवरले तोप र राइफलको अगाडी खुडा-खुकुरी र तरवारले युद्द लडेर बचाएको नेपाली रास्त्रियता तर तिनै पुर्खाका सन्तानहरु आज ड्रोन बिमान र मिसाइल को लडाई लड्ने युगमा अजै खुडा-खुकुरी अनि तरवारले नै रास्त्रियता बचाउने सपना देख्छन, एउटा साधारण नेपाली नागरिक १ लाख रुपया खर्च गरेर खाडी मुलुकमा गुलामी गर्न जादा पनि उ आफ्नु जिउ-धनको को सुरक्षाको लागि बिमा खोज्छ भने बिदेसी नागरिकले नेपालमा लगानी गर्दा लगानीको सुरक्षा खोज्नु साधारण कुरा हो,

  69. एकदमै राम्रो अनि बिचारले भरिएको लेख हो यो. तपाईं को कुरा एकदम सही छ.

  70. माओबादी ले गर्दा देस बिग्रेको हामी एती पछाडी परेको. बाबुराम र तपाई ले नि भुज्दा खुसि लग्यो,

  71. कुरा त ठिकै हो तर एस्तो त १३००० मान्छे मर्नु भन्दा पहिले पनि गरीत राथे नी ! किन तेत्रो हत्या हिंसा गरेर देश लाइ बर्बादी गरे होलान | कुरा त घुमी फिरी रुम्जा टार भयो नी ! जसरि पनि भारत ले नै फाइदा लिने हो हाम्रो देश मा त आफै लडेर फुर्सद छैन हामी के फाइदा लिन सकौला र
    जय पशुपति नाथ अब तिमि मात्रै एक भरोसा क केन्द्र छौ |

Comments are closed.